Bolesław II Szczodry (Śmiały)
Król Bolesław II był tedy rycerzem odważnym i dzielnym, łaskawym gospodarzem dla gości i najhojniejszym ze szczodrych dawców [darów].
Kronika Polska Galla Anonima
1058
📖
Skoro więc Kazimierz pożegnał się z tym światem, syn jego pierworodny, Bolesław, mąż hojny a wojowniczy rządził królestwem polskim. - Kronika polska Galla Anonima-(19 III) Śmierć
Kazimierza Odnowiciela.
- Bolesław obejmuje władzę w Polsce.
- Uniezależnienie się Pomorza Zachodniego.
po 1058
-Ustala się polski system pieniężny - grzywna polska (213 g srebra).
1060
-Wojna domowa na Węgrzech pomiędzy królem Andrzejem i jego młodszym bratem Belą.
- (jesień/zima) Interwencja Bolesława w celu poparcia Beli.
- Rozbicie wojsk Andrzeja i wspierających go oddziałów niemieckich.
- (6 XII) Koronacja Beli I na króla Węgier.
ok. 1060
📖
Albowiem gdy na początku swego panowania władał zarówno nad Polakami, jak Pomorzanami i zgromadził ich niezmierne mnóstwo w celu oblężenia grodu Gradec, to przez swój lekkomyślny upór nie tylko że nie zdobył grodu, lecz [nadto] zaledwie uszedł zasadzek czeskich i w ten sposób utracił panowanie nad Pomorzem. - Kronika polska Galla Anonima-Bolesław bezskutecznie oblega (przy wsparciu oddziałów pomorskich) czeski gród Hradec.
- (ok. 1060?) Uniezależnienie się Pomorza od Polski.
1061
📖
[Jaromir] tarczę świętego rycerstwa niepięknie odrzuciwszy i poniechawszy łaski, którą otrzymał przez położenie rąk, wybrał rycerski pas i zbiegł ze swoimi przybocznymi do księcia polskiego, i pozostał z nim aż do zgonu biskupa Sewera. - Kronika Czechów Kosmasa z Pragi-(wiosna) Udzielenie schronienia Jaromirowi, młodszemu bratu księcia czeskiego
Wratysława II.
1062
📖
W roku od wcielenia Pańskiego 1062. [...] książę Wratysław pojął małżonkę imieniem Świętawa, córkę Kazimierza księcia Polaków, zaś siostrę Bolesława [Szczodrego] i Władysława [Hermana], z której miał czworo dzieci, mężów dobrej zdatności, Bolesława, Borzywoja, Władysława, Sobiesława [...] - Kronika Czechów Kosmasa z Pragi-(XI/XII) Bolesław wydaje siostrę
Świętosławę (Swatawę) za
Wratysława II.
1063-1064
-(IX 1063) Najazd niemiecki na Węgry.
- (11 IX) Śmierć Beli I.
- Na tronie węgierskim zasiada Salomon, syn Andrzeja.
- Ucieczka do Polski Gejzy i Władysława, synów Beli I.
-(XII 1063) Bolesław interweniuje w celu poparcia Gejzy.
- (20 I 1064) Zakończenie wojny domowej na Węgrzech (tzw. pokojem raabskim).
- Salomon pozostaje królem węgierskim.
- Objęcie przez Gejzę trzeciej części kraju.
- Węgry wchodzą w orbitę wpływów niemieckich.
ok. 1064
📖
Zdarzyło się mianowicie, że nagle wpadli do Polski Pomorzanie, a król Bolesław usłyszał o tym, znajdując się daleko stamtąd. Pragnąc wszakże gorąco oswobodzić kraj z rąk pogan, zanim jeszcze wojsko się zebrało, musiał wyprzedzając je maszerować nazbyt nieostrożnie. Gdy przybyto nad rzekę, poza którą obozowały gromady pogan, rycerstwo obarczone orężem i kolczugami, nie szukając mostu ani brodu, rzucało się w jej głębokie nurty. I wielu pancernych poginęło tam przez własne zuchwalstwo, a pozostali zrzucili z siebie kolczugi i przepłynąwszy rzekę, odnieśli zwycięstwo, aczkolwiek okupione stratami. - Kronika polska Galla Anonima-Odparcie najazdu pomorskiego (na Wielkopolskę?).
1065
📖
1065. Mieszko, syn księcia Kazimierza, umiera. - Rocznik kapituły krakowskiej-(28 I) Śmierć brata Mieszka.
- Bolesław przejmuje władanie (?) na terenach do tej pory zarządzanych przez Mieszka (Kruszwica?).
1068
📖
Iziasław [...] zbiegł do Lachów. - Powieść Minionych Lat-(15 IX/) Izasław Jarosławowicz, wielki książę kijowski zostaje pozbawiony władzy przez swego stryja Wszesława i przybywa do Polski na dwór Bolesława, swego szwagra.
ok. 1068/1069
-W Krakowie powstaje pierwsza na ziemiach polskich mennica.
- Podjęcie przez Bolesława produkcji denarów o stosunkowo niewielkiej (stale zmniejszającej się) zawartości srebra.
1068/1070
-(X 1068?) Prawdopodobny udział Bolesława w zjeździe w Miśni z królem niemieckim Henrykiem IV i księciem czeskim
Wratysławem II.
przed 1069
-Małżeństwo z Wyszesławą (?), księżniczką ruską, prawdopodobnie córką Światosława II, księcia czernihowskiego (albo inną księżniczką).
1069
📖
Gdy zaś Iziasław wchodził do grodu, wyszli ludzie naprzeciw z pokłonem, i przyjęli kniazia swojego Kijowianie. I siadł na stolcu swoim miesiąca maja 2 dnia. I rozpuścił Lachów na leże, i zabijali Lachów potajemnie; i wrócił do Lachów Bolesław, w ziemię swoją [...] - Powieść Minionych Lat
---
On również, podobnie jak pierwszy Bolesław Wielki, jako zdobywca wkroczył do stolicy królestwa Rusinów, znamienitego miasta Kijowa, i uderzeniem swego miecza pozostawił pamiętny znak na Złotej Bramie. Tam też osadził na tronie królewskim pewnego Rusina ze swego rodu, któremu należały się rządy, a wszystkich, którzy nie byli mu posłuszni, usunął od władzy. [...] Prosił zatem Bolesława Szczodrego ustanowiony przezeń król, by wyjechał naprzeciw niego i oddał mu pocałunek pokoju dla czci jego narodu; otóż Polak wprawdzie zgodził się na to, ale Rusin dał [to], czego [on] zechciał. Policzono mianowicie ilość kroków konia Bolesława Szczodrego od jego kwatery do miejsca spotkania - i tyleż grzywien złota złożył mu Rusin. [Bolesław] jednak nie zsiadając z konia, lecz targając go ze śmiechem za brodę, oddał mu ten nieco kosztowny pocałunek. - Kronika polska Galla Anonima
---
[...] maszerował Bolesław w kierunku Przemyśla i zajął niektóre warownie i grody znajdujące się nad rzeką San, częścią dobrowolnie, częścią strachem lub siłą. Powiadomiony następnie, że miasto Przemyśl użyczyło schronienia wielu Rusinom, którzy tam jako w miejsce pewniejsze i zabezpieczone silną załogą sprowadzili z warowni i wsi swoje mienie i dobytek, postanawia uderzyć na nie ze wszystkimi wojskami. [...] Całe lato spędził na obleganiu wyżej wspomnianego zamku w przekonaniu, że głód zmusi Rusinów do poddania się, i tak się też stało. [...] Król zaś Bolesław zająwszy zamek, poleca wzmocnić i odbudować mury, wieże i inne części miasta nadwątlone jego oblężeniem lub zburzone, a ściągnąwszy do miasta żołnierzy na leże zimowe, sam z pierwszymi spośród starszyzny i baronów cofnął się do zamku. - Kronika Jana Długosza-(wiosna-lato) Wyprawa interwencyjna na Ruś.
- (2 V) Wojska polskie zdobywają Kijów.
- (2 V) Intronizacja Izasława Jarosławowicza na tronie wielkoksiążęcym w Kijowie.
- Przyłączenie ziemi przemyskiej do Polski (?).
📖
[1069] W tym czasie Swen, król Duńczyków, bardzo starannie wystawił wielką flotę z Duńczyków i Anglików i dwóch swych synów i brata swego Osberna [...] wysłał do Anglii [...] Ten rozporządzał wielką potęgą, ściągał wszystkie siły ze swego królestwa, do których dołączył wielkie posiłki z sąsiednich, a zaprzyjaźnionych krajów. Wspomagali go: Polska, Fryzja, tudzież Saksonia; a także Lucicy na wyprawę angielską przysłali oddziały posiłkowe. - Historia ecclesiastica Orderyka Vitalisa-Udział wojsk polskich (pomorskich?) w wyprawie króla duńskiego Swena II Estrydsena na Anglię.
ok. 1070
📖
Zdarzyło się w tymże czasie, że książę czeski z całą armią swoich rycerzy wkroczył do Polski i przebywszy leśne gąszcze, rozłożył się [obozem] na pewnej równinie, dość odpowiedniej na miejsce walki. Usłyszawszy o tym Bolesław Szczodry ochoczo pospieszył przeciw wrogom i pospiesznie obszedłszy ich, obsadził i zamknął drogę, którą przybyli. A ponieważ znaczna część dnia [już] przeminęła i wojsko swoje znużył pospiesznym pochodem, zawiadomił Czechów przez posłów, że następnego dnia stawi się do walki, i usilnie ich zapraszał, aby i oni także pozostali na miejscu i dłużej go już nie trudzili [...] Ze swej strony książę czeski odpowiedział Bolesławowi z przewrotną chytrością, że nie godzi się, by tak wielki król trudził się do niższego [od siebie], lecz jutro, jeśli jest synem Kazimierza, niech w pogotowiu oczekuje na swym stanowisku służb od Czechów. Bolesław zaś, by się okazać synem Kazimierza, pozostał na miejscu, zadość czyniąc podstępnym przedłożeniem Czechów. A następnego dnia już południe było w obozie polskim, gdy wywiadowcy donieśli, że Czesi ubiegłej nocy podjęli ucieczkę, a nie walkę. Wtedy dopiero Bolesław, bolejąc nad tym, że się dał tak wywieść w pole, energicznie ruszył w pościg za uchodzącymi na Morawy, wielu ich schwytał i zgładził, po czym zawrócił ze złością na samego siebie, że tak mu uciekli. - Kronika polska Galla Anonima-Ponowny konflikt polsko-czeski.
1071
-(jesień) Zjazd w Miśni.
- Henryk IV zakazuje (pod groźbą wojny) rozstrzygania konfliktu polsko-czeskiego na drodze wojennej.
ok. 1072
-Na dwór Bolesława przybywa Lambert, najmłodszy brat Gejzy i Władysława, w celu pozyskania zbrojnej pomocy polskiej przeciwko królowi węgierskiemu, Salomonowi.
1072/1073
-(jesień 1072/wiosna 1073) Najazd na pograniczne ziemie czeskie.
- Złamanie królewskiego zakazu wojny z Czechami.
1073
📖
Roku 6581 [1073]. Podniósł diabeł zwadę między braćmi tymi Jarosławiczami. W zwadzie będącej między nimi Światosław z Wsiewołodem szli razem na Iziasława. Odszedł Iziasław z Kijowa, Światosław zaś i Wsiewołod weszli do Kijowa miesiąca marca 22 dnia, i siedli na stolcu na Berestowem, przestąpiwszy przykazanie ojcowskie. [...] Iziasław zaś poszedł do Lachów z mieniem mnogim, mówiąc: "Za to znajdę wojów". Wszystko to wzięli mu Lachowie, pokazawszy mu drogę od siebie [kazali iść precz]. - Powieść Minionych Lat-(22 III) Izasław Jarosławowicz zostaje pozbawiony władzy w Kijowie przez braci Światosława i Wsiewołoda i udaje się na dwór Bolesława, z nadzieją na pomoc zbrojną w odzyskaniu tronu wielkoksiążęcego.
- Polacy (Bolesław?) zagarniają część dóbr Izasława.
-(19 V) Henryk IV ogłasza wielką wyprawę przeciwko Polsce.
- (lato) Wyprawa nie dochodzi do skutku z powodu wybuchu buntu w Saksonii.
1073/1074
📖
Tejże zimy posłali mnie bracia do Brześcia na pogorzelisko, gdzie Lachowie spalili byli, i tu strzegłem grodów tych. Potem chodziłem do Perejasławia do ojca, a po Wielkanocy z Perejesławia do Włodzimierza - w Sutejsku pokój zawierać z Lachami. - Powieść Minionych Lat (Pouczenie Włodzimierza Monomacha)-(zima) Wyprawa interwencyjna na Ruś.
- Oblężenie i spalenie Brześcia nad Bugiem przez wojska polskie.
- (1074) Zawarcie pokoju i podpisanie sojuszu wojskowego w Sutiejsku ze Światosławem Jarosławiczem, wielkim księciem kijowskim.
- Bolesław zobowiązuje się do zaprzestania popierania Izasława Jarosławicza.
- Izasław udaje się do Niemiec, w poszukiwaniu poparcia.
1074
-(26 II) Wybucha wojna domowa na Węgrzech.
- Gejza (przy wsparciu Bolesława?) pokonuje Salomona w bitwie pod Mogyoród (14 III) i koronuje się na króla Węgier (1075).
-(VIII-IX) Henryk IV wyprawia się na Węgry w celu przywrócenia władzy Salomonowi.
- (IX) Gejza odpiera atak niemiecki (pomimo braku pomocy z Polski).
1075
-(20 IV) Papież Grzegorz VII wysyła list do Bolesława, w odpowiedzi na wcześniejsze poselstwo polskie i prośbę o pomoc w odnowieniu organizacji Kościoła w Polsce.
- Zobowiązanie Bolesława do zwrotu zagarniętych dóbr Izasława Jarosławicza.
-(IV/V) Bolesław wysyła poselstwo do buntowników saskich oferując im swoją pomoc zbrojną przeciwko królowi Henrykowi IV.
-(lato) Synod kościelny z udziałem legatów papieża Grzegorza VII.
- Założenie biskupstwa płockiego.
- Uposażenie arcybiskupstwa i biskupstw w okręgi grodowe.
1076
-Najazd na Czechy (przy wsparciu ruskim).
📖
Książę polski, który już przez wiele lat płacił daniny królom teutońskim i którego państwo już dawno przez dzielnych Teutonów zostało podbite i zmienione na prowincję, nagle wbił się w pychę, [...] przywłaszczył sobie godność i tytuł królewski, włożył koronę i w sam dzień Bożego Narodzenia przez 15 biskupów został namaszczony na króla. - Rocznik mnicha hersfeldzkiego Lamperta-(25 XII) Koronacja Bolesława II Szczodrego w Gnieźnie.
-(27 XII) Śmierć Światosława Jarosławowicza.
- (1 I 1077) Władzę w Kijowie obejmuje Wsiewołod Jarosławowicz.
- Upadek polsko-kijowskiego sojuszu.
1076-1079
-Trudności finansowe.
- Zintensyfikowanie procederu psucia monety (obniżenie zawartości srebra w denarach do 9%).
1077
📖
On to również własnymi siłami wygnał z Węgier króla Salomona, a na stolicy osadził Władysława, równie rosłej postaci, jak pełnego pobożności. Ten Władysław od dzieciństwa chowany był w Polsce i pod względem obyczajów i [sposobu] życia niejako stał się Polakiem. - Kronika polska Galla Anonima-(25 IV) Śmierć Gejzy.
- Bolesław osadza na tronie węgierskim brata Gejzy, Władysława.
📖
Poszedł Iziasław z Lachami, Wsiewołod zaś poszedł przeciw niemu. [...] Wsiewołod zaś poszedł przeciw bratu Iziasławowi na Wołyń; i uczynili zgodę, i przyszedłszy, Iziasław siadł w Kijowie, miesiąca lipca 15 dnia. - Powieść Minionych Lat
---
A [król] z takim zapamiętaniem prowadził wojnę, iż rzadko przebywał w zamku, ciągle w obozie, rzadko w ojczyźnie, wciąż wśród nieprzyjaciół. Ten stan rzeczy, ile przyniósł państwu korzyści, tyle sprowadził niebezpieczeństw, ile dawał sposobności do uczciwej zaprawy, tyle zrodził wstrętnej pychy. Gdy bowiem król bardzo długo przebywał to w krajach ruskich, to prawie że poza siedzibami Partów, słudzy nakłaniają żony i córki panów do ulegania swoim chuciom: jedne znużone wyczekiwaniem mężów, inne doprowadzone do rozpaczy, niektóre przemocą dają się porwać w objęcia czeladzi. - Mistrza Wincentego Kronika Polska-(V/VI) Wyprawa wojsk polskich do Kijowa (przy osobistym udziale Bolesława?).
- Wsiewołod wycofuje się z Kijowa, a Izasław Jarosławowicz ponownie zasiada (15 VII) na tronie wielkoksiążęcym.
1079
📖
Jak zaś doszło do wypędzenia króla Bolesława z Polski, długo byłoby o tym mówić; tyle wszakże można powiedzieć, że sam będąc pomazańcem [Bożym] nie powinien był [drugiego] pomazańca za żaden grzech karać cieleśnie. Wiele mu to bowiem zaszkodziło, gdy przeciw grzechowi grzech zastosował i za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków. My zaś ani nie usprawiedliwiamy biskupa-zdrajcy, ani nie zalecamy króla, który tak szpetnie dochodził swych praw - lecz pozostawmy te sprawy, a opowiedzmy, jak przyjęto go na Węgrzech.
Skoro Władysław usłyszał, że Bolesław przybywa, z jednej strony cieszy się z przybycia przyjaciela, z drugiej jednak ma powód do gniewu; cieszy się wprawdzie z [możności] przyjęcia brata i przyjaciela, lecz boleje nad tym, że brat [jego] Władysław stał się [dlań] wrogiem. - Kronika polska Galla Anonima-(11 IV) Zabójstwo biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa.- Bolesław udaje się (wraz z żoną i synem Mieszkiem) na Węgry, na dwór króla Władysława I Świętego.
-
Władysław Herman przejmuje władzę w Polsce i ugruntowuje ją.
1080/1081
-Małżeństwo
Władysława Hermana z Judytą, córką
Wratysława II.
- Poprawa stosunków Władysława z Czechami (gwarantująca m.in. wsparcie w przypadku ewentualnej próby przywrócenia władzy Bolesławowi Szczodremu przez Władysława I Świętego).
1081/1082
-(2/3 IV) Śmierć Bolesława II Szczodrego w Ossiach (?).