Jan II Kazimierz Waza
Jan Kazimierz jest wzrostu wysokiego, dość kształtnego, i byłby przystojniejszy, gdyby nie kolor twarzy mocno wpadający w śniady. Rysy jego na pierwszy rzut oka nie bardzo przyjemne [...] Oprócz tego nie ma żadnego wdzięku w ruchach ciała, obejściu i mowie.
relacja nuncjusza Honorata Viscontiego
| rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
| Zygmunt III Waza | Konstancja, córka Karola II Habsburga, arcyksięcia austriackiego |
narodziny chrzest śmierć |
|---|
22 III 1609🕓04:00
Kraków 26 IV 1609
Kraków 16 XII 1672
Nevers-sur-Loire |
| małżeństwa (konkubinaty) |
|---|
- ⚭ 1649 - 1667: Ludwika Maria, córka Karola I Gonzagi, księcia de Nevers, wdowa po Władysławie IV Wazie
♔ 15 VII 1646 - katedra w Krakowie
- ❤1650 - 1651: Elżbieta ze Słuszków Kazanowska, żona Hieronima Radziejowskiego
- ❤1654 - ok.1659: Anna Schönfeld - Austriaczka, dwórka
- ❤1659 - 1668: Katarzyna Franciszka von Bessen, żona podskarbiego nadwornego litewskiego Teodora Denhoffa
- ❤1669 - 1672: Klaudyna Franciszka Maria Mignot, wdowa po marszałku Francji Franciszku de l'Hôpital
- związek niepewny; możliwe również małżeństwo (morganatyczne) - wspomina o nim XVIII-wieczna publikacja Curiosités historiques ou Recueil de pièces utiles a l'histoire de France et qui n'ont jamais paru, opierająca się w tym temacie na XVII-wiecznych listach pani de Noyers
|
| potomstwo (naturalne) ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
- Maria Anna Teresa (1 VII 1650 - 1 VIII 1651)
Jan Zygmunt (6 I 1652 - 20 II 1652) - Maria Katarzyna (po 1669-?)
|
| godności kościelne |
|---|
| 1645-1647: kardynał diakon w Rzymie |
1631
-(10 VII) Śmierć matki
Konstancji Habsburżanki.
- Jan Kazimierz wraz z bratem Karolem Ferdynandem przejmują dobra żywieckie (stanowe Państwo Żywieckie).
1633
-(4 II) Jan Kazimierz bierze udział w krakowskich uroczystościach pogrzebowych
Zygmunta III Wazy i
Konstancji Habsburżanki.
-(7 II) Złożenie przysięgi wierności
Władysławowi IV.
1633-1634
-(VIII-II) Udział w wyprawie przeciwko Moskwie.
1635
-(II) Wyjazd do Wiednia.
- Jan Kazimierz otrzymuje rangę pułkownika cesarskiego.
- Udział w walkach na pograniczu francusko-niemieckim.
1638
-(27 I) Wyjazd do Hiszpanii (w celu objęcia stanowiska wicekróla Portugalii oraz admirała floty hiszpańskiej).
- Król Hiszpanii, Filip IV Habsburg nadaje Janowi Kazimierzowi Order Złotego Runa.
- (18 V) Jan Kazimierz zostaje pojmany w Tour de Bouc i uwięziony przez Francuzów.
1640
-(2 II) Poselstwo Rzeczypospolitej (wojewody smoleńskiego Krzysztofa Korwina Gosiewskiego) do króla Francji Ludwika XIII.
- (25 II) Jan Kazimierz zostaje uwolniony (po zapewnieniu neutralności Rzeczypospolitej w wojnie trzydziestoletniej).
1643
-(24 IX) Samowolne wstąpienie do zakonu jezuitów w klasztorze w Loreto.
1644
-(16 VII)
Władysław wyraża zgodę na pozostanie Jana Kazimierza w zakonie.
1645
-(I) Jan Kazimierz opuszcza nowicjat jezuicki.
1645
-(28 V) Jan Kazimierz otrzymuje stanowisko kardynała diakona (kardynał najniższej rangi) z nadania papieża Innocentego X.
1646
-(24 XII) Powrót do Rzeczypospolitej.
1647
-(9 VIII) Śmierć bratanka Zygmunta Kazimierza Wazy.
- Jan Kazimierz zostaje tytularnym spadkobiercą tronu szwedzkiego i najważniejszym kandydatem do tronu polskiego, po ewentualnej śmierci Władysława IV.
- (XI) Wystąpienie ze stanu duchownego (i rezygnacja z tytułu kardynalskiego).
1648
-(I/III) Kozacy opanowują całe Zaporoże i uzyskują poparcie Tatarów.
-(IV) Wybucha powstanie Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie.
- (29 IV-16 V) Klęska wojsk koronnych (dowodzonych przez Stefana Potockiego) w bitwie pod Żółtymi Wodami (wskutek zdrady Kozaków rejestrowych).
- (19 V) Śmierć Stefana Potockiego (w wyniku odniesionych ran).
- (26 V) Powstańcy zwyciężają wojska koronne pod Korsuniem.
- Hetman wielki koronny Mikołaj Potocki oraz hetman polny koronny Marcin Kalinowski dostają się do niewoli.
- (16 VII) Sejm konwokacyjny powołuje 3 regimentarzy, mających dowodzić wojskami koronnymi - Dominika Zasławskiego, Mikołaja Ostroroga i Aleksandra Koniecpolskiego.
- Złamana zostaje zasada, iż w przypadku śmierci bądź niewoli hetmanów koronnych, dowództwo przejmują hetmani litewscy.
- (28 VII) Zwycięstwo Jeremiego Wiśniowieckiego w starciu pod Starym Konstantynowem.
- (23-25 IX) Klęska wojsk koronnych pod Piławcami.
- (6-24 XI) Nieudane oblężenie Zamościa przez Kozaków.
-(20 V) Śmierć brata
Władysława IV.
-(16 VII-1 VIII) Sejm konwokacyjny (pod laską Bogusława Leszczyńskiego).
-(8 X-19 XI) Sejm elekcyjny (pod laską Filipa Kazimierza Obuchowicza).
- (11 XI) Karol Ferdynand wycofuje swoją kandydaturę na wieść o poparciu kandydatury Jana Kazimierza przez Bohdana Chmielnickiego.
- (17 XI) Elekcja Jana Kazimierza Wazy.
- (21 XI) Jan Kazimierz zaprzysięga pacta conventa.
- Przekazanie Karolowi Ferdynandowi księstwa opolskiego i raciborskiego (w podzięce za wycofanie się z elekcji).
1649
-(17 I) Koronacja Jana Kazimierza Wazy w katedrze wawelskiej.
-(19 I-14 II) Sejm koronacyjny (pod laską Franciszka Dubrawskiego).
- Jan Kazimierz sprzeciwia się nadaniu buławy hetmańskiej Jeremiemu Wiśniowieckiemu.
-Odbicie Moryrza (10 II) i Bobrujska (22 II) przez wojska Janusza Radziwiłła.
-(19 II) Wojewoda bracławski Adam Kisiel rozpoczyna rokowania pokojowe z Kozakami w Perejesławiu.
- Podpisanie zawieszenia broni (obowiązującego do 22 maja).
- Bohdan Chmielnicki wycofuje się na Ukrainę.
-(III) Polacy odbijają Bar i Zasław z rąk kozackich.
-(30 V) Małżeństwo z Ludwiką Marią Gonzaga, wdową po bracie
Władysławie.
-(17-18 VI) Oddziały litewskie Janusza Radziwiłła zwyciężają pod Zahalem.
-(10 VII-22 VIII) Oblężenie Zbaraża przez wojska Chmielnickiego i Tatarów.
-(30 VII) Zwycięstwo wojsk litewskich nad Kozakami pod Łojowem.
-(15-16 VIII) Porażka wojsk Jana Kazimierza (idących z odsieczą dla Zbaraża) pod Zborowem.
-(19 VIII) Ugoda zborowska.
- Poszerzenie rejestru Kozaków do 40000.
- Bohdan Chmielnicki zostaje zatwierdzony na stanowisku hetmana wojsk zaporoskich.
- Zniesienie własności szlachty na ziemiach ukraińskich.
- Zakaz stacjonowania armii koronnej w trzech województwach: bracławskim, czernichowskim oraz kijowskim.
- Zagwarantowanie miejsca w Senacie metropolicie kijowskiemu.
1649-1650
-(22 XI-13 I) Sejm w Warszawie (pod laską Bogusława Leszczyńskiego).
- (1649) Zniesienie piechoty wybranieckiej.
- (23 XII 1649) Powierzenie buławy hetmańskiej Jeremiemu Wiśniowieckiemu (na czas pobytu w niewoli hetmanów koronnych).
1650
-(III) Tatarzy pustoszą Równe.
-(21 XI-24 XII) Obrady sejmu (pod laską Wincentego Korwina Gosiewskiego).
1651
-(III) Bohdan Chmielnicki oddaje się pod opiekę Turcji.
-Przekazanie bratu
Karolowi Ferdynandowi tymczasowego namiestnictwa w Królestwie Polskim, na czas kampanii wojennej na Ukrainie.
-(VI) Powstanie chłopskie Aleksandra Kostki-Napierskiego, Stanisława Łętowskiego i Marcina Radockiego na Podhalu.
- (15 VI) Zajęcie Czorsztyna przez buntowników.
- (18-24 VI) Próby odbicia twierdzy czorsztyńskiej przez wojska biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego i oddziały okolicznej szlachty.
- (24 VI) Aleksander Kostka-Napierski i Stanisław Łętowski poddają się i zostają uwięzieni.
- (18 VII) Aleksander Kostka-Napierski zostaje upalowany, Stanisław Łętowski - poćwiartowany, a Marcin Radocki - ścięty (w Krakowie).
-(28-30 VI) Wojska królewskie rozbijają siły kozacko-tatarskie pod Beresteczkiem.
-Zdobycie Kijowa przez wojska Janusza Radziwiłła.
-(28 IX) Ugoda z Kozakami w Białej Cerkwi.
- Rejestr kozacki zostaje zmniejszony do 20000.
- Ograniczenie terytorium kontrolowanego przez Kozaków do województwa kijowskiego.
-Sprowadzenie do Rzeczypospolitej zakonu szarytek oraz zakonu księży misjonarzy.
1652
-(26 I-11 III) Sejm w Warszawie (pod laską Andrzeja Maksymiliana Fredry).
- Wojewoda poznański Krzysztof Opaliński grozi królowi wypowiedzeniem posłuszeństwa przez szlachtę.
- (9 III) Pierwsze zastosowanie liberum veto (przez posła upickiego Władysława Sicińskiego, który nie zgodził się na przedłużenie obrad sejmu).
-(2-3 VI) Wojska koronne (dowodzone przez hetmana polnego koronnego Marcina Kalinowskiego) zostają rozbite przez Kozaków pod Batohem.
- (3 VI) Śmierć Marcina Kalinowskiego (podczas bitwy).
-(23 VII-17 VIII) Sejm w Warszawie (pod laską Aleksandra Sielskiego).
- Ponowne powołanie piechoty wybranieckiej.
- Rozwiązanie wojska kwarcianego.
-Opanowanie Jass przez Kozaków.
1653
-(II) Wyprawy Stefana Czarnieckiego przeciwko Kozakom i Tatarom.
- Zajęcie Humania.
- Porażka pod Monasterzyskami.
-(24 III-18 IV) Sejm w Brześciu Litewskim (pod laską Krzysztofa Paca).
-(V) Nawiązanie współpracy militarnej (przeciwko Kozakom i Tatarom) z wojewodą siedmiogrodzkim Jerzym II Rakoczym.
-(jesień) Jan Kazimierz wyprawia się na Ukrainę.
- (10 X-15 XII) Wojska królewskie zostają zamknięte i oblężone w Żwańcu przez Kozaków i Tatarów.
- (15 XII) Jan Kazimierz obiecuje Tatarom wypłatę 100000 czerwonych złotych i skłania ich do wycofania się.
- (15/16 XII) Porozumienie rozejmowe z Bohdanem Chmielnickim.
- Przywrócenie warunków ugody zborowskiej z 1649.
1654
-(18 I) Rada perejesławska.
- Inkorporacja Ukrainy przez Rosję.
-(I) Wybucha wojna polsko-rosyjska.
- Rosjanie zajmują Kijów, Dzisnę, Druję, Połock (17 VI), Mścisław (22 VII), Smoleńsk (3 X), Witebsk i Mohylew.
- (22 VII) Rosjanie dokonują pogromu ludności cywilnej Mścisławia (tzw. Rzeź Trubeckiego).
- (12 VIII) Zwycięstwo wojsk litewskich (dowodzonych przez hetmana wielkiego litewskiego Janusza Radziwiłła) nad Rosjanami pod Szkłowem.
- (24 VIII) Wojska Janusza Radziwiłła zostają pobite pod Szepielewiczami.
-(11 II-28 III) Obrady sejmu (pod laską Franciszka Dubrawskiego).
-(9 VI-20 VII) Obrady sejmu (pod laską Krzysztofa Grzymułtowskiego).
-(20 VII) Zawarcie sojuszu z Chanatem Krymskim.
-Sprowadzenie do Rzeczypospolitej zakonu wizytek.
1655
-Nieudane oblężenie Nowego Bychowa i Mohylewa przez wojska litewskie.
-(29 I-1 II) Zwycięstwo wojsk polsko-tatarskich nad siłami kozacko-rosyjskimi pod Ochmatowem.
-(9 V) Śmierć brata
Karola Ferdynanda Wazy.
- Jan Kazimierz obejmuje samodzielnie rządy w dobrach żywieckich (stanowe Państwo Żywieckie).
-(19 V-20 VI) Obrady sejmu (pod laską Jana Kazimierza Umiastowskiego).
-Rosjanie zdobywają Mińsk (13 VII), Wilno (8 VIII), Kowno (16 VIII) i Grodno (18 VIII).
- (9 VIII) Car Aleksy Michałowicz Romanow ogłasza się wielkim księciem litewskim.
-(19 VII) Najazd szwedzki (
II wojna północna, potop szwedzki).
- (25 VII) Kapitulacja wielkopolskiego pospolitego ruszenia pod Ujściem.
- (17 VIII) Janusz Radziwiłł poddaje (w Jaszwojniach) Litwę Szwecji.
- (VIII) Jan Kazimierz opuszcza Warszawę (udaje się do Krakowa, a następnie na Śląsk).
- Szwedzi zajmują Wielkopolskę, Warszawę (8 IX), Kraków (19 X) i Tarnów (4 X).
- Zwycięstwo sił polskich pod dowództwem Stefana Czarnieckiego w starciu ze Szwedami pod Inowrocławiem.
- (23 VIII) Zawiązanie antyszwedzkiej konfederacji w Wierzbołowie.
- (16 IX) Porażka wojsk koronnych w bitwie pod Żarnowcem.
- Początki antyszwedzkiej partyzantki chłopskiej w Małopolsce i na Podkarpaciu.
- (IX) Starcie chłopów ze Szwedami pod Myślenicami.
- (XII) Partyzanci góralscy zdobywają Nowy Sącz.
- (3 X) Szwedzi pokonują pod Wojniczem siły hetmana polnego koronnego Stanisława Lanckorońskiego.
- (20 X) Janusz Radziwiłł zawiera w Kiejdanach układ z królem szwedzkim, Karolem X Gustawem.
- Zerwanie unii polsko-litewskiej.
- (26 X) Hetmani koronni (Stanisław Rewera Potocki i Stanisław Lanckoroński) kapitulują przed Karolem X Gustawem.
- (18 XI-26 XII) Udana obrona oblężonej Jasnej Góry.
- (20 XI) Jan Kazimierz wydaje w Opolu uniwersał wzywający ludność do powstania.
- (29 XII) Zawiązanie antyszwedzkiej konfederacji w Tyszowcach.
-(29 IX) Porażka wojsk hetmana wielkiego koronnego Stanisława Rewery Potockiego w bitwie z Kozakami i Rosjanami pod Gródkiem Jagiellońskim.
-(jesień) Zdobycie Lublina, Puław i Kazimierza przez wojska kozackie.
-Nieudane oblężenie Kamieńca Podolskiego (VII) i Lwowa (X-7 XI) przez Kozaków i Rosjan.
-(10-12 XI) Tatarzy (z posiłkami polskimi) rozbijają Kozaków pod Jezierną.
- (12 XI) Bohdan Chmielnicki zostaje zmuszony do udzielenia pomocy zbrojnej Rzeczypospolitej oraz do zerwania związków z Rosją.
1656
-(17 I) Traktat w Królewcu.
- Elektor Prus Królewskich, Fryderyk Wilhelm (Wielki Elektor) zostaje zmuszony do uznania zwierzchnictwa Szwecji.
-(20 I) Jan Kazimierz zawiązuje konfederację w Łańcucie.
-(18 II) Porażka wojsk polskich (dowodzonych przez Stefana Czarnieckiego) pod Gołębiem.
-Bitwa ze Szwedami pod Sandomierzem.
-(20 III) Uniwersał grochowiecki.
- Stefan Czarniecki wzywa chłopów do walki ze Szwedami i grozi śmiercią szlachcie, która zabraniałaby swym poddanym podejmowania tej walki.
- (22 III) Podobnej treści uniwersał wydaje (pod Kańczugą) marszałek wielki koronny Jerzy Lubomirski.
-(1 IV)
Śluby lwowskie.
- Jan Kazimierz ogłasza Maryję Królową Korony Polskiej i zapowiada polepszenie losu chłopów.
-(7 IV) Wojska Stefana Czarnieckiego zwyciężają pod Warką oddziały margrabiego badeńskiego, Fryderyka (idące na pomoc Szwedom).
-Porażki Polaków pod Kłeckiem (7 V) i Kcynią.
-Jan Kazimierz zawiera sojusz z Danią.
-(1 VII) Odbicie Warszawy z rąk szwedzkich.
-(28-30 VII) Bitwa pod Warszawą.
- (30 VII) Jan Kazimierz nakazuje odwrót, opuszczenie Warszawy oraz przystąpienie do taktyki wojny szarpanej (partyzanckiej).
- Szwedzi ponownie zajmują Warszawę.
-(8 X) Zwycięstwo hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego pod Prostkami nad siłami szwedzko-brandenburskimi.
-Odbicie Kalisza z rąk szwedzkich.
-(22 X) Wojska Wincentego Gosiewskiego zostają pokonane przez Szwedów i Brandenburczyków pod Filipowem.
-(3 XI) Zawarcie (w Niemieży) traktatu przymierza z Rosją.
- Obietnica wyboru na tron Rzeczypospolitej cara lub jego syna.
-(20 XI) Szwedzko-pruski traktat w Labiawie.
- Szwecja rezygnuje ze zwierzchnictwa nad Prusami.
- Wielki Elektor przejmuje Warmię.
-(6 XII) Podpisanie traktatu w Radnot.
- Postanowienie rozbioru Polski przez Szwedów, Siedmiogrodzian, Brandenburczyków, Bohdana Chmielnickiego i Bogusława Radziwiłła.
1657
-(I) Książę Siedmiogrodu, Jerzy II Rakoczy najeżdża Rzeczpospolitą.
- (22 VII) Wojska Rakoczego kapitulują pod Międzybożem nad Bohem.
-(27 V) Zawarcie przymierza z cesarzem austriackim.
-(6 VIII) Śmierć Bohdana Chmielnickiego.
-(23 VIII) Odbicie Krakowa z rąk szwedzkich.
-Atak duński na terytoria szwedzkie.
- (IX) Szwedzi wycofują się do twierdz pruskich.
-(19 IX i 6 XI) Traktaty w Welawie i Bydgoszczy.
- Rzeczpospolita rezygnuje ze zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi.
- Wielki Elektor wypowiada wojnę Szwecji.
-(zima) Oswobodzenie Torunia przez wojska polskie.
1658
-(II) Zjazd senatorski.
- Jan Kazimierz zgłasza projekt zniesienia liberum veto, utworzenia rady senatorsko-szlacheckiej oraz wprowadzenia stałych podatków.
-(10 VII-30 VIII) Obrady sejmu (pod laską Władysława Lubowieckiego).
- Uchwalenie manifestu o wygnaniu arian z Rzeczypospolitej.
-(16 IX) Ugoda z Kozakami w Hadziaczu.
- Plan przekształcenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów w unię trzech równorzędnych państw: Korony Polskiej, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Księstwa Ruskiego, utworzonego z województw kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego.
-Wznowienie działań wojennych z Rosją.
- (21 X) Wojska Wincentego Gosiewskiego zostają pokonane przez Rosjan pod Werkami.
- Wincenty Gosiewski dostaje się do niewoli.
1658-1659
-Stefan Czarniecki wyprawia się do Danii.
- (VIII 1658) Odbicie twierdzy w Koldyndze z rąk szwedzkich.
1659
-Odbicie Grudziądza i Elbląga z rąk szwedzkich.
-(22 III-2 V) Obrady sejmu (pod laską Jana Tracha Gnińskiego).
-(8 VII) Kozacy Iwana Wyhowskiego (wspomagani przez Polaków i Tatarów) zwyciężają Rosjan pod Konotopem.
-(VIII) Królowa Ludwika Maria zakłada tajny związek mający na celu przeprowadzenie elekcji
vivente rege księcia francuskiego.
-(11 XI) Druga rada perejesławska.
- Całkowita utrata autonomii przez Ukrainę na rzecz Rosji.
-(XII) Zwycięstwo wojsk rosyjskich nad Litwinami na lodzie jeziora Miadzioł.
-(25 XII) Rosjanie zdobywają Zabłudów.
1660
-Zdobycie Brześcia (I) i Nowogródka przez siły rosyjskie.
-(III) Udana obrona oblężonych Lachowicz przed Rosjanami.
-(3 V) Pokój ze Szwecją w Oliwie (zawarty dzięki staraniom Francji).
- Jan Kazimierz zrzeka się praw do tronu szwedzkiego (w imieniu swoim i swych następców).
- Rezygnacja na rzecz Szwecji z większej części Inflant (wraz z Rygą) z wyłączeniem Łatgalii (tzw. Inflant polskich).
- Uznanie przez Rzeczpospolitą suwerenności Prus Książęcych.
- (26 VI) Sejm w Warszawie zatwierdza układ pokojowy.
-(VI-X) Ofensywa polska przeciwko Rosji.
- (28 VI) Wojska królewskie (pod dowództwem hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy i wojewody ruskiego Stefana Czarnieckiego) zwyciężają Rosjan pod Połonką.
- Nieudane oblężenie Borysowa (VII) i Mohylewa.
- Odbicie Szkłowa, Orszy i Kopyści z rąk rosyjskich.
- (27 IX-2 XI) Jerzy Lubomirski (wspomagany przez Kozaków Iwana Wyhowskiego) oblega Rosjan pod Cudnowem.
- (7 X) Rozbicie wojsk kozackich Jerzego Chmielnickiego (idących z pomocą Rosjanom) pod Słobodyszczami.
- (17 X) Zawarcie ugody cudnowskiej z Kozakami (potwierdzającej założenia ugody hadziackiej).
- (6-7 X) Starcia wojsk Stefana Czarnieckiego nad rzeką Basią.
-(26 VI) Potwierdzenie prawa
Wielkiego Elektora do Elbląga.
1661
-(3 I) Powstanie (z inicjatywy Marii Ludwiki) pierwszej polskiej gazety periodycznej - tygodnika
Merkuriusz Polski Ordynaryjny (wydano 41 numerów).
-(20 I) Jan Kazimierz ogłosza utworzenie we Lwowie Akedemii (Uniwersytetu) na bazie kolegium jezuickiego.
-(2 V-18 VII) Obrady sejmu (pod laską Michała Kazimierza Radziwiłła).
- (VI) Nieudana próba przeprowadzenia elekcji vivente rege księcia francuskiego przez stronnictwo dworskie.
-(VII) Nie opłacone wojsko tworzy antykrólewską konfederację w Koronie (
Związek Święcony).
-(jesień) Wznowienie działań wojennych na Litwie.
- Zwycięstwo nad Rosjanami pod Kuszlikami.
- (2 XII) Odbicie Wilna z rąk rosyjskich.
-(11 IX) Powstanie
Związku Braterskiego, antykrólewskiej konfederacji wojskowej na Litwie.
1662
-(I) Hieronim Roth, starszy ławnik z Królewca, odbywa potajemną podróż do Warszawy (której celem jest negocjacja warunków złożenia hołdu przez stany pruskie).
-(20 II-1 V) Obrady sejmu (pod laską Jana Wielopolskiego).
- (II) Jan Kazimierz potwierdza wolną elekcję.
-(wiosna) Zajęcie Piaseczna przez oddziały
Związku Święconego.
-(IV) Wincenty Gosiewski powraca z niewoli rosyjskiej.
-(25 X) Wojska pruskie wkraczają do Królewca (uniemożliwiając złożenie hołdu Janowi Kazimierzowi przez stany pruskie).
-(29 X) Wincenty Gosiewski zostaje zamordowany przez konfederatów ze
Związku Braterskiego.
1663
-(VII) Traktat pojednawczy w Jaworowie.
- Opłacenie konfederatów i rozwiązanie Związku Święconego oraz Związku Braterskiego.
1663-1664
-(16/17 VIII 1663-III 1664) Jan Kazimierz wyprawia się przeciwko Rosji.
- Jerzy Lubomirski opuszcza obóz królewski i udaje się do Łańcuta.
- Bunt części nie opłaconych wojsk.
- (30 IX 1663) Zakończenie buntu w obozie pod Nietyczyńcami.
- (22 X 1663) Hetman zaporoski Tymoteusz Tetera składa (w Białej Cerkwi) przysięgę na wierność Janowi Kazimierzowi.
- (III 1664) Wycofanie się wojsk polsko-litewskich z Rosji.
1664
-Wyprawy pacyfikacyjne Stefana Czarnieckiego na Ukrainę.
1664-1665
-(26 XI-7 I) Obrady sejmu (pod laską Jana Tracha Gnińskiego).
- (5-29 XII 1664) Sąd sejmowy skazuje Jerzego Lubomirskiego na utratę życia, czci, dóbr i dostojeństw.
1665
-(16 II) Śmierć Stefana Czarnieckiego.
-(12-28 III) Obrady sejmu (pod laską Jana Antoniego Chrapowickiego).
-(23 V) Jerzy Lubomirski zawiązuje antykrólewski rokosz.
- (4 IX) Rokoszanie pokonują wojska litewskie (pisarza polnego Aleksandra Połubińskiego) pod Częstochową.
- (6 XI) Układ rozejmowy pod Palczynem.
- Jerzy Lubomirski przyrzeka Janowi Kazimierzowi rozwiązanie rokoszu i wyjazd z kraju.
1666
-(17 III-4 V) Obrady sejmu (pod laską Jana Odrowąża Pieniążka).
-(12 V) Rzeczpospolita traci zastaw w postaci księstwa opolskiego i raciborskiego.
-(13 VII) Rozgromienie wojsk królewskich przez rokoszan pod Mątwami.
-(31 VII) Ugoda pod Łęgonicami.
- Ogłoszenie powszechnej amnestii dla rokoszan.
- Jan Kazimierz wyrzeka się elekcji vivente rege.
- Przywrócenie Jerzego Lubomirskiego do czci.
-(8 VIII) Akt pojednania między rokoszanami i królem w Jaroszynie.
-(9 XI-23 XII) Obrady sejmu (pod laską Marcina Oborskiego).
-(19 XII) Rozbicie wojsk koronnych stacjonujących na Ukrainie (dowodzonych przez Sebastiana Machowskiego) pod Ścianą i Braiłowem przez oddziały kozacko-tatarskie.
1667
-(30 I) Rozejm z Rosją w Andruszowie.
- Lewobrzeżna Ukraina (z Kijowem) pozostaje w rękach rosyjskich.
- Ustalenie kondominium polsko-rosyjskiego na Zaporożu.
- Inflanty Polskie, województwo połockie i witebskie (bez Wieliża) powracają do Rzeczypospolitej.
-(7 III-18 IV) Obrady sejmu (pod laską Andrzeja Kotowicza).
-(10 V) Śmierć Ludwiki Marii Gonzaga.
-Unia pomiędzy Kościołem Ormiańskim oraz Katolickim w Rzeczypospolitej.
-(wiosna) Najazd tatarski na Rzeczpospolitą.
- Pobicie Tatarów pod Tarnopolem.
- Najazd Kozaków Iwana Sirki na Krym.
- (6-16 X) Hetman polny koronny Jan Sobieski zwycięża Tatarów i Kozaków Piotra Doroszeńki pod Podhajcami.
- (16 X) Zawarcie układu pokojowego z Tatarami.
- (19 X) Piotr Doroszeńko odstępuje od przymierza z Turcją.
-(22 XI) Car Aleksy Michałowicz potwierdza rozejm andruszowski.
1668
-(2 I) Jan Kazimierz potwierdza rozejm andruszowski z Rosją.
-(24 I-7 III) Obrady sejmu (pod laską Karola Czartoryskiego).
-(27 VIII-16 IX) Obrady sejmu (pod laską Stefana Sarnowskiego).
- (16 IX) Abdykacja Jana Kazimierza.
- Interrexem zostaje prymas Mikołaj Prażmowski.
1669
-(III) Piotr Doroszeńko uznaje się lennikiem Turcji.
-(VII) Wyjazd Jana Kazimierza do Francji.
1669/1672
-Małżeństwo (?) (morganatyczne) z Klaudyną Franciszką Marią Mignot, wdową po marszałku Francji Franciszku de l'Hôpital.
1670
-(24 II) Jan Kazimierz przejmuje siedem opactw z nadania króla Francji, Ludwika XIV.
1672
-(16 XII) Śmierć Jana Kazimierza Wazy w opactwie Nevers-sur-Loire.
