Świętopełk (II) gdański (Wielki, pomorski)
Był on bowiem mężem walecznym i zwyciężył wszystkich występujących przeciw niemu; on to zwycięskim ramieniem uwolnił się spod jarzma książąt Polski dzięki mężnej obronie siebie i swoich dóbr.
Kronika oliwska
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
---|
Mściwoj I Spokojny | Zwinisława, nieznanego pochodzenia- starsza literatura identyfikowała ją jako córkę Mieszka III Starego, obecnie wskazywane jest jej pomorskie pochodzenie
|
życie |
---|
ok. 1190 - 11 I 1266 (Gdańsk) |
małżeństwa (konkubinaty) |
---|
- ❤nieznana z imienia
- ⚭ 1217/18 - ok.1233: Eufrozyna, prawdopodobnie córka Odona Mieszkowica
- pochodzenie niepewne; przez niektórych badaczy (Labuda) identyfikowana jako córka Odona, przez innych (Mika) jako córka Świętopełka Przemyślidy, księcia morawskiego; możliwe również pochodzenie z rodu Raciborowiców sławieńskich
- ⚭ 1233/36 - 1266: Ermengarda, córka Henryka I Czarnego, hrabiego Szwerynu
|
potomstwo (naturalne) ⇒ drzewo genealogiczne |
---|
- Jan (? - 28 VIII ok.1248)
- pochodzenie niepewne - mógł być też synem Eufrozyny albo Ermengardy; wzmiankuje o nim wyłącznie jedno źródło, Liber mortuorum monasterii beatae Mariae de Oliva
- Mściwoj (1224 – 25 XII 1294)
Eufemia (po 1220 – 29 IV 1270) - Warcisław (ok.1237 – 9 V 1271)
Salomea (? - przed 1290) Damroka (Dobrosława?) (? - 25 V przed 1280)
|
panowanie |
---|
ok.1220-ok.1225: Gdańsk, Wyszogród (rządy namiestnicze) ok.1225-1227: Gdańsk, Słupsk, Wyszogród (rządy namiestnicze) 1227-1235/36: Gdańsk, Słupsk, Wyszogród 1235/36-1239: Gdańsk, Sławno, Słupsk, Wyszogród 1239-1242: Gdańsk, Nakło, Sławno, Słupsk, Wyszogród 1242-1243, 1255-1256: Gdańsk, Nakło, Sławno, Słupsk 1243-1255, 1256-1266: Gdańsk, Sławno, Słupsk |
1217/1218
-Małżeństwo z Eufrozyną, prawdopodobnie córką
Odona Mieszkowica.
ok. 1220
-(1 V 1220?) Śmierć ojca
Mściwoja I Spokojnego, wielkorządcy Pomorza Gdańskiego.
📖
Potem książę Leszek Biały wkroczył na Pomorze i tam przez wszystkich pomorskich dostojników jako ich prawowity władca i pan z uszanowaniem został przyjęty i wspaniale przywitany. Załatwiwszy sprawy należycie i przezornie, ustanowił zastępcą swoim wielkorządcę imieniem Świętopełk, męża wpływowego i dzielnego, lecz nie bardzo wiernego swemu panu. Doznawszy wielkiego powodzenia, wraca do siedziby swego królestwa. - Kronika wielkopolska
---
Udał się potem Leszek do Pomeranii jako prawy pan, którego wszyscy panowie pomorscy z uszanowaniem przyjęli. Ustanowiwszy namiestnikiem czyli starostą Świętopełka, możnego także męża, i urządziwszy wszystko przyzwoicie powrócił do stolicy królestwa swojego [...] - Kronika Dzierzwy-Wyprawa
Leszka Białego na Pomorze Gdańskie.
- Zatwierdzenie Świętopełka na stanowisku wielkorządcy Pomorza Gdańskiego.
ok. 1220/1223
-Świętopełk nadaje bratu
Warcisławowi Świecie n. Wisłą i Gniew.
1223
-(VII-VIII) Udział w
wyprawie chrystianizacyjnej do Prus.
- (VII 1223) Krzyżowcy organizują "stróżę", której zadaniem jest obrona ziem polskich przed najazdami pruskimi.
- (6 VIII) Wiec w Wierdzelewie.
📖
[Odonic] wróciwszy po kilku latach, w Roku Pańskim 1223, w sam dzień Św. Dionizego i jego towarzyszy, chyłkiem wszedł do grodu Ujście, ponieważ Świętopełk, wielkorządca Pomorza, udzielił mu pomocy. - Kronika wielkopolska
---
Zatem roku pańskiego 1223 syn Odona wkroczył do Ujścia w sam dzień św. Dionizego. - Rocznik kapituły gnieźnieńskiej-(9 X) Świętopełk udziela pomocy zbrojnej
Władysławowi Odonicowi.
ok. 1225
-Zdobycie ziemi słupskiej.
1226
-(jesień) Niszczycielski najazd Prusów na ziemię gdańską, sprowokowany prawdopodobnie przez
Konrada mazowieckiego i
Władysława Laskonogiego.
- Zniszczenie klasztorów w Oliwie i Stołpiu przez najeźdźców.
1227
-Osadzenie w Tymawie cysterskiego zakonu rycerskiego kalatrawensów, celem ochrony ziem pomorskich przed najazdami Prusów.
📖
[...] Świętopełk zaniedbywał [okazywania] mu [Leszkowi] wiernej uległości i składania danin w należnym czasie. Leszko rozważywszy to i naradziwszy się z Henrykiem Brodatym, księciem Śląska, postanowił zwołać wielkorządców innych ziem swoich dla pokonania wspomnianego wielkorządcy Świętopełka i nakazał, aby w pewnym dniu zeszli się w Gąsawie, opodal Żnina - była to posiadłość ziemska klasztoru w Trzemesznie - dla omówienia z nim spraw dotyczących pomyślności państwa; chciał też odzyskać gród Nakło, który podlegał władzy księcia Władysława Odowica. Świętopełk przybywszy tam ośmielił się wypowiedzieć wojnę panu swemu, księciu Leszkowi. Gdy książę Leszko uchylił się od tej wojny uciekając do wsi Marcinkowo, zdrajca Świętopełk podle zamordował go podczas ucieczki. Potem Świętopełk, najpodlejszy zdrajca, przywłaszczył sobie księstwo na Pomorzu. - Kronika wielkopolska-(XI) Wiec książęcy w Gąsawie.- (23/24 XI) Leszek Biały zostaje zamordowany (z inicjatywy Świętopełka?).
- Świętopełk obejmuje samodzielne rządy książęce w ziemi gdańskiej.
- Zanik formalnych pozostałości pryncypatu.
1231
-(17 VI) Papież Grzegorz IX wydaje bullę protekcyjną obejmującą Świętopełka i jego syna
Mściwoja.
ok. 1233
-Śmierć brata
Warcisława.
1233
-Świętopełk wydziela bratu
Samborowi ziemię lubiszewską i gniewską, a bratu
Raciborowi - ziemię białogardzką.
ok. 1233
-(23 VIII 1230?) Śmierć Eufrozyny.
1233/1234
-(XII 1233/I 1234) Najazd Prusów z Warmii na księstwo gdańskie.
- Spustoszenie klasztoru w Oliwie przez najeźdźców.
1233/1236
-Małżeństwo z Ermengardą, córka Henryka I Czarnego, hrabiego Szwerynu.
1234/1235
-(zima) Zjazd w Nakle z
Władysławem Odonicem.
- Przejęcie przez Świętopełka części północnej Wielkopolski (terenów między rzekami Brdą i Płytwicą), w ramach wynagrodzenia (?) za pomoc udzielaną w walkach Odonica z Władysławem Laskonogim.
1235
-(23 I/26 II) Udział w
wyprawie krzyżowej do Prus.
- Zwycięstwo w bitwie nad Dzierzgonią.
1235/1236
-(1235/20 III 1236) Zdobycie ziemi sławieńskiej.
1236
-(15 V) Świętopełk ogłasza młodszym braciom, iż na swojego następcę wyznaczył syna
Mściwoja (wbrew dotychczasowej praktyce dziedziczenia ziem przez seniora rodu).
📖
[Sambor] zaczął budować pewien gród o nazwie Gorzędziej na szkodę całego Pomorza i zgromadziwszy przeciwko mnie wojsko, zamknął się ze wspomnianymi wyżej braćmi [zakonnymi] w tymże grodzie. Lecz wymienione wyżej wojsko nie dzięki mojej mocy, ale sprawiedliwym wyrokiem Bożym zostało rozgromione. Ja zaś, gdy przybyłem do wymienionego wcześniej grodu, z woli Boga zająłem jego umocnienia, i chociaż mogłem im odpłacić złem za zło, pozwoliłem odejść wolno mojemu bratu wraz z nimi. - tzw. Relacja Marolusa-
Sambor (przy pomocy krzyżackiej) wznosi nowe umocnienia grodu w Gorzędzieju nad Wisłą.
- (jesień) Atak Świętopełka na Gorzędziej.
- Pojmanie i wygnanie brata Sambora.
- Przejęcie księstwa lubiszewskiego.
1238
-(1 III/)
Sambor przy wsparciu oddziałów meklemburskich ląduje w rejonie Białogardy i nakłania brata
Racibora do wspólnej akcji zbrojnej przeciwko Świętopełkowi.
- Rozbicie wojsk Racibora w ziemi słupskiej.
- Świętopełk zdobywa i pali Białogardę.
- Zdobycie grodu w Słońcy, opanowanego uprzednio przez Sambora.
- Pojmanie i uwięzienie Sambora w Słońcy.
-(11 VI) Układ (zawarty w Świeciu) z Zakonem Krzyżackim i
Kazimierzem Konradowicem.
- Zobowiązanie do zaprzestania popierania Prusów z Sambii, Warmii i Natangii, w zamian za rezygnację z wspierania przez Krzyżaków wrogów Świętopełka (m.in. Sambora).
📖
Tego roku książę Kujaw odzyskał Bydgoszcz. Także tego roku Świętopełk książę Pomorza spustoszył, ograbił Kujawy i spalił kościół w Inowrocławiu i całe to miasto. - Rocznik kapituły gnieźnieńskiej-Utrata grodu w Bydgoszczy na rzecz
Kazimierza Konradowica.
- (lato) Odwetowy najazd Świętopełka na północne Kujawy.
- Spalenie Inowrocławia i dóbr biskupa kujawskiego Michała (m.in. Parchaniów) przez Pomorzan.
- Świętopełk zostaje obłożony klątwą przez biskupa kujawskiego.
- (30 XI) Zawarcie układu pokojowego.
- Zobowiązanie się Świętopełka do wypłaty odszkodowania za zniszczone dobra biskupie, w zamian na zdjęcie kary kościelnej.
1239
-(27 III) Uwolnienie
Sambora i przywrócenie mu władzy w ziemi lubiszewskiej.
- (III/IV) Świętopełk przywraca ziemię białogardzką Raciborowi.
- (IV) Sambor składa (w Gdańsku) przysięgę wierności Świętopełkowi.
-(5 VI) Śmierć
Władysława Odonica.
- Świętopełk zajmuje kasztelanię nakielską.
1241
📖
Książę Mazowsza Konrad [...] dobrawszy sobie trzech synów: Bolesława, Kazimierza i Siemowita i biskupa płockiego Andrzeja oraz wszystkich innych doradców i znaczniejszych panów ze swoich księstw, odbywa z tego powodu osobiste spotkanie z księciem Pomorza Świętopełkiem, prosząc go o pomoc przeciw Bolesławowi Łysemu i rycerstwu wrocławskiemu i krakowskiemu. - Kronika Jana Długosza-(18 IX) Zjazd z
Konradem mazowieckim i jego synami w miejscowości
Pomuzow.
1242-1243
📖
[...] brodaci krzyżacy połączywszy się z polskimi książętami zdobyli Wyszogród i Sartawicę, grody wspomnianego Świętopełka. Także gród Nakło pozostający pod władzą młodzieńców Przemysła i Bolesława, który tenże Świętopełk krótko przedtem podstępnie zajął, odebrali z rąk jego i zwrócili księciu Przemysłowi oraz bratu jego [...] - Kronika wielkopolska
---
Kiedy to doszło do uszu wspomnianego Świętopełka, zaniepokoił się niepomiernie i zwracając cały swój wysiłek ku jadowitej zemście zwołał nowo nawróconych w ziemi pruskiej, którzy odstąpili od wiary, i obległ wspominany zamek Sartowice i nader wytrwale do zdobywał przez pięć tygodni za pomocą machin wojennych, strzał i innych środków, jakimi dysponował. Bracia i inni oblężeni mężnie stawiali im opór. Lecz książę ten [...] wziął większą część swojego wojska, pozostawiając drugą jego część przy oblężeniu i w nowy potajemnie przeszedł po lodzie przez Wisłę i wielokrotnie złupił ziemię chełmińską. Temu naprzeciw wyszedł brat Teodoryk, marszałek, z niewielką ilością ludzi [...] i kiedy doszło do bitwy zadał mu wielką klęskę. Zabił bowiem dziewięciuset mężów, innych zmusił do ucieczki, a prócz innych łupów, których zdobył wiele, przejął od wrogów czterysta koni. Książę natomiast, okryty hańbą, powrócił z niewieloma ludźmi do drugiej części swojego wojska, którą pozostawił przy oblężeniu [...] Świętopełk z pierwszej klęski wyniósł niezawodne wskazówki i wyraźne znaki, że Bóg obraził się na niego straszliwie, i nie wątpił, że tarcza boskiej obrony odstąpiła od niego. Przestraszył się, a jego serce zmartwiało do tego stopnia, iż sam nie odważył się czekać z wielkim wojskiem na nielicznego przeciwnika, lecz rzucił się ze swoimi ludźmi do ucieczki i w hańbie wycofał się. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga
---
Potem przyszli braciom na pomoc książę kujawski i książę kaliski, którzy wraz z braćmi oblegli gród Nakło, który został wydany im [wraz z] nietkniętym wyposażeniem i życiem tych, którzy go bronili. Następnie, rozproszywszy się po całym Pomorzu, wszystko okrutnie spustoszyli. Kiedy się to stało, za pośrednictwem wspomnianego pana legata zostały zawarte rozejmy między wspomnianym księciem [Świętopełkiem] a braćmi z Prus w ten sposób, że tenże książę dał braciom swojego syna Mściwoja jako zakładnika, po to, aby na przyszłość pozostała między nimi trwała zgoda. - Kronika oliwska-Oddziały
Kazimierza Konradowica, Krzyżaków i książąt wielkopolskich (
Przemysła i
Bolesława) najeżdżają południowe ziemie władztwa Świętopełka.
- Koalicjanci zdobywają Sartowice (3/4 XII 1242), Wyszogród (XII 1242) i Nakło (I 1243).
- Świętopełk podejmuje (nieudaną) próbę odbicia Sartowic z rąk krzyżackich.
- (ok.13 I) Niszczycielski atak (przy wsparciu Prusów) na ziemię chełmińską.
- Porażka w starciu z oddziałami krzyżackimi.
- (II/III) Legat papieski, Wilhelm z Modeny nakłada klątwę na Świętopełka.
- (II 1243) Zawarcie układu rozejmowego.
- Świętopełk zostaje zmuszony do oddania Krzyżakom syna Mściwoja i dwóch możnych (kasztelana gdańskiego Gniewomira i wojskiego Wojacha) jako zakładników.
📖
Książę Pomorza Świętopełk ucieszony zwycięstwem odniesionym przez barbarzyńców nad Krzyżakami nie mniej niż własnym, posyła gońców i pisze list do wójta Remki i niektórych mieszczan chełmińskich, przyrzekając nagrodę i prosząc, aby wtargnęli na zamek chełmiński, do którego mieli swobodny dostęp i uwolnili i zwrócili mu jego syna Mszczuja i innych zakładników. Kiedy wójt Remka i pozostali mieszczanie chełmińscy przyrzekli, że to uczynią, jeden spośród służby krzyżackiej imieniem Jan, raniony w bitwie, przeczuwając zdradę, donosi o tym Krzyżakowi sprawującemu władzę nad zamkiem chełmińskim. Otrzymawszy to ostrzeżenie, starosta zamkowy nie dopuszcza wójta Remki i mieszczan chcących wejść do zamku, a nocą przenosi do zamku Sartawicy syna Świętopełka Mszczuja i innych zakładników zakutych w kajdany, grożąc śmiercią wszystkim, gdyby odważyli się szepnąć. - Kronika Jana Długosza-(18 VI) Świętopełk wysyła emisariuszy do władz miejskich Chełmna z żądaniem wydania
Mściwoja.
- (18/19 VI) Krzyżacy, w tajemnicy przed mieszczanami, wywożą Mściwoja z Chełmna i umieszczają go w Sartowicach.
1243
-(VI) Ponowny wybuch walk z
Kazimierzem Konradowicem.
📖
I zebrał dwa tysiące mężów doświadczonych we władaniu bronią, następnie przeprawił się łodziami przez Wisłę, wtargnął do ziemi chełmińskiej i przez dwa dni i dwie noce rabował to, co jeszcze tam zostało, a resztę obrócił w perzynę i pogorzelisko. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga-(28 VI/) Najazd Świętopełka na ziemię chełmińską.
-(28 VIII)
Kazimierz zawiera (w Inowrocławiu) układ z Henrykiem von Weida, mistrzem krajowym zakonu krzyżackiego w Prusach.
- Przyrzeczenie Sartowic Samborowi i Wyszogrodu Raciborowi, młodszym braciom Świętopełka, w przypadku ich zbrojnego wystąpienia przeciwko bratu.
-Świętopełk doprowadza do pojmania
Racibora i ucieczki
Sambora z księstwa lubiszewskiego.
1244
📖
[Świętopełk] połączywszy się z wielką liczbą Prusów wkroczył na Kujawy i wielu chrześcijan niegodziwie zabił, a innych uprowadził w niewolę. Również ziemię kujawską wrogo zniszczył pożarem, a dwóch braci z zakonu Braci Mniejszych wojsko jego zabiło. - Kronika wielkopolska-(zima/wiosna) Najazd Świętopełka na Kujawy.
-Zniszczenie grodu w Sartowicach (formalnie we władaniu
Sambora).
📖
[...] przeto Świętopełk ucieszył się bardzo z zamku Santyr, który wzniósł na wielką szkodę wiary i wiernych, i zaczął budować inny zamek naprzeciwko obecnego miasta Chełmna, które nazywa się Świecie, aby żeglugę po rzece Wiśle, tak w górę jaki i w dół, tak bardzo potrzebną braciom całkowicie uniemożliwić. Kiedy to doszło do uszu mistrza, rozkazał braciom z Chełmna, ażeby razem ze swoimi ludźmi wypłynęli łodziami, sam natomiast razem z braćmi z Torunia i z księciem Kazimierzem na wspomniane miejsce wyruszył z wojskiem. Chciał bowiem przeszkodzić budowie rzeczonego zamku. [...]
Jednakże bracia wraz z księciem Kazimierzem zaatakowali zamek i bardzo dzielnie na niego natarli. I rozgorzała pomiędzy nimi tak zażarta walka, że po jednej i drugiej stronie wielu ludzi odniosło śmiertlene rany, a i wielu z zamku zginęło, ale ponieważ zamek był do tego stopnia umocniony, że niełatwo można go było zdobyć, bracia nie wypełnili zadania i wycofali się [...] - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga-Świętopełk wznosi warownie w Zantyrze i w Świeciu.
- (jesień) Nieudany atak wojsk kujawsko-krzyżackich na Świecie.
1245
-Zdjęcie klątwy ze Świętopełka przez Heidenryka, pełnomocnika papieskiego.
1245-1246
📖
Z nimi i z księciem Kazimierzem mistrz i bracia ze swoimi ludźmi wtargnęli do ziemi pomorskiej i przechodząc przez nią przemocą i gwałtem niszczyli ją przez 9 dni i nocy, tak iż nie było zakątka, którego by nie nawiedzili grabieżą i ogniem. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga
---
Potem, po niedługim czasie, wyżej wspomniany mistrz z pomocą wojska, które mu przysłał książę Austrii, i innych pielgrzymów spalił i zupełnie spustoszył Pomorze. Działo się to w roku Pańskim 1246. Wówczas również klasztor Oliwa ze wszystkimi swoimi folwarkami został zupełnie zniszczony. - Kronika oliwska-(XII 1245-II 1246)
Wyprawa krzyżacka (wsparta przez
Kazimierza Konradowica oraz wojska księcia austriackiego, Fryderyka II Babenberga) przeciwko Prusom i Świętopełkowi.
- Spustoszenie księstwa gdańskiego przez koalicjantów.
1246
-Świętopełk nadaje immunitet sądowniczy biskupstwu włocławskiemu (zachowujące sobie jednak sądownictwo wyższe).
1247
📖
[Świętopełk] pozazdrościł bowiem szczęściu braci w tym, że niedawno zdobyli zamek Pomezanów i przemyśliwał, jak mógł go odzyskać. Zebrał zatem całą potęgę swojego wojska i tych, którzy wyrzekli się wiary chrześcijańskiej w Prusach, a ponieważ był, jak to wcześniej powiedziano, pełen wszelkiego podstępu, zawsze działał podstępnie, i dlatego też podzielił swoje wojsko na dwa oddziały po to, by pierwszy mógł przystąpić do szturmu zamku od przodu, a drugi od tyłu. Przeto sam z pierwszym oddziałem swojego wojska przystąpił do ataku na przednią część zamku i tak bardzo był nieustępliwy w walce, że bracia z trudem byli w stanie obronić tę właśnie część zamku. Z tego powodu drugi oddział wojska wtargnął do zamku z tylnej strony, nie napotykając żadnego oporu. I jedni od przodu, inni od tyłu nacierali na nich, tak iż, mówiąc krótko, wszyscy bracia razem ze swoją służbą od miecza zginęli. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga-Zdobycie grodu w Dzierzgoniu.
-Krzyżacy wznoszą nowy gród w Dzierzgoniu.
- Świętopełk podejmuje (nieudaną) próbę zajęcia nowej warowni dzierzgońskiej.
-Utrata grodu w Zantyrze na rzecz
Sambora.
📖
Podobnie w roku Pańskim 1247, wszystkie spichrze i folwarki - po zrabowaniu ich, [podobnie jak] koni i bydła - zostały doszczętnie spalone przez braci z Prus i ich wojsko, [co] klasztor oliwski doprowadziło do skrajnego ubóstwa. - Kronika oliwska-Kolejny najazd krzyżacki na księstwo gdańskie.
ok. 1248
-(28 VIII) Śmierć syna Jana, prawdopodobnie w trakcie walk z Krzyżakami i
Samborem.
1248
-(12 IX) Świętopełk zobowiązuje się do przekazania swego sporu z braćmi pod sąd arbitrażowy.
- (8 XII) Legat papieski, Jakub z Liège rzuca klątwę na Świętopełka, w związku z niewykonaniem przez niego obowiązku zwrotu dzielnic braciom.
-(21 XI) Krzyżacy uwalniają
Mściwoja.
- (24 XI) Układ pokojowy z Krzyżakami, zawarty w Kowalowym Ostrowie.
1249
-(7 II/14 III) Zawarcie ugody z braćmi (dzięki pośrednictwu Jakuba z Liège).
- Przywrócenie ziemi lubiszewskiej Samborowi.
- Uwolnienie Racibora i przekazanie mu ziemi białogardzkiej.
- Jakub z Liège zdejmuje klątwę ze Świętopełka.
przed 1252
-Wydzielenie synowi
Mściwojowi ziemi szczycieńsko-raciąskiej.
1252
📖
Ponadto w roku Pańskim 1252, w [Święto] Nawrócenia Świętego Pawła, przez wspomnianych braci i ich ludzi została wymordowana wielka liczba Pomorzan, a Oliwa powtórnie obrabowana z wszelkich dóbr. - Kronika oliwska-(ok.25 I) Oddziały krzyżackie sprzymierzone z
Samborem wkraczają do ziemi gniewskiej i lubiszewskiej.
- (25 I) Porażka wojsk Świętopełka w starciu z najeźdźcami.
- Sambor zajmuje Gorzędziej i Tczew i umacnia te grody.
-(/6 VI) Odwetowa wyprawa Świętopełka na Pomezanię (władztwo krzyżackie).
-(VII) Najazd
Barnima I szczecińskiego na ziemię sławieńską.
1253
-(II) Zawarcie (w Raciążku) układu z biskupem kujawskim Wolimirem.
- Świętopełk rezygnuje z planów utworzenia samodzielnego biskupstwa w Gdańsku i zwraca zagrabione w poprzednich latach dobra, w zamian za odstąpienie przez Wolimira od popierania Sambora.
-(30 VI) Układ pokojowy z Krzyżakami, zawarty w Kowalowym Ostrowie.
-(VII/) Nieudana wyprawa
Barnima I Dobrego, Warcisława III dymińskiego i biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichen w celu odbicia ziemi sławieńskiej z rąk Świętopełka.
1255
📖
[Mściwoj] zajął skutkiem zdrady pewnego kusznika gród Nakło należący do księcia Przemysła. [...] Przemysł zaś zebrawszy wojsko swoje i swego brata Bolesława [Pobożnego], wespół z Kazimierzem, księciem Kujaw, zewsząd obwałował wspomniany gród. Bolesław Wstydliwy, książę Krakowa, przysłał mu na pomoc tysiąc, a Siemowit Konradowic, książę Mazowsza, ośmiuset zbrojnych. Przemysł zaś i Kazimierz widząc, że gród jest silny i nie można łatwo go zdobyć, zbudowali innych gród naprzeciw dawnego grodu w kierunku zachodnim. - Kronika wielkopolska-(29 IX)
Mściwoj zdobywa Nakło.
1256
📖
[...] książę Przemysł z wojskami swoimi i brata swego Bolesława oraz książę Kujaw Kazimierz zeszli się koło grodu Nakła i po naradzie ruszyli na zdobycie grodu Raciąża. [...] Gdy wspomniani książęta przyszli pod ten gród, podłożyli ze wszystkich stron ogień i zaczęli oblegać go. Grodzianie nie mogli stawić im oporu wobec wysoko buchających płomieni, a chcieli uniknąć śmierci od ognia, [więc] ci, którzy zdołali wyjść, wkroczyli na placówki nieprzyjaciół i dobrowolnie oddali się z niewolę. Wielu jednak nie mogło wyjść i ci, zagarnieci ogniem, okrutnie spłonęli wraz z grodem i znajdującym się tam dobytkiem. - Kronika wielkopolska-(I/III) Wyprawa książąt wielkopolskich i
Kazimierza Konradowica przeciwko Pomorzanom.
- Spalenie grodu w Raciążu przez najeźdźców.
📖
Grodzianie [...] po męsku stawiali im opór i zabiwszy dwudziestu Pomorzan, zraniwszy sześćdziesięciu, [pozostałych] zmusili do zaprzestania napadów na gród i do ustąpienia. - Kronika wielkopolska-(III/IV) Wojska pomorskie podejmują (nieudane) próby zdobycia twierdzy
Przemysła pod Nakłem.
📖
[...] książę Pomorza Świętopełk zastawiwszy zasadzkę i przezornie usadowiwszy [ludzi] w kryjówkach blisko nowego grodu Nakła, rozkazał swoim ze starego Nakła, aby wyszedłszy z grodu tych, którzy przebywali w nowym grodzie, wyzywali do walki. Gdy ci wyszedłszy uczynili to, a z nowego grodu najdzielniejsi mężowie zaczęli z nimi walczyć, oni cofając się, jak gdyby chcieli uciec do swego grodu, odwodzili dość daleko od nowego grodu przeciwników ścigających ich. Książę Świętopełk zaś zważywszy, że oni tak łatwo nie mogą wkroczyć do grodu, wnet wyskoczył z kryjówki i ludzi księcia Przemysła, zewsząd otoczonych mnóstwem swego wojska, kładzie pokotem, zabija, rani i bierze w niewolę. Aczkolwiek odniósł wtedy zwycięstwo, podstępnie co prawda, jednak wspomnianego grodu zdobyć nie zdołał. - Kronika wielkopolska-(21 V) Świętopełk zwycięża pod Nakłem w starciu z częścią załogi nowego grodu.
📖
[...] znakomity książę Przemysł wraz ze swymi dostojnikami przybył do swej wsi zwanej Kcynią, aby prowadzić układy ze Świętopełkiem w sprawie odzyskania grodu Nakła. [...]
[Świętopełk] w zamian więc za zwrot tego grodu zażądał od księcia Przemysła pewnej sumy pieniędzy za nagromadzone zapasy. W ten sposób obaj obrali sobie na rozjemcę brata Poppona [...]. I orzekł wspomniany brat Poppo, że powinni wzajemnie przestrzegać trwałego i niezmąconego pokoju, gdy Świętopełk zwróci gród Nakło księciu Przemysłowi. Wspomniany książę Przemysł winien był w zamian za to zapłacić mu pięćset srebrnych grzywien w ustalonych terminach. I wreszcie spotkawszy się bez broni między starym i nowym grodem wzajemnie ucałowali się. - Kronika wielkopolska-(24-25 VII) Rokowania pokojowe w Kcyni
k. Nakła.
- (25 VII) Świętopełk przekazuje Nakło Przemysłowi (za cenę 500 grzywien srebra).
1259
📖
[...] Warcisław, książę Kaszubów, wyruszył przeciw Świętopełkowi, księciu Pomorza, z wojskiem Wielkopolan, które książę Wielkopolski Bolesław przysłał na pomoc, i z biskupem kamieńskim. I przyszedłszy w okolicę Słupska [...] pozostawił biskupa i wojsko jego oraz część swoich rycerzy na licznych placówkach, aby występując w obronie, strzegli miasta jego i Wielkopolan, a także klienteli tam pozostawionej, sam [zaś] z wielkim wojskiem śmiało pustoszył ziemię Świętopełka. Lecz Świętopełk nie mogąc stawić [wprost] oporu jego potędze, rzucił się na [te] placówki i pokonawszy biskupa z jego wojskiem, zmusił [go] do ucieczki. Bardzo wielu rycerzy i giermków zabił, a niektórych zabrął w niewolę. I zagarnąwszy wiele łupów i jeńców uszedł cało. - Kronika wielkopolska-Warcisław III dymiński (wspierany przez wojska
Bolesława Pobożnego i biskupa kamieńskiego, Hermana) najeżdża władztwo Świętopełka.
- Zwycięstwo w starciu z najeźdźcami pod Słupskiem.
przed 1263 (1227?)
-Lokacja Gdańska na prawie lubeckim.
przed 1264
-(/20 IX 1264) Wydzielenie ziemi świeckiej (ze Świeciem n. Wisłą) synowi
Mściwojowi.
1264
-Konflikt z synem
Mściwojem (?).
- (20 IX) Mściwoj odstępuje Barnimowi I szczecińskiemu (zastrzegając sobie dożywotnie rządy) ziemię świecką i wszystkie inne ziemie, które odziedziczy po ojcu lub bracie, z zamian za pomoc militarną i dyplomatyczną.
1265
-(VII?) Lokacja Słupska na prawie lubeckim.
1266
-(11 I) Śmierć Świętopełka gdańskiego w Gdańsku.