Henryk IX Starszy (głogowski)
Mąż spokojny, patron i obrońca duchowieństwa [...]
Katalog opatów żagańskich
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
---|
Henryk VIII Młodszy Wróbel | Katarzyna, córka Władysława II Opolczyka |
życie |
---|
IV 1389/IV 1390 - 11 XI 1467 (Krosno Odrzańskie) |
małżeństwa |
---|
- ⚭ 1423/31 - 1447/53: Jadwiga, córka Konrada III Starego
|
potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne |
---|
- Zygmunt (1431/32 - 24 XII 1458)
Henryk (1429/ok.1435 - 22 II 1476) Anna (1430/40 - 17 XII 1483) Jadwiga (1440/50 - 28 I 1480/20 V 1482) Katarzyna (1440/50 - 14 XI 1497/) syn (/30 V 1447 - /11 XI 1467)
|
panowanie |
---|
1401-1403: 1/2 Bytomia Odrz., 1/2 Głogowa, Przemków, Szprotawa, 1/2 Ścinawy (współrządy) 1403-1412/13: 1/2 Bytomia Odrz., 1/2 Głogowa, Przemków, Szprotawa, 1/2 Ścinawy, Żagań (współrządy) 1412/13-1417/18: 1/2 Głogowa, Krosno Odrzańskie, Szprotawa, Świebodzin (współrządy) 1417/18-1420: 1/2 Bytomia Odrz., 1/2 Głogowa, Szprotawa (współrządy) 1420-1423: 1/2 Bytomia Odrz., 1/2 Głogowa, Kożuchów, Szprotawa, Zielona Góra (współrządy) 1423-1430/31: 1/2 Głogowa, Kożuchów, Szprotawa, Zielona Góra 1430/31-1446: 1/2 Bytomia Odrz., 1/2 Głogowa, Kożuchów, Krosno Odrzańskie, Szprotawa, Świebodzin, Zielona Góra 1446-1467: 1/2 Bytomia Odrz., 1/2 Głogowa, Kożuchów, Krosno Odrzańskie, Lubin, Szprotawa, Świebodzin, Zielona Góra |
1397
-(14 III) Śmierć ojca
Henryka VIII Młodszego Wróbla.
- Rupert I legnicki przejmuje władzę regencyjną w dzielnicy głogowskiej nad małoletnimi synami Henryka.
- Księżna-wdowa Katarzyna obejmuje władzę w Kożuchowie i Zielonej Górze (oprawa wdowia).
-(12 VI)
Rupert przystępuje do układu w sprawie zwalczania rozbójnictwa na pograniczu Królestwa Polskiego i księstw śląskich.
1401
-
Rupert I legnicki przekazuje dzielnicę głogowską synom
Henryka VIII Młodszego Wróbla (
Janowi, Henrykowi IX,
Henrykowi X i Wacławowi).
1403
-Jadwiga, wdowa po stryju
Henryku VI Starszym, ustępuje z księstwa żagańskiego (stanowiącego jej oprawę wdowią).
- Przejęcie Żagania, Krosna Odrzańskiego, Bobrowic, Bytnicy, Nowogrodu Bobrzańskiego i Świebodzina przez Głogowczyków.
1407
-Nadanie Szprotawie przywileju bicia własnej monety.
1408
-
Jan (przy wsparciu swojego teścia, Rudolfa III saskiego) zajmuje Żagań wraz z okręgiem i rozpoczyna faktyczne samodzielne rządy w księstwie.
1412/1413
-Podział księstwa głogowsko-żagańskiego pomiędzy braćmi.
- Henryk IX wraz z bratem Henrykiem X obejmują wspólne rządy w połowie Głogowa, Krośnie Odrzańskim, Szprotawie i Świebodzinie.
- Jan formalnie zostaje samodzielnym władcą ziemi żagańskiej.
1417/1418
-Henryk IX i
Henryk X wydzielają Bytnicę, Krosno Odrzańskie i Świebodzin młodszemu bratu Wacławowi.
1420
-(6 VI) Śmierć matki Katarzyny.
- Henryk IX i Henryk X obejmują władzę w Kożuchowie i Zielonej Górze, oprawie wdowiej zmarłej matki.
-Udział w nieudanej wyprawie Zygmunta Luksemburskiego przeciwko husytom.
-(28 VII) Henryk (wraz z braćmi) bierze udział (w Pradze) w koronacji Zygmunta Luksemburskiego na króla czeskiego.
1423
-(18 I) Śmierć brata
Henryka X Młodszego Rumpolda.
- Henryk obejmuje samodzielną władzę w księstwie głogowskim.
📖
[...] Konrad [IV], z Bożej łaski biskup wrocławski, książęta i panowie: Jan [II] na Raciborzu, Przemko [I] na Opawie, Bolko [I] na Cieszynie, Bolko [IV] i Bernard, bracia, na Opolu, Ludwik [II] na Brzegu i Legnicy, Jan na Ziębicach, Konrad [V] Kantner na Oleśnicy, Jan [I] na Żaganiu, Ruprecht [II] na Lubinie, Henryk [IX] Starszy na Wielkim Głogowie, Konrad [VI Dziekan] na Ścinawie, Kazimierz [I] na Oświęcimiu, Konrad [VII] Biały na Koźlu, Wacław i Ludwik [III], bracia, na Niemczy i Oławie oraz Wacław na Krośnie [...] wszyscy ci, którzy przystąpili do przymierza, od chwili, gdy uzna się to za stosowne, natychmiast wspólnie powinni wypowiedzieć [wojnę] królowi Polski, jego królestwu, pomocnikom i sprzymierzeńcom. I powinniśmy sobie jeden drugiemu pomagać ciałem i majątkiem [...] - fragment dokumentu zawartego z Przeszburgu w początkach 1423 roku-(I/III) Przystąpienie do układu w Preszburgu.
- Zygmunt Luksemburski, Zakon Krzyżacki, 6 miast łużyckich i niektórzy książęta śląscy zawierają porozumienie mające na celu dokonanie rozbioru Polski (w odpowiedzi na poparcie udzielane husytom przez Polaków).
-(30 III) Utrata znaczenia układu preszburskiego, w związku z zawarciem porozumienia
Władysława Jagiełły z Zygmuntem Luksemburskim w Kieżmarku.
1423/1431
-Małżeństwo z Jadwigą, córką
Konrada III Starego.
1427-1428
-Henryk (wraz z bratem
Janem) bierze udział w walkach z husytami, wspierając zagrożone miasta łużyckie.
- (1 XI 1428) Zwycięstwo w starciu pod Kratzau.
1430/1431
📖
Książę Wacław przebywał w Krośnie i stał koło działa, które pękło i go zabiło. I w ten sposób zginął. - Roczniki głogowskie-(1 VI 1430/4 II 1431) Śmierć brata Wacława, księcia krośnieńskiego.
- Henryk przyłącza Bytnicę, Krosno Odrzańskie i Świebodzin do swojego władztwa.
1433
📖
Także przyszła do mnie prawdziwa wieść z Polski, że książęta śląscy, jako książę Kantner [Konrad V Kącki oleśnicki], książę Henryk [IX Starszy głogowski], książę Jan z Żagania i Biały książę [Konrad VII Biały oleśnicki], byli w niedzielę po Wielkiej Nocy u króla polskiego w Kaliszu i całkiem się zjednoczyli oraz przyłączyli do króla z odpowiedzią albo przyrzeczeniem na Zielone Świątki wysłać także pewną czeladź. Jeśli Polacy tak bardzo się do wojny szykują i tu o ludzi starają, to może przynieść Waszej Łaskawości pewne szkody. - fragment listu szpiega krzyżackiego Piotra Czane do wielkiego mistrza-(19 IV) Zjazd w Kaliszu z
Władysławem Jagiełłą.
- Henryk, Jan żagański oraz książęta oleśniccy zawierają sojusz z Królestwem Polskim przed planowaną wyprawą polsko-husycką przeciwko Krzyżakom i obiecują udzielić militarnego wsparcia.
1438
-(3 XII) Henryk (wraz z bratem
Janem) składa (we Wrocławiu) hołd lenny Albrechtowi II Habsburgowi, królowi czeskiemu.
1439
-(I) Abraham ze Zbąszynia, sędzia poznański, zwolennik husytyzmu, najeżdża na ziemię świebodzińską.
- Zwycięstwo nad najeźdźcami w starciu pod Dąbrówką k. Świebodzina.
- (/14 IX) Abraham ze Zbąszynia przebywa w niewoli Henryka.
1444
-Henryk zostaje mediatorem w sporze
Konrada VII Białego z Wrocławiem.
1446
-Henryk przejmuje zastaw w postaci Lubina (wraz z okręgiem) od zadłużonych książąt
Jana I lubińskiego i Henryka X chojnowskiego.
1447/1453
-(ok.25 VI) Śmierć Jadwigi.
1457
-(zima) Niezrealizowany projekt (finansowanej przez zakon krzyżacki) wyprawy książąt Henryka,
Władysława głogowskiego,
Bolesława V Wołoszka,
Konrada IX Czarnego i
Konrada X Białego przeciwko Polsce.
1458
-(19 IV) Przystąpienie do związku śląskiego o charakterze antypodiebradzkim i antyhusyckim.
1459
-(1 IX) Henryk składa (w Świdnicy) hołd lenny królowi czeskiemu Jerzemu z Podiebradów.
1462
📖
Roku Pańskiego 1462, w dniu Św. Zofii, w sobotę po niedzieli Cantate uznany i przyjęty król Czech przybył do Głogowa z konnymi w liczbie 2000 bądź nawet więcej. I przyjął króla Polski, mianowicie Kazimierza, który przybył do Głogowa w niedzielę po Św. Zofii z 5000 konnych. Wraz z Jerzykiem zaś byli liczni hrabiowie i szlachta z Czech i Moraw oraz najwyżsi jego urzędnicy i wielcy śląscy, mianowicie biskup wrocławski Jodok, biskup ołomuniecki [Protazy], książęta Śląska: Przemysł [II cieszyński], Konrad [IX Czarny], znowu Konrad [X Biały], Henryk [IX Starszy], Jan [II Szalony] oraz rady wszystkich jego miast, wszystkich z wyjątkiem wrocławian, którzy jednak także skrycie byli obecni. [...] I byli w Głogowie aż do soboty w oktawę [Św. Zofii]. I prowadzili oni rozmowy i naradzali się, nie wiadomo w jakich sprawach, panowała zaś opinia, że się sprzymierzyli i chcieli występować jak jeden mąż. - Roczniki głogowskie-(18-30 V) Henryk bierze udział (w orszaku króla czeskiego) w zjeździe głogowskim pomiędzy Jerzym z Podiebradów i
Kazimierzem IV Jagiellończykiem.
1463-1464
-Spór z
Mikołajem I opolskim.
- (26 X 1463) Henryk uzyskuje od króla czeskiego Jerzego z Podiebradów zatwierdzenie wyroku z roku 1417 (unieważnionego w roku 1435!) w sprawie zwrotu ziemi opolskiej książętom głogowskim.
- (29 IV 1464) W zamian za rezygnację Henryka z praw do księstwa opolskiego (należnych mu po dziadku Władysławie Opolczyku), Mikołaj zobowiązuje się do wypłaty 14000 złotych węgierskich.
1467
📖
Roku Pańskiego 1467, około Św. Jadwigi, książę żagański Baltazar otrzymał we Wrocławiu żołnierzy zaciężnych, mniej więcej 300 konnych oraz pewną liczbę piechurów, z zamiarem opanowania miasta Żagania. I nie udało mu się, ponieważ przeciwstawił mu się jego brat Jan. I tak pociągnął książę Baltazar pod Kożuchów i wraz ze swoimi stał pod miastem. Dowiedziawszy się o tym książę Jan natarł na nich nocą i zagrabił wszystkie konie i oręż, tak że sam książę Baltazar ledwie zbiegł pieszo. - Roczniki głogowskie-(X)
Baltazar żagański przybywa do Kożuchowa, na dwór Henryka, z prośbą o udzielenie militarnego wsparcia przeciwko
Janowi Szalonemu.
📖
W tym czasie, kiedy Żagań był otoczony, mianowicie w roku 1468, zmarł w Krośnie książę Henryk Starszy, ponad osiemdziesięcioletni, brat księcia Wacława, Jana żagańskiego i Rumpolda, [...] który swoich braci przeżył prawie o trzydzieści lat. - Katalog opatów żagańskich
---
We wtorek, dnia jedenastego listopada, Henryk książę głogowski, inaczej kożuchowski, umarł w Kożuchowie; zwłoki jego pochowano w kościele parafialnym. - Kronika Jana Długosza-(11 XI) Śmierć Henryka IX Starszego w Krośnie Odrzańskim.