Kazimierz IV Jagiellończyk
(wł. Kazimierz Andrzej Jagiellończyk)
Był zaś król Kazimierz wysokiego wzrostu; od przodu głowy do jej szczytu całkiem łysy; o twarzy podłużnej i chudej; mówił sepleniąc; od wczesnego dzieciństwa do starości życia zawsze myśliwy i ptasznik.
Chronica Polonorum Macieja Miechowity
1435
-(jesień) Hołd wojewody mołdawskiego Eliasza.
1438
-(2 III) Zjazd panów czeskich w Kutnej Horze.
- Kazimierz zostaje wybrany na króla Czech.
📖
Gdy więc zebrano się na zjazd w Nowym Mieście, trwały narady przez dni kilka, i rozmaite na obie strony dawały się słyszeć głosy. Wszyscy prałaci, tudzież książęta mazowieccy Ziemowit i Władysław, którzy osobiście na zjeździe byli obecni, odradzali, ażeby Królestwa Czeskiego, nie tylko domowymi skołatanego wojnami, ale i kacerstwem zarażonego, królewicz Kazimierz nie przyjmował, zwłaszcza że część jedna narodu innego obrała książęcia. Wszelako Zygmunt wielki książę litewski, tudzież inni książęta i wszyscy senatorowie młodsi, a osobliwie ci, którzy byli dozorcami i rządcami kraju, głosowali za przyjęciem Królestwa Czeskiego, i nalegali o nie usilnie, wiedząc, że skoro by wybuchła jaka wojna, nie mogliby być pociągani do zdawania rachunku z dochodów królewskich, którymi zarządzali. - Kronika Jana Długosza-(20 IV) Zjazd w Nowym Mieście Korczynie.
- Szlachta, wbrew stanowisku biskupa Zbigniewa Oleśnickiego i książąt mazowieckich: Siemowita V i Władysława I, postanawia o przyjęciu korony czeskiej dla Kazimierza.
📖
W tym czasie Polacy chcieli plądrować Śląsk. Zebrali wielkie wojsko i przybyli przez Odrę w okolice Brzegu. I uciekli, a Wszemysł ze Śmigla wraz z innymi utonęli w Odrze. [...]
Roku Pańskiego 1438, w piątek Suchych Dni przed Św. Michałem, przybyli Polacy pod Ostrów Tumski w Głogowie, z zamiarem zniszczenia i splądrowania chwalebnej kolegiaty Błogosławionej Dziewicy Maryi, wykorzystując do tego zdradę. Tego nie zniosła Błogosławiona Dziewica, a [Polacy] ciężko zostali poranieni, w końcu powaleni, a liczni zabici. We czwartek przed Św. Szymonem i Judą zostało zabitych pod Wschową 14 mężów i zdobyto tam wielkie łupy. - Roczniki głogowskie-(20 IX-XI) Nieudana wyprawa intronizacyjna do Czech.
- Wojska polskie dokonują szeregu niszczycielskich najazdów na ziemie Piastów śląskich.
- (23 IX) Porażka czeskich zwolenników Kazimierza pod Żelenicami.
- Zobowiązanie się książąt oświęcimskich (2 X): Wacława, Przemysława i Jana IV, książąt opolskich (6 X): Bolesława V Wołoszka, Bernarda, Jana i Mikołaja I oraz Wacława II Przemyślidy, księcia opawsko-raciborskiego (18 X) do złożenia hołdu Kazimierzowi po jego koronacji na króla czeskiego.
- (XI) Wojska polskie wycofują się spod Opawy.
1439
-(10 II) Traktat namysłowski z Albrechtem II Habsburgiem.
- Kazimierz wycofuje się z walki o tron czeski.
1440
-(20 III) Śmierć Zygmunta Kiejstutowicza, wielkiego księcia litewskiego.
- (wiosna/4 VII) Bolesław IV zajmuje zbrojnie Podlasie (należące prawnie do Mazowsza - zgodnie z umowami zawartymi jeszcze z Władysławem Jagiełłą).
- Władysław podejmuje decyzję w sprawie wysłania Kazimierza na Litwę w charakterze namiestnika (viccarius et gubernator).
-(18-21 IV) Zjazd z
Władysławem III w Sączu.
- Udział w obradach dotyczących powołania Władysława na tron węgierski, a także ustanowienia rządów namiestniczych na czas nieobecności króla w Koronie.
📖
Kiedy król Władysław przebywał w Węgrzech, pod ten czas Kazimierz brat jego wybrał się dla objęcia rządów do Litwy, opatrzony dostatnio ze skarbu królewskiego we wszystkie rzeczy potrzebne, konie, wozy, odzież, klejnoty, z rycerstwem swoich książąt i panów. - Kronika Jana Długosza-(V) Kazimierz udaje się na Litwę.
-(29 VI) Bojarstwo litewskie wynosi Kazimierza na tron wielkoksiążęcy.
- Panowie polscy popierają kandydaturę Michała (Michajłuszki), syna Zygmunta Kiejstutowicza, na tron wielkoksiążęcy.
-(jesień) Kazimierz tłumi bunt w ziemi smoleńskiej.
-
Michajłuszka opuszcza Litwę i wyjeżdża na dwór swego szwagra,
Bolesława IV.
1441
-(11 XI) Polsko-litewski zjazd walny w Parczewie.
- Nieudane negocjacje z Bolesławem IV w sprawie przywrócenia Michajłuszce należnego działu ojcowizny (ziemi możajskiej).
- Bolesław IV nie wyraża zgody na zwrot Podlasia Litwinom.
1442
-(8 lub 20 VI) Kazimierz zawiera (w Trokach) Przymierze z Eliaszem I, hospodarem mołdawskim.
-Utworzenie na Żmudzi odrębnej jednostki administracyjnej, równorzędnej z województwem.
- Zażegnanie separatyzmu żmudzkiego.
1444
-(26 VIII) Zjazd szlachty koronnej w Piotrkowie.
- Władysław III (poprzez posła, kanclerza Jana Gruszczyńskiego) nakazuje szlachcie polskiej wspomóc zbrojnie Bolesława IV, spodziewającego się najazdu ze strony Kazimierza.
-(VIII/IX) Najazd litewsko-tatarski na ziemię drohicką.
- Zawarcie ugody między Mazowszem i Wielkim Księstwem Litewskim (dzięki mediacji polskiej).
- Bolesław IV wycofuje się z Podlasia w zamian za 6000 kop groszy praskich.
1445
-(23 IV) Zjazd szlachty polskiej w Sieradzu.
- Kazimierz zostaje obrany królem Polski.
-(X) Do Grodna przybywa uroczyste poselstwo, z prośbą o objęcie przez Kazimierza tronu polskiego.
1446
-(30 III) Zjazd w Piotrkowie.
-(8-19 IX) Zjazd polsko-litewski w Brześciu Litewskim.
- (17 IX) Zgoda Kazimierza na objęcie władzy w Polsce, zachowanie unii polsko-litewskiej i potwierdzenie przywilejów stanów Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
1447
📖
Z Mikołajem i Wacławem książętami raciborskimi i Bolesławem cieszyńskim, tudzież wielu radcami ich księstw, i posłami książąt oświęcimskich, którzy na niedzielę pierwszą postu zjechali do Krakowa, wskutek wzajemnych układów [...] zawarty został pokój wieczysty, na warunkach słusznych i obu stronom dogodnych, wzajemnie stwierdzony i opisany. - Kronika Jana Długosza-(4 II) Układ krakowski między Królestwem Polskim a książętami górnośląskimi (opawsko-raciborskimi, cieszyńskimi i oświęcimskimi).
- Regulacja sporów granicznych oraz sądownictwa złoczyńców.
-(2 V)
Przywilej wileński na rzecz bojarstwa litewskiego.
-(25 VI) Koronacja Kazimierza w katedrze wawelskiej.
- Odnowienie personalnej unii polsko-litewskiej.
-(24-30 VIII) Zjazd w Piotrkowie.
- Kazimierz odmawia potwierdzenia praw i przywilejów stanowych.
1448
-(24 V-5 VI) Zjazd w Lublinie.
-Kazimierz zostaje obdarowany przez papieża Mikołaja V Mieczem Poświęcanym i Czapką, a także otrzymuje Złotą Różę.
-(31 VIII) Przymierze z Wasylem I, księciem moskiewskim skierowane przeciwko
Michajłuszce.
1449
-(wiosna)
Michajłuszka (z pomocą tatarską) zajmuje Starodub, Nowogródek Siewierski i inne okoliczne zamki.
- (VIII) Wycofanie się Michajłuszki z zajętych terytoriów na wieść o zbliżającej się wyprawie zbrojnej Kazimierza.
-W Krakowie powstaje
Collegium Minus.
-(6-17 XII) Zjazd w Piotrkowie.
1450
-Król Anglii, Henryk VI nadaje Kazimierzowi Order Podwiązki.
-Militarne wsparcie Aleksandra, pretendenta do tronu mołdawskiego.
- (IX) Porażka wojsk polskich pod Crasną.
1452
-(10 II) Śmierć Świdrygiełły.
- Zajęcie Wołynia przez Litwę.
📖
[...] Bolesław książę opolski, złamawszy wiarę królowi i królestwu, wypowiedział wojnę na piśmie, i tegoż samego dnia wtargnąwszy do Polski, z jednej strony siewierską, a z drugiej wieluńską ziemię srodze splądrował. Nadęty skarbami z łupiestw w Królestwie Polskim zebranymi, zaciągnął znaczną liczbę Czechów i Morawian, przy których pomocy spodziewał się w wojnie zwycięstwa. Ośmielał go przy tym nieład i bezrząd panujący w Polsce, gdy zwłaszcza wiedział, że prałaci i panowie nie tylko byli z królem poróżnieni, ale srodze mu nawet nieprzyjaźni. - Kronika Jana Długosza-(VII) Niszczycielski najazd
Bolesława V Wołoszka na ziemię siewierską i wieluńską.
-(26-31 VII) Pobyt w Nieszawie (zamek dybowski) i Toruniu.
- Kazimierz odbywa serię spotkań z wielkim mistrzem krzyżackim, Ludwikiem von Erlichshausen.
-(29 VIII-3 IX) Zjazd w Sieradzu.
📖
Rzeczony bowiem książę opolski Bolesław pisał do króla, żadając sprawiedliwych układów i zgody: dla panującej przeto zarazy przyjęto jego żądanie bez zwłoki, i umówiono roczne zawieszenie broni, z tym zastrzeżeniem, aby obie strony złożyły zjazd na Trzech Króli, i ugodziły się o wynagrodzenie szkód wzajemnie sobie zrządzonych. - Kronika Jana Długosza-(2 IX) Zawarcie (w Sieradzu) układu rozejmowego z
Bolesławem V Wołoszkiem (na okres 1 roku).
-(jesień)
Przemysław toszecki i
Jan IV najeżdżają na ziemię krakowską.
- (XII) Odwetowa wyprawa polska na księstwo oświęcimskie.
1453
-(I) Oblężenie Oświęcimia.
- (25 I) Jan IV poddaje Oświęcim Królestwu Polskiemu i zobowiązuje się do złożenia hołdu Kazimierzowi oraz do wypłacenia kwoty 1100 złotych węgierskich.
-(7 III) Rozejm z
Przemysławem toszeckim (zawarty do 25 VII).
-(IV) Najazd tatarski na Podole i ziemię trembowelską.
- (8,9 IV) Starostowie Jan Łaszcz, Jan Niemiec z Letyczowa i Maciej z Międzyborza rozbijają wojska tatarskie w dwóch starciach na Krasnowym polu (nad rzeką Słuczą).
-(3-16 VI) Zjazd w Parczewie.
- Wołyń pozostaje przy Litwie, a Podole przy Koronie Polskiej.
- (7 VI) Zatwierdzenie układu pokojowego z Janem IV.
- Zobowiązanie Jana do wypłacenia królowi kwoty 1800 złotych węgierskich.
- Kazimierz (grożąc wojną) odrzuca protesty książąt mazowieckich Bolesława IV warszawskiego i Władysława I płockiego w sprawie bezprawnego zajęcia przez Litwę powiatów goniądzkiego i tykocińskiego.
📖
Z książętami Bolesławem [V] opolskim i Przemysławem toszeckim, od których przybyli posłowie z prośbą o pokój, zawarto rozejm na lat dziesięć. Nie życzyli sobie bowiem Polacy wojny nawet z najsłabszym nieprzyjacielem, póki króla widzieli jeszcze chwiejącym się i nieustalonym w swoim sposobie myślenia. - Kronika Jana Długosza-(24 VI-3 VII) Zjazd w Piotrkowie.
-(24 VIII) Potwierdzenie (w Krakowie) przywilejów dla Żydów.
📖
[...] Janusz książę oświęcimski, upatrzywszy porę sposobną, kiedy panowie koronni w różne się strony porozjeżdżali, zgromadził dość spory zastęp i obległ zamek Oświęcim, w którym stał podówczas z załogą królewską Jan Kuropatwa podkokomorzy lubelski, zamieniwszy klasztor zakonu kaznodziejskiego na warownię. Ale odparty z hańbą i znaczną stratą, naprawił stary i zrujnowany zamek, od ojca jego Wołkiem zwany, i swoją osadził załogą: skąd nie tylko ziemię oświęcimską, ale i pogranicza Królestwa Polskiego najeżdżał i plądrował. - Kronika Jana Długosza-(4/27 X) Nieudany najazd
Jana IV na Oświęcim.
- Wycofanie się Jana IV do zamku Wołek.
1454
📖
Osaczyli zamek Wołek i przez kilka miesięcy trzymali w oblężeniu znakomici panowie i rycerze młodzi [...] Mógł ten zamek z łatwością i w kilku dniach być zdobyty, ale nie dołożono żadnej ku temu usilności i wódz wyprawy wojewoda krakowski nie chciał z narażeniem na niebezpieczeństwo tylu znakomitych młodzieńców szturmować do zamku wielce obronnego swoim położeniem. Poczęto więc w czasie oblężenia czynić układy o pokój i przyszło nareszcie do zgody: Polacy bowiem osądzili, że nawet po zdobyciu zamku nie godziłoby się księcia Janusza przemocą wyzuwać z jego ojczystej dziedziny. Dano więc według umowy Januszowi księciu oświęcimskiemu dwadzieścia tysięcy szerokich groszy za ziemię oświęcimską, a on odstąpił jej na zawsze Królestwu Polskiemu, aby wróciła do swojej całości, od której była odpadła. - Kronika Jana Długosza-(I) Atak wojsk polskich na Wołek.
- Jan IV rezygnuje z księstwa oświęcimskiego (zgadza się na jego sprzedaż Koronie Polskiej) i poddaje się Kazimierzowi.
-(4 II) Związek Pruski wypowiada (w Toruniu) posłuszeństwo Wielkiemu Mistrzowi Zakonu Krzyżackiego, Ludwikowi von Erlichshausen.
- (6-27 II) Konfederaci zdobywają większość krzyżackich zamków w ziemi chełmińskiej, na Pomorzu Gdańskim i w Prusach właściwych.
-(10 II) Małżeństwo z Elżbietą, córką Albrechta II Habsburga, króla rzymskiego, czeskiego i węgierskiego.
-(22 II) Zakon Krzyżacki oddaje w zastaw Nową Marchię elektorowi brandenburskiemu (za cenę 40000 złotych reńskich).
-(II) Poselstwo Jana Bażyńskiego (przywódcy Związku Pruskiego) zwraca się w Krakowie do Kazimierza o inkorporację Prus do Polski.
- (6 III) Kazimierz wydaje akt inkorporacji Prus i wypowiada wojnę Zakonowi Krzyżackiemu.
-(19 III) Stany Oświęcimia i Kęt składają hołd Kazimierzowi.
-(IV) Zjazd w Brześciu Kujawskim.
- Nieudana próba nakłonienia szlachty litewskiej do wsparcia Polski i Związku Pruskiego w wojnie.
-(6-14 V) Sejm walny w Łęczycy.
- Szlachta popiera udział Korony w wojnie z Zakonem Krzyżackim i zobowiązuje króla do tymczasowego przeniesienia siedziby do Torunia.
- Bolesław IV warszawski i Władysław I płocki obiecują udzielenie pomocy zbrojnej Kazimierzowi, w zamian za zwrot zagarniętych przez Litwinów powiatów goniądzkiego i tykocińskiego.
- Kazimierz nie wyraża zgody na ustępstwa terytorialne.
-Przyjęcie przysięgi wierności od mieszkańców Torunia (28 V), Elbląga (10 i 11 VI), Gdańska (16 VI) i Królewca (19 VI).
-Bunt szlachty wielkopolskiej przed wyprawą do Prus.
-(18 IX) Porażka pod Chojnicami.
-Zwołanie pospolitego ruszenia małopolskiego (z wyłączeniem ziemi lwowskiej i podolskiej).
-(X)
Petyta opockie.
-(6 XII-I 1455) Zjazd we Wrocławiu.
- Projekty mediacji czeskiej w Prusach.
-(11 XII) Kazimierz (w Radzyniu) rozszerza
przywileje nieszawskie na ziemię chełmską i przemyską (z ziemią sanocką).
1455
-(3 I) Przekazanie Bytowa i Lęborka (na warunkach
wiernej ręki, czyli bez nawiązania stosunku lennego) Erykowi II, księciu słupskiemu.
-(9-10 I) Nieudane rokowania pokojowe pod Szczepankami.
-(31 I-2 II) Zjazd w Łęczycy.
- Obietnica samoopodatkowania się duchowieństwa polskiego na rzecz werbunku wojsk zaciężnych (tzw. subsidium charitativum).
- Kazimierz uchwala wybicie w krakowskiej mennicy nowej monety na potrzeby wojenne.
-Krzyżacy odbijają większość miast i zamków dolnopruskich do linii Łyny i dolnej Pregoły, Królewiec, południową Warmię (z Olsztynem), Kłajpedę.
-(1 VI) Król Danii, Chrystian wypowiada wojnę Polsce i Związkowi Pruskiemu.
-(8 IX) Spotkanie w Bydgoszczy z elektorem brandenburskim, Fryderykiem (dotyczące mediacji w konflikcie z Zakonem Krzyżackim).
-(26 IX) Fiasko rokowań pokojowych z Krzyżakami (we wsi Pieniążkowo).
-(7-24 X) Nieudane oblężenie Łasina przez wojska polskie.
1456
-(25 VI) Kazimierz wydaje akt protekcyjny dla księstwa zatorskiego.
- Odnowienie układów lennych.
- Wacław I zatorski zostaje zwolniony z obowiązku finansowania wojny w Prusach i udzielania wsparcia militarnego Koronie Polskiej (zapewne z powodu niestabilnej sytuacji wewnętrznej w księstwie zatorskim).
-(29 VI) Hospodar mołdawski Piotr III Aron składa hołd lenny Kazimierzowi.
-Nieudana próba zdobycia zamku w Radzynie przez wojska krzyżackie.
-(1-26 IX) Prokrzyżacka rewolta pospólstwa w Toruniu.
-(11 X) Układ z
Janem IV w sprawie warunków sprzedaży ziemi oświęcimskiej Koronie Polskiej.
-(15 X)
Przywilej korczyński.
1457
-(21 II) Kazimierz odkupuje księstwo oświęcimskie (z Oświęcimiem) od
Jana IV (za cenę 50000 grzywien).
-(III) Zaciężni zakonni najeżdżają i plądrują północne Mazowsze.
- (wiosna) Księstwo płockie przyłącza się do wojny po stronie polskiej.
-(8 V) Kazimierz przybywa do Gdańska.
- Spotkanie z Karolem VIII Knutssonem, wygnanym z kraju ekskrólem szwedzkim.
- (V) Rozszerzenie przywilejów Gdańska, Elbląga i Torunia.
-(VI) Wykupienie od dowódców zakonnych wojsk zaciężnych Malborka, Tczewa i Iławy (za cenę 190000 florenów).
-(1 VII) Układ pokojowy z
Wacławem I i
Przemysławem II, książętami cieszyńskimi.
-(30 VII-22 IX) Nieudane oblężenie Gniewa.
-(14 IX) Porażka w starciu pod Sąpopolem.
-(28 IX) Zaciężni krzyżaccy odzyskują Malbork (bez zamku).
-(24 X) Utrata Chełmna (wskutek zdrady).
1457-1458
-Nieopłaceni najemnicy z Prus zajmują Górę Żebraczy, Myślenice i Górę Wapienną, skąd przeprowadzają napady na ziemię oświęcimską, zatorską, siewierską, sławkowską, chrzanowską i krakowską.
- (VI 1457) Jan IV przyłącza się do zbuntowanych zaciężnych i wysyła Kazimierzowi list wypowiedni (28 VI 1457).
- (VIII-IX 1457) Nieudane próby pokonania buntowników pod Wołkiem i Myślenicami przez małopolskie pospolite ruszenie.
- Buntownicy wycofują się z Myślenic.
- (15 X 1457) Zdobycie i spalenie Kłobucka przez Jana IV.
- (zima 1457/58) Nieudana próba ponownego opanowania Myślenic przez buntowników.
- (25 I 1458) Porozumienie zawarte w Bytomiu dzięki mediacji Przemysława toszeckiego.
- Kazimierz zobowiązuje się do wypłaty zaciężnym (i Janowi IV) zaległego żołdu, w łącznej kwocie 35000 złotych węgierskich (ratami i częściowo w towarach).
- (26 V 1458) Jan IV zatwierdza (w Bytomiu) porozumienie z Kazimierzem.
1458
-Nieudane próby odzyskania miasta Malborka.
-Powstanie prawosławnej metropolii kijowsko-halickiej dla ziem ruskich wchodzących w skład Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
-(28 VII) Kazimierz zawiera (w Gdańsku) układ rozejmowy z Danią.
-(12-14 X) Rozejm z Krzyżakami w Prabutach.
1459
-(27 III) Zerwanie polsko-krzyżackich rozmów pokojowych w Chełmnie.
1460
📖
Przemysław książę cieszyński, pośrednik rzeczonej między dwoma królami ugody, gdy się od niej uchylali inni panowie czescy i morawscy, którzy sobie tego pośrednictwa wielce życzyli, naznaczył zjazd do miasteczka Bytomia na dzień uroczysty Obrzezania Pańskiego, aby na nim zgromadzeni wszyscy radcy załatwili trudności i przeszkody [...] i ułożyli przedugodowe warunki do obu królów przymierza. - Kronika Jana Długosza-(1 I)
Przemysław II cieszyński pośredniczy w negocjacjach polsko-czeskich w Bytomiu w sprawie przymierza pomiędzy Kazimierzem i Jerzym z Podiebradów.
-(lato) Kazimierz zawiera przymierze z księciem bawarskim, Ludwikiem IX.
-(6 VIII) Odbicie Malborka z rąk krzyżackich (po 34 miesiącach oblężenia).
-(22 IX-1 II 1461) Spór o obsadę biskupstwa krakowskiego.
- Wprowadzona zostaje zasada powoływania dostojników kościelnych jedynie po uzyskaniu akceptacji króla.
-(10 X) Eryk II słupski przekazuje Lębork i Bytów Krzyżakom.
1461
-Dywersyjny najazd na księstwo słupskie Eryka II.
-(wiosna/lato) Przejęcie całych Dolnych Prus i części Warmii przez siły zakonne.
-(9 VI)
Jan IV uzyskuje od Kazimierza zapłatę za pozostawioną w Oświęcimiu broń i działa (układ zawarto dzięki pośrednictwu
Przemysława II cieszyńskiego i
Konrada IX Czarnego).
-(16 X) Zdobycie Świecia.
1462
-(26/27 II) Śmierć Władysława II, księcia płockiego.
- Katarzyna Siemowitówna, ciotka Władysława II, przejmuje władzę w ziemi płockiej, płońskiej, wiskiej i Zawkrzu.
- (III) Oddziały Katarzyny oblegają zamek w Rawie, broniony przez starostę Grota z Nowego Miasta (dążącego do przyłączenia miasta do Polski).
- Wycofanie się wojsk oblężniczych, wobec groźby wojny z Królestwem Polskim.
- (14 IV) Katarzyna przekazuje swoje prawa do ziemi płockiej, płońskiej, wiskiej i Zawkrza Konradowi III Rudemu.
- Konrad IX Czarny wysuwa pretensje do spadku po Władysławie II płockim i Siemowicie VI płockim, jako wuj zmarłych książąt i mąż ich siostry stryjecznej.
- (20 IV) Kazimierz zajmuje i wciela do Korony ziemię bełską.
- Początek sporu z Konradem III Rudym oraz Konradem IX Czarnym.
- Powołanie przez Kazimierza specjalnego sądu (składającego się z jego poddanych!) do rozstrzygnięcia sprawy spadku po Władysławie II.
- (11-25 XI) Sejm walny w Piotrkowie.
- (25 XI) Konrad III Rudy opuszcza zjazd, sprzeciwiając się składowi osobowemu sądu.
- Kazimierz przekupuje Konrada IX Czarnego kwotą 200 czerwonych złotych i skłania do opuszczenia zjazdu.
- Sąd zatwierdza inkorporację ziemi rawskiej (7 XII) i gostynińskiej (17 XII) do Korony.
-(2 III) Hospodar mołdawski Stefan Wielki składa przysięgę wierności Kazimierzowi.
-(III) Zdobycie Brodnicy przez oddziały krzyżackie.
-(wiosna) Kaffa, kolonia genueńska na Krymie zwraca się o protekcję do Kazimierza.
- (1 VII) Kazimierz obejmuje protekcję nad Kaffą.
-(14 IV) Kazimierz zawiera przymierze z księciem Austrii, Albrechtem VI.
📖
Roku Pańskiego 1462, w dniu Św. Zofii, w sobotę po niedzieli Cantate uznany i przyjęty król Czech przybył do Głogowa z konnymi w liczbie 2000 bądź nawet więcej. I przyjął króla Polski, mianowicie Kazimierza, który przybył do Głogowa w niedzielę po Św. Zofii z 5000 konnych. Wraz z Jerzykiem zaś byli liczni hrabiowie i szlachta z Czech i Moraw oraz najwyżsi jego urzędnicy i wielcy śląscy, mianowicie biskup wrocławski Jodok, biskup ołomuniecki [Protazy], książęta Śląska: Przemysł [II cieszyński], Konrad [IX Czarny], znowu Konrad [X Biały], Henryk [IX Starszy], Jan [II Szalony] oraz rady wszystkich jego miast, wszystkich z wyjątkiem wrocławian, którzy jednak także skrycie byli obecni. [...] I byli w Głogowie aż do soboty w oktawę [Św. Zofii]. I prowadzili oni rozmowy i naradzali się, nie wiadomo w jakich sprawach, panowała zaś opinia, że się sprzymierzyli i chcieli występować jak jeden mąż. - Roczniki głogowskie-(18-30 V) Zjazd z królem czeskim Jerzym z Podiebradów w Głogowie.
- Kazimierz zapewnia sukcesję synowi Władysławowi na tronie czeskim, po śmierci Jerzego z Podiebradów.
- Jerzy z Podiebradów uznaje fakt podległości księstw oświęcimskiego i zatorskiego Królestwu Polskiemu (na zasadzie status quo, bez wyrzekania się praw i roszczeń Korony Czeskiej do tych księstw).
- (27 V) Zawarcie traktatu o przyjaźni i nieagresji.
-(5 IX) Synod prowincjonalny w Kaliszu.
- Kapitula krakowska uchwala subsidium charitativum na rzecz szlachty dobrzyńskiej (w wysokości 6 groszy od grzywny).
-(17 IX) Piotr Dunin zwycięża pod Świecinem.
1463
-(V) Nieudana mediacja legata papieskiego Hieronima.
-(25 VII) Biskup warmiński, Paweł Legendorf przechodzi (w Bartoszycach) na stronę krzyżacką.
-(27 VII) Wojska polskie i gdańskie rozpoczynają oblężenie Gniewa.
-(15 IX) Zwycięska bitwa na Zalewie Wiślanym.
-(13 XII) Rozejm w Nieszawie z naczelnym wodzem najemnych wojsk zakonnych, Bernardem Szumborskim.
1464
-(1 I) Zdobycie Gniewa przez wojska Piotra Dunina.
-(4-21 VII) Nieudane rozmowy pokojowe w Toruniu.
-(VIII/IX) Nieudane rozmowy pokojowe w okolicy Stegny.
-(IX) Odbicie Działdowa z rąk krzyżackich przez wojska
Konrada III Rudego.
1465
-(1 II) Zdobycie Nowego przez siły polskie.
-(29 IV-1 V) Rokowania pokojowe na Mierzei Wiślanej.
-Kazimierz obiecuje
Konradowi IX Czarnemu wypłatę kwoty 20000 czerwonych złotych (w ciągu 4 lat) w zamian za zrzeczenie się pretensji do spadku po Władysławie II płockim.
1466
-(20 I) Synod prowincjonalny w Łęczycy.
- Uchwalenie podatku z diecezji wielkopolskich na opłacenie wojsk zaciężnych.
-(11 II) Biskup warmiński, Paweł Legendorf wypowiada wojnę Zakonowi Krzyżackiemu.
-(24 VII) Zdobycie Starogardu.
-(20 VII) Utrata zamku w Człuchowie na rzecz braci Zitzewitzów, poddanych Eryka II słupskiego.
-(29 VII) Rozpoczęcie oblężenia Chojnic.
-(VIII) Odbicie Człuchowa.
-(20 VIII) Kazimierz zawiera przymierze z Erykiem II w Bydgoszczy.
-(28 IX) Wojska polskie zdobywają Chojnice.
-(19 X) Pokój toruński z Zakonem Krzyżackim.
- Włączenie do Polski Pomorza Gdańskiego, ziemi chełmińskiej i Warmii - jako Prusy Królewskie.
- Prusy Zakonne zostają lennem Polski.
- Biskupstwa warmińskie i chełmińskie przechodzą pod protektorat króla polskiego i zwierzchność archidiecezji gnieźnieńskiej.
1467
-(26 VII) Śmierć biskupa Pawła Legendorfa.
- Objęcie biskupstwa warmińskiego przez Mikołaja Tungena (wbrew woli Kazimierza).
📖
Gdy się zbliżał dzień Św. Łucji, posłowie królewscy, [...] przybyli do Wrocławia i wobec biskupów, książąt, panów i innych katolików, jako to, [...] Henryka głogowskiego i Baltazara żagańskiego, książąt [...] i innych panów czeskich, morawskich, śląskich i łużyckich, powtórzyli swoje zlecenia poselskie, wyłożone poprzednio w Iławie. Wszyscy zgodnymi głosy nalegali przez dni kilka na rzeczonych posłów, ażeby w imieniu swego króla przyjęli koronę czeską, albo przynajmniej upewnili ich o jej przyjęciu i dopomogli katolikom do uzyskania królestwa [...]
Posłowie królewscy odpowiedzieli na wszystko z wielkim umiarkowaniem, przedkładając słuszne powody, dla których Królestwa Czeskiego przyjąć nie mógł. - Kronika Jana Długosza-(XII) Zjazd stanów śląskich we Wrocławiu.
- W związku z nałożeniem ekskomuniki na Jerzego z Podiebradów przez papieża Pawła II (1465), Baltazar żagański, Henryk XI głogowski, Mikołaj I opolski oraz przedstawiciele katolickiej szlachty czeskiej, morawskiej, śląskiej i łużyckiej proponują Kazimierzowi (lub jednemu z jego synów) objęcie tronu czeskiego.
1468
-Wydanie
Sudiebnika (będącego kodyfikacją prawa karnego Wielkiego Księstwa Litewskiego).
-(V) Król czeski, Jerzy z Podiebradów uznaje Władysława (syna Kazimierza) za swego następcę.
1469
-Najazd tatarski na ziemię kijowską, Wołyń i Podole.
-Hołd lenny Stefana Wielkiego, hospodara mołdawskiego.
-(1 XII) Kazimierz przyjmuje (na sejmie w Piotrkowie) pierwszy hołd lenny z Prus Zakonnych wielkiego mistrza krzyżackiego Henryka VI Reuss von Plauen.
1470
-Kazimierz zatwierdza wszystkie wcześniejsze przywileje.
-Antymoskiewski sojusz z Tatarami Złotej Ordy.
-(20 XI) Przyjęcie (na sejmie w Piotrkowie) hołdu lennego z Prus Zakonnych wielkiego mistrza krzyżackiego Henryka VII Reffle von Richtenberg.
1471
-Kazimierz wprowadza urząd wojewody w Kijowie.
- Likwidacja księstwa kijowskiego.
-Najazd Tatarów krymskich na Podole.
-(22 III) Śmierć Jerzego z Podiebradów, króla czeskiego.
- (27 V) Szlachta czeska powołuje (w Kutnej Horze) Władysława Jagiellończyka na tron czeski.
- Wojna o Czechy i Śląsk z Maciejem Korwinem.
-(X) Kazimierz organizuje wyprawę na Węgry (w celu intronizacji syna
Kazimierza).
- Nieudana próba usunięcia Macieja Korwina z Węgier.
- Odwetowy najazd węgierski na Małopolskę.
1472
-(31 III) Rozejm polsko-węgierski (zawarty w Budzie na 1 rok).
-(V-VII) Biskup Mikołaj Tungen opanowuje większość Warmii (dzięki pomocy krzyżackiej) i sprzymierza się z Maciejem Korwinem.
1473
-Nieudane rokowania pokojowe z Węgrami w Nysie (13 III-25 IV) i Opawie (IX).
-(jesień) Samowolne (?) najazdy wojsk polskich na tereny Słowacji.
-Zawarcie przymierza z Cesarstwem.
1474
-(I-II) Odwetowy najazd węgierski na Podkarpacie.
- Węgrzy pustoszą okolice Pilzna i Żmigrodu.
-(21 II) Polsko-węgierski traktat pokojowy w Starej Wsi.
📖
Maciej bowiem król węgierski, chcąc wszelkimi sposobami szkodzić królowi i Królestwu Polskiemu, namówił Jana [II] księcia żagańskiego, dawszy mu pieniędzy tyle co sam chciał, do podniesienia oręża przeciw Polsce. [...] Ten więc zebrawszy cztery tysiące Ślązaków, [...] wpadł w okolicę wschowską, jakby własnej na królu Kazimierzu dochodząc krzywdy, i począł miasto Wschowę silnie ze wszystkich stron dobywać, pewny że mu zdrajcy do jej wzięci apomogą. Ale chociaż przenajęci od niego złoczyńcy miasto w dwunastu miejscach podpalili, wszelako przy gorliwym ratunku i dzielnej obronie mieszczan pożar ugaszony został, a nieprzyjaciel z wielką klęską i sromotą od murów odpędzony. - Kronika Jana Długosza
---
Roku Pańskiego 1474 przed ostatkami przybyli od króla książę Jan żagański i Melchior Labil. W krótkim czasie zgromadzili silny oddział najlepszych mężów, tak konnych jak i pieszych. [...] Następnie w niedzielę Laetare dotarli pod miasto Wschowę i oblegli je. Mieli ze sobą solidne działa. [...] I przebywali pod Wschową od niedzieli aż do środy. Spalili wiele wiosek, miast i przedmieść, a następnie ruszyli dalej do Polski. Mocno pobili tych Swinosckii i Polaków. [...] Ci pod dowództwem Melchiora Labila znów wyrządzili wiele szkód w ziemi wschowskiej. - Roczniki głogowskie-(III-IV) Niszczycielski najazd na Wielkopolskę
Jana II Szalonego (na czele wojsk opłaconych przez Macieja Korwina).
- (20-23 III) Udana obrona Wschowy.
📖
W roku Pańskim 1474, około dnia Św. Michała, mianowicie w dniu [translacji] Św. Stanisława, król Polski Kazimierz z wielkimi siłami wkroczył na Śląsk koło grodów Opola i Brzegu, gdzie porwaniami i pożarami wyrządził wielkie szkody, a także zajął gród Kluczbork. Później podążył pod Oławę, pod którą rozbił obóz i także wyrządzał wielkie szkody. W przeddzień Św. Łukasza Ewangelisty intruz król Władysław, syn króla Kazimierza, przybył z Czech i wkroczył na Śląsk we wspomnianym dniu i obrócił w popiół gród Ząbkowice i inne grody i liczne wsie. I przybył do swego ojca pod gród Strzelin w dniu Seweryna biskupa. Znaleźli tam wiele pociechy i wyrządzili Ślązakom liczne szkody. - Roczniki głogowskie
---
Naprzód więc posławszy do ziemi opolskiej wypowiednie listy, a wnet zdobywszy orężem miasta Kluczbork i Byczynę, i obsadziwszy w nich swoje załogi, począł księcia opolskiego Mikołaja i resztę jego kraju ogniem, mieczem i wszelkimi wojennymi trapić klęskami, za to, iż ten wielu kupcom polskim pozabierał świeżo znaczne stada wołów, a mimo słane do siebie nakazy, wrócić ich nie chciał. [...] Szedł więc Kazimierz król Polski z wojskiem, niszcząć wszystko dokoła ogniem i żelazem.
[...] nareszcie ruszono pod miasto Opole, które chociaż z łatwością mogło być zdobyte, wszelako król Kazimierz, nie chcąc narażać swego wojska na stratę, i oszczędzając go do stoczenia walnej i stanowczej bitwy, nie kazał uderzać na miasto. Stąd ruszywszy obozem, podstąpił pod miasta Brzeg i Oławę, ale ich nie dobywał. - Kronika Jana Długosza-(27 IX) Wojska polskie wkraczają na Śląsk.
- Spustoszenie księstwa opolskiego.
- Nieudana próba zdobycia Opola.
- (17 X) Zwycięstwo nad oddziałem węgierskim w okolicach Oławy.
📖
Roku Pańskiego 1474 książę Fryderyk i hrabia Stefan Węgier pochodzący z Węgier przybyli do Głogowa z polecenia króla Macieja, gdzie zgromadzili wielkie wojsko, a książę Henryk, pan głogowski i kożuchowski, również wysłał z tamtymi swoich ludzi. Książę zaś Fryderyk i hrabia Stefan osobiście i z wielkimi siłami wkroczyli do Polski około święta Jedenastu Tysięcy Dziewic. Swoimi grabieżami i podpaleniami poczynili tam tak ogromne zniszczenia, że aż nie można tego wypowiedzieć. Spalili także miasto Międzyrzecz i zdobyli zamek. - Roczniki głogowskie
---
Kasper także Żak, [...] Melchior Leber i inni rycerze Henryka księcia kożuchowskiego, Głogowianie, dowiedziawszy się, że zamek polski Międzyrzecz [...] niedbale był strzeżony, z uzyskaną od Macieja króla węgierskiego zbrojną drużyną, przy pomocy Sędziwoja Żydowskiego, herbu Nałęcz, burgrabi międzyrzeckiego, późną nocą wpadł do Międzyrzecza, miasto podpalił, i zamek, bez żadnej konieczności wydany sobie przez Sędziwoja, zdrajcy jak mówiono złotem przekupionego opanował, skąd potem całą okolicę aż pod mury Poznania łupiestwami i pożogami pustoszył.- Kronika Jana Długosza-(ok.21 X) Dywersyjny najazd starosty generalnego Śląska Stefana Zápolyi i księcia legnickiego Fryderyka I (wspieranych przez wojska
Henryka XI głogowskiego) na Wielkopolskę.
- Międzyrzecz (wraz z zamkiem) zostaje zniszczony przez najeźdźców i następnie obsadzony załogą.
- Oddziały węgiersko-legnicko-głogowskie organizują szereg wypraw łupieżczych na Wielkopolkę.
📖
Lecz w końcu w oktawie Św. Marcina spotkali się osobiście koło wsi Muchobór wszyscy trzej, mianowicie król Maciej, król Kazimierz i Władysław, ów intruz, by pertraktować o zgodzie. [...]
Między królami został wynegocjowany pokój, zawarty na dwa lata. Lecz obawiano się, że z obu stron nie będzie dotrzymywany, ponieważ w czasie odwrotu Polacy wyrządzili na Śląsku wielkie szkody. [...]
Następnie w dniu Św. Mikołaja król Kazimierz wkroczył do Polski koło okręgu Poniec. [...]
Po zawarciu pokoju król Maciej napisał żołnierzom zaciężnym, żeby opuścili zamek w Międzyrzeczu i zwrócili Polakom, co uczynili około święta Św. Łazarza w adwencie. - Roczniki głogowskie-(15-16 XI) Zjazd z Maciejem Korwinem w Muchoborze Wielkim pod Wrocławiem.
- Zawarcie rozejmu (na okres 3 lat).
- (6 XII) Wojska polskie opuszczają Śląsk.
- (ok.17 XII) Odzyskanie zamku w Międzyrzeczu.
1476
-(22 I/2 II) Bolesław V warszawski i
Janusz II płocki podejmują nieudaną próbę zbrojnego wkroczenia do Sochaczewa i przejęcia miasta wraz z okręgiem.
- (2 II) Kazimierz przybywa do Sochaczewa i przejmuje całą dzielnicę z rąk księżnej Anny, wdowy po Władysławie I płockim.
- (4 II) Włączenie ziemi sochaczewskiej do Korony.
-(25 IV) Zjazd w Malborku.
- Rozciągnięcie prawa chełmińskiego na szlachtę Prus Królewskich.
1477
-(II) Wielki mistrz krzyżacki, Marcin Truchsess von Wetzhausen oddaje się pod
wieczysta opiekę Macieja Korwina.
-Najazd wojsk królewskich (dowodzonych przez wojewodę sandomierskiego i starostę krakowskiego, Jakuba z Dębna) na zamki dzierżawione przez Mikołaja Komorowskiego, stronnika Macieja Korwina.
- Zdobycie zamków w Barwałdzie, Żywcu oraz Szaflarach.
1478
-(19 I) Legat papieski Baltazar de Pisca ekskomunikuje Kazimierza (nie potwierdzone przez papieża Sykstusa IV).
-Początek wojny z Zakonem Krzyżackim o obsadę biskupstwa warmińskiego (tzw.
wojny popiej).
- (VI) Krzyżacy zajmują Starogard Chełmiński, Chełmno i Brodnicę.
- (IX) Wojska polskie uderzają na teren biskupstwa pomezańskiego i warmińskiego.
-(III) Sejm litewski w Brześciu.
- Szlachta litewska żąda powierzenia zarządu Wielkiego Księstwa Litewskiego jednemu z synów Kazimierza.
-(21 XI) Ugoda z Maciejem Korwinem w Wyszehradzie.
1479
-(1 I) Zdobycie Kwidzyna przez wojska polskie.
-(2 IV) Kazimierz zawiera w Budzie układ pokojowy z Maciejem Korwinem.
-(15 VI) Ukorzenie się biskupa Mikołaja Tungena przed Kazimierzem w Piotrkowie.
- Kazimierz zatwierdza Mikołaja Tungena na stanowisku biskupa warmińskiego.
- Zakończenie wojny popiej.
-(9 X) Przyjęcie (w Nowym Mieście Korczynie) hołdu lennego z Prus Zakonnych wielkiego mistrza krzyżackiego Marcina Truchsess von Wetzhausen.
-(XI) Wyjazd Kazimierza na Litwę.
ok. 1479
-Utworzenie obrony potocznej.
1481
-(15 IV) Udaremnienie spisku opozycji antyjagiellońskiej na Litwie (zmierzającego do królobójstwa).
- (30 VIII) Organizatorzy spisku, kniaziowie Michał Olelkowicz i Iwan holszański zostają ścięci.
-Kazimierz powierza zarząd w Koronie synowi
Kazimierzowi.
1482
-(lato) Najazd Tatarów krymskich Mengli-Gireja na Kijowszczyznę.
- (1 IX) Spalenie Kijowa przez wojska tatarskie.
1483
-(wiosna) Odwołanie syna
Kazimierza ze stanowiska namiestnika (z powodu pogorszenia jego stanu zdrowia).
1484
-Turcja zajmuje mołdawskie porty czarnomorskie, Kilię (14 VII) i Białogród (lato).
1485
-(6 III-19 IV) Sejm ziem pruskich w Toruniu.
-(18 VI) Kazimierz (z synami) wyprawia się do Mołdawii.
- (15 IX) Hołd lenny hospodara mołdawskiego, Stefana Wielkiego w Kołomyi.
-Wyprawa przeciwko Turcji.
- Zwycięstwo nad wojskami turecko-tatarskimi nad jeziorem Cetlabuga.
- Nieudana próba odzyskania Białogrodu i Kilii.
1486
-Kazimierz mianuje
Jana Olbrachta namiestnikiem na Rusi.
1487
-(8 IX)
Jan Olbracht w bitwie pod Kopystrzyniem rozbija wojska tatarskie.
-Utrata lenna mołdawskiego na rzecz Turcji.
1488
-(13 IV) Kapituła krakowska dokonuje wyboru
Fryderyka na biskupa krakowskiego.
1489
-(22 III) Kazimierz zawiera układ rozejmowy z Turcją.
-(IX) Węgrzy bezprawnie (i bezskutecznie) domagają się zwrotu miast spiskich.
-(18 XI) Kazimierz przyjmuje (w Piotrkowie) hołd lenny z Prus Zakonnych wielkiego mistrza krzyżackiego Jana von Tieffen.
1490
-(6 IV) Śmierć Macieja Korwina, króla węgierskiego.
- (7 VI) Elekcja Jana Olbrachta na tron węgierski.
- (21 VI) Jan Olbracht (przy wsparciu Kazimierza) wyrusza na Węgry.
- (29 IX/6 X) Zajęcie Preszowa.
- (10 X-20 II 1491) Nieudane oblężenie Koszyc.
- Unieważnienie aktu elekcji przez Stefana Batorego, wojewodę siedmiogrodzkiego.
- (15 VII) Elekcja Władysława Jagiellończyka na tron węgierski.
- (21 IX) Władysław Jagiellończyk koronuje się w Székesfehérvár.
1491
-(25 I) Zwycięstwo wojsk kasztelana lwowskiego Mikołaja z Chodcza i księcia Semena holszańskiego nad Tatarami w bitwie pod Zasławiem nad Horynią.
1492
-Powrót
Jana Olbrachta do Polski.
-(7 VI) Śmierć Kazimierza IV Jagiellończyka w Grodnie.