dane tablicowetabelewolne elekcje

wolne elekcje

rokokoliczności, uwagikandydaci (wybrani, data wyboru)
1573brak ustalonej tradycji elekcji; kwestia zobowiązań króla (pacta conventa, artykuły henrykowskie); Jan Kostka ostatecznie popiera kandydaturę Walezego; wysunięcie kandydatury mało znanego szlachcica "Badury" jako odpowiedź na żądania szlachty, aby na tron wybrać "Piasta"; car Iwan Groźny popierany przez Litwę, lecz jego kandydatura upada ze względu na propozycję odłączenia Litwy od Korony i przyłączenia do Moskwy; kandydatura francuska popierana przez wpływową (szczególnie pośród szlachty mazowieckiej) Annę Jagiellonkę, łudzoną obietnicą małżeństwa z Walezjuszem
  • książę andegaweński Henryk Walezy (11 V)
  • car Iwan IV Groźny
  • carewicz Fiodor I Iwanowicz
  • arcyksiążę Ernest Habsburg
  • król szwedzki Jan III Waza
  • książę Ferrary, Modeny i Reggio, Alfons II d'Este
  • burgrabia praski Wilhelm z Rożemberku
  • Jan Kostka, prezes Komisji Morskiej
  • sędzia bydgoski Wawrzyniec Słupski ("Badura")
1575Jan Kostka i Andrzej Tęczyński wycofują się popierając Annę Jagiellonkę; cesarz Maksymilian ogłoszony królem przez prymasa Uchańskiego; Anna Jagiellonka zostaje obwołana królem Polski, a Stefan Batory zgadza się zostać jej mężem i zostaje poparty przez sejmiki (a także posiada poparcie tureckie); Iwan Groźny niezadowolony z wyniku elekcji deklaruje zbrojne poparcie dla cesarza Maksymiliana
  • cesarz Maksymilian II Habsburg (12 XII)
  • car Iwan IV Groźny
  • carewicz Fiodor I Iwanowicz
  • król szwedzki Jan III Waza
  • arcyksiążę Ernest Habsburg
  • arcyksiążę Ferdynand II Habsburg
  • królewna Anna Jagiellonka (15 XII)
  • wojewoda siedmiogrodzki Stefan Batory (15 XII)
  • książę Ferrary i Modeny, Alfons II d'Este
  • wojewoda sandomierski Jan Kostka
  • wojewoda bełski Andrzej Tęczyński
  • burgrabia praski Wilhelm z Rożemberku
1587Maksymilian Habsburg pokonany zbrojnie przez stronników Zygmunta Wazy (Jan Zamoyski wygrywa bitwę pod Byczyną, bierze do niewoli arcyksięcia i zmusza go do rezygnacji z pretensji do polskiego tronu); Zygmunt zostaje wybrany wyłącznie przez elektorów polskich, co początkowo stanowiło przedmiot konfliktu z Litwinami, jednak sytuację uspokaja sejm koronacyjny
  • królewicz szwedzki Zygmunt Waza (19 VIII)
  • car Fiodor I Iwanowicz
  • arcyksiążę Maksymilian III Habsburg der Deutschmeister (22 VIII)
  • arcyksiążę Ferdynand II Habsburg
  • arcyksiążę Maciej II Habsburg
  • arcyksiążę Ernest Habsburg
1632zgodna elekcja; brak większej opozycji; kandydatura Władysława Zygmunta Wazy popierana również przez papieża Urbana VIII
  • królewicz Władysław Zygmunt Waza (8 XI)
  • król szwedzki Gustaw II Adolf
1648trudna sytuacja wewnętrzna, w związku z wybuchem powstania Chmielnickiego; Karol Ferdynand (popierany przez stronnictwo "wojenne": m.in. przez Jeremiego Wiśniowieckiego, większość senatorów i niemal wszystkich biskupów) rezygnuje (11 XI) na wieść o poparciu kandydatury Jan Kazimierza przez Bohdana Chmielnickiego, jak również wobec sprzeciwu szlachty wyznania ewangelickiego, obawiającej się zaostrzenia polityki kontrreformacji
  • królewicz Jan Kazimierz Waza (17 XI)
  • królewicz Karol Ferdynand Waza
1669zwycięstwo mało znanego "Piasta" zaskoczeniem dla podzielonej magnaterii; car i carewicz rezygnują wobec wrogiej postawy Turcji; odrzucenie kandydatury "Wielkiego Kondeusza" przez szlachtę po ujawnieniu, iż jest on wspierany przez silne stronnictwo magnaterii (z Janem Sobieskim i prymasem Prażmowskim na czele); niechętna postawa szlachty wobec zagranicznych kandydatur i machinacjom obcych dworów
  • Michał Korybut Wiśniowiecki (19 VI)
  • książę lotaryński Karol V Leopold
  • książę Ludwik II de Condé ("Wielki Kondeusz")
  • książę Henryk Juliusz de Condé d'Enghien
  • car Aleksy I Michajłowicz
  • carewicz Aleksy Aleksiejewicz
  • carewicz Fiodor III Aleksiejewicz
  • książę neuburski Filip Wilhelm
  • była królowa szwedzka Krystyna
  • Dymitr Wiśniowiecki
  • Aleksander Janusz Ostrogski-Zasławski
  • Aleksander Polanowski
  • chan krymski Aadil Girej
  • mnich włoski Barnabita
1674po zwycięstwie pod Chocimiem nad Turkami przez hetmana Jana Sobieskiego; Jan Sobieski popierany przez Francję; "Wielki Kondeusz" wycofuje się i popiera Filipa Wilhelma Neuburskiego
  • marszałek i hetman wielki koronny Jan Sobieski (21 V)
  • książę lotaryński Karol V Leopold
  • książę neuburski Filip Wilhelm
  • carewicz Fiodor III Aleksiejewicz
  • książę Ludwik II de Condé ("Wielki Kondeusz")
  • książę duński Jerzy
  • książę siedmiogrodzki Michał Apaffy
1697elektor bawarski rezygnuje w wyniku tzw. ustaleń brukselskich z domem Habsburgów; prymas Michał Stefan Radziejowski po dwudniowym liczeniu głosów ogłasza zwycięstwo kandydata francuskiego i opuszcza sejm elekcyjny, nie zważając na to, iż podczas nocy zwolennicy królewicza Jakuba Sobieskiego wyrazili gotowość do poparcia Wettina; Fryderyk August ogłoszony królem przez biskupa kujawskiego Stanisława Dąmbskiego; energiczne działania Sasa, niemrawe Francuzów (fiasko desantu pod Gdańskiem)
  • Franciszek Ludwik de Bourbon, książę Conti (27 VI)
  • książę neuburski Karol Filip
  • elektor saski Fryderyk August I Wettin (27 VI)
  • książę Leopold Ludwik Lotaryński
  • margrabia badeński Ludwik Wilhelm
  • królewicz Jakub Ludwik Sobieski
  • elektor bawarski Maksymilian II Emanuel
  • książę Livio Odeschalchi, bratanek papieża Innocentego XI
1704wybrany pod osłoną wojsk szwedzkich
  • Stanisław Leszczyński (12 VII)
1733Dom Manuel de Bragança wycofuje się; obce wojska w kraju (Rosja popiera Wettina obawiając się Stanisława Leszczyńskiego - teścia króla Francji, Ludwika XV); konfederacje szlacheckie popierają różnych kandydatów
  • Stanisław Leszczyński (12 IX)
  • infant portugalski Dom Manuel de Bragança
  • elektor saski Fryderyk August II Wettin (5 X)
1764elektor saski wysuwa swą kandydaturę w 1763 roku, ale pod koniec tego roku umiera; decydujący wpływ Rosji (Stanisław Poniatowski - królem na życzenie carycy Katarzyny II)
  • stolnik litewski Stanisław Antoni Poniatowski (7 IX)
  • książę Adam Kazimierz Czartoryski
  • Michał Kazimierz Ogiński
  • hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki
  • elektor saski Fryderyk Chrystian Wettin
literatura:
POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowaWydawnictwo Avalon
do góry