władcy dzielnicowiPiastowie wielkopolscyWładysław Odonic Plwacz

Władysław Odonic Plwacz

Dzięki pobożności przywiązany był gorąco do kościoła poznańskiego.
Kronika wielkopolska
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne
Odon MieszkowicWyszesława, córka Jarosława Ośmiomysła, księcia halickiego
życie
ok.1190 - 5 VI 1239 (Poznań)
małżeństwa
  1. 1218/20 - 1239: Jadwiga
    • pochodzenie nieznane; XIII-wieczna Kronika Wielkopolska identyfikuje ją jako siostrę Świętopełka, wielkorządcy Pomorza Gdańskiego, tj. córkę Mściwoja I Spokojnego; istnieje również hipoteza, iż była córką Świętopełka Władysławowica, królewicza czeskiego
potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne
  1. Jadwiga (1218/20 - 8 I 1231/34)
    • pochodzenie niepewne; prawdopodobnie żona Kazimierza Konradowica; możliwe, że o niej wspomina Nekrolog strzeleński
    Przemysł (5 VI 1220/4 VI 1221 - 4 VI 1257)
    Bolesław (1224/27 - 6, 13 lub 14 IV 1279)
    Salomea (1225/35 - IV 1267/71)
    Siemomysł (1228/32 - 1235/36)
    • istnienie niepewne; syn książęcy o imieniu Zemomuzle pojawia się w źródłach tylko raz - wśród świadków na dokumencie z roku 1235; wymieniony jest po bracie Bolesławie, co wskazuje, iż musiał być od niego młodszy; nie wykluczone jednak, iż jest to zniekształcona forma imienia Przemysł (Premuzle), albo dokument jest falsyfikatem
    Eufemia (1230/39 - 15 II po 1281)
panowanie
ok.1206-1206: Przemęt
1207-1208: Kalisz
1208-1217: Kalisz, Przemęt
1223-1227, 1228-1229: Nakło, Ujście
1227-1228: Kalisz, Nakło, Poznań, Ujście
1229-1234: Wielkopolska, Nakło, Ujście
1234-1235: Gniezno, Nakło, Poznań, Ujście
1235-1239: Gniezno, Nakło, Poznań, Śrem, Ujście

1194

📖
Zatem w roku 1184 [1194 - przyp. wł.] Kazimierz [Sprawiedliwy] wielki książę krakowski zmarł i Odon, syn Mieszka [Starego], zmarł w tym samym roku. - Rocznik kapituły poznańskiej
-(20 IV) Śmierć ojca Odona Mieszkowica.

1202

-(13 III) Śmierć Mieszka III.

ok. 1203/1205

-Władysław Laskonogi przekazuje ziemię kaliską (dziedzictwo Odonica) na rzecz Henryka Brodatego, w zamian za ziemię lubuską.

ok. 1206

-Władysław obejmuje rządy w ziemi przemęckiej (za zgodą stryja Władysława).

1206

-Bunt Odonica przeciwko rządom Władysława Laskonogiego.

1207

-(/20 X) Henryk Brodaty wydziela ziemię kaliską Władysławowi.

1208

-(25 XII) Zjazd z Władysławem i Henrykiem Brodatym w Głogowie.

1209

-Rozpoczęcie akcji chrystianizacyjnej Prus przez Chrystiana i Filipa-Boguchwała.

1210

📖
Powiadomił nas kochany syn [Mieszko Laskonogi] książę Śląska, że gdy Bolesław [Krzywousty], niegdyś książę Polski, dał każdemu z synów określoną dzielnicę w Polsce, zarządził zastrzegłszy główny gród Kraków dla najstarszego wiekiem by zawsze ten, który z jego rodu będzie starszy urodzeniem, dzierżył tenże gród, tak że jeśliby najstarszy umarł lub zrzekł się prawa tego, ma wejść w posiadanie tego grodu ten, kto po nim będzie najstarszy z całego rodu. [...]
Dlatego wam bracia, polecamy tym pismem apostolskim, byście przeprowadzili przy pomocy klątwy apostolskiej bez możności apelacji ścisłe przestrzeganie zarządzenia dotyczącego senioratu [...] - fragment bulli Innocentego III z 9 czerwca 1210 roku
-Starania Mieszka Laskonogiego w Rzymie o odnowienie senioratu.-(29 VII) Synod i zjazd książąt piastowskich w Borzykowej.

1211

-Odonic oddaje się pod opiekę Stolicy Apostolskiej.

1215

-Synod w Wolborzu.

1216

-Utworzenie przez Chrystiana biskupstwa pruskiego podległego bezpośrednio papiestwu.
-(XI/XII) Zawarcie układu pokojowego z Władysławem Laskonogim, regulującego wzajemne spory terytorialne.

1217

📖
Przychylni twoim słusznym wymaganiom, przyjmujemy pod opiekę naszą i Św. Piotra twoją osobę, kraj, ziemie i ludzi, posiadłości i inne dobra, które słusznie obecnie posiadasz, albo w przyszłości słusznie będziesz mógł pozyskać. - fragment bulli protekcyjnej papieża Honoriusza III z 9 lutego 1217 roku
-(9 II) Papież Honoriusz III potwierdza układ pokojowy z Władysławem Laskonogim, zleca arcybiskupowi gnieźnieńskiemu pieczę na jego przestrzeganiem i bierze pod opiekę Odonica i jego terytoria.
-(22 II) Papież Honoriusz III upomina Odonica w sprawie zwrotu Kalisza Henrykowi Brodatemu.
📖
Zatem roku pańskiego 1217 Władysław [Laskonogi] zajął Kalisz, a [Władysław] syn Odona uciekł na Węgry.- Rocznik kapituły gnieźnieńskiej
-Wyprawa Władysława Laskonogiego na księstwo kaliskie.

1217-1218

-Prawdopodobny udział w wyprawie krzyżowej króla węgierskiego Andrzeja II do Ziemi Świętej.

1218/1220

-Małżeństwo z Jadwigą, córką Świętopełka Władysławowica, królewicza czeskiego albo Mściwoja I Spokojnego, wielkorządcy Pomorza Gdańskiego (?).

1223

📖
[Odonic] wróciwszy po kilku latach, w Roku Pańskim 1223, w sam dzień Św. Dionizego i jego towarzyszy, chyłkiem wszedł do grodu Ujście, ponieważ Świętopełk, wielkorządca Pomorza, udzielił mu pomocy. - Kronika wielkopolska
---
Zatem roku pańskiego 1223 syn Odona wkroczył do Ujścia w sam dzień św. Dionizego. - Rocznik kapituły gnieźnieńskiej
-(9 X) Odonic (przy pomocy Świętopełka, wielkorządcy Pomorza Gdańskiego) zdobywa Ujście.
-(30 XI) Pokój z Władysławem Laskonogim w Kcyni.

1225

-(VII/16 VIII) Władysław Laskonogi traci ziemię lubuską na rzecz Ludwika turyńskiego.

1226

📖
Książę Wielkopolski, syn Ottona Władysław, z pomocą synów Jana [Zaremby], Albrechta i Wawrzyńca pustoszy i grabi klasztor w Mogilnie. - Kronika Jana Długosza
-Najazd na ziemię mogileńską Władysława Laskonogiego.

1227

📖
W następnym zaś roku [tj. 1227 - przyp. wł.] ten sam książę Władysław zabija Dobrogosta i wielu innych spośród szlachty polskiej, ograbia z wielu rzeczy i podpala spichrze seniora Władysława Wielkiego w Niedźwiedziu i innych miastach i naraża Polskę na ogromne spustoszenia. - Kronika Jana Długosza
-Odonic najeżdża ziemię kaliską.
📖
Zatem roku pańskiego 1227 książę Władysław Wielki, syn Mieszka w dzień Rozdzielenia Apostołów został pobity pod Ujściem, a wojewoda [jego] wraz z wieloma innymi został zabity. - Rocznik kapituły gnieźnieńskiej
---
[...] Władysław Stary zebrawszy całą potęgę i siłę swego ludu otoczył wałem gród Ujście. Władysław Odowic w sam dzień Rozesłania Apostołów nagle wyskoczywszy z grodu na jego placówki zupełnie pokonał wojsko swego stryja, a także wojewodę jego z licznymi dostojnikami oraz niezliczonym ludem powalił i zabił. Tak to Władysław Stary zaprzestał oblegać gród i zawstydzony odstąpił od niego. - Kronika wielkopolska
-(VII) Oblężenie Ujścia przez wojska Władysława.
📖
Władysław Odowic po niedługiej przerwie odważnie ściga go i wbrew swemu stryjowi odzyskuje Poznań, Kalisz i inne grody swego państwa. - Kronika wielkopolska
-Władysław Odonic odbija ziemię poznańską i kaliską z rąk stryja Władysława Laskonogiego.
📖
[...] Świętopełk zaniedbywał [okazywania] mu [Leszkowi] wiernej uległości i składania danin w należnym czasie. Leszko rozważywszy to i naradziwszy się z Henrykiem Brodatym, księciem Śląska, postanowił zwołać wielkorządców innych ziem swoich dla pokonania wspomnianego wielkorządcy Świętopełka i nakazał, aby w pewnym dniu zeszli się w Gąsawie, opodal Żnina - była to posiadłość ziemska klasztoru w Trzemesznie - dla omówienia z nim spraw dotyczących pomyślności państwa; chciał też odzyskać gród Nakło, który podlegał władzy księcia Władysława Odowica. Świętopełk przybywszy tam ośmielił się wypowiedzieć wojnę panu swemu, księciu Leszkowi. Gdy książę Leszko uchylił się od tej wojny uciekając do wsi Marcinkowo, zdrajca Świętopełk podle zamordował go podczas ucieczki. Potem Świętopełk, najpodlejszy zdrajca, przywłaszczył sobie księstwo na Pomorzu. - Kronika wielkopolska
-(XI) Wiec książęcy w Gąsawie.

1228

📖
[...] Władysław Stary spotkawszy się ze swoim bratankiem Władysławem Odowicem, stoczył z nim walną bitwę. W tym starciu Władysław Stary odniósłszy zwycięstwo wziął do niewoli swego bratanka, księcia Władysława Odowica. - Kronika wielkopolska
-(IV) Odonic zostaje pojmany przez Władysława Laskonogiego.-(lato) Władysław Odonic ucieka z niewoli.
-Zawarcie przymierza z Konradem mazowieckim.

1229

📖
Po śmierci brata swojego, Konrad obdarzył Daniela i Wasylka wielką miłością i prosił ich, aby obaj poszli jemu na pomoc na Władysława, na Starego. Sami więc dwaj poszli na wojnę. [...] Daniel zaś i Wasylko przyszli do Konrada i porozumiawszy się, poszli na Kalisz i przeszli Wartę wieczorem. Następnym rankiem o świtaniu przeszli rzekę Prosnę i poszli ku grodowi i tej nocy był deszcz wielki. Widzieli, że nikt nie sprzeciwia się, puścili [więc swoich ludzi] wojować i rabować. Rusini dotarli [wówczas] aż do Milicza i Starogrodu, i ileś wsi wrocławskich zajęli i zdobyli łupy wielkie i wrócili i przyszli do obozowisk, obmyślając jak pójść ku grodowi na bój. Lachowie [zaś] nie chcieli bić się. Nazajutrz Daniel i Wasylko wziąszy wojów swoich poszli na gród. Konrad lubiący ruskich wojów, przymuszał Lachów swoich, oni jednako nie chcieli [walczyć]. Przystąpili obaj do bramie kaliskiej, a Mirosława [wojewodę - przyp. wł.] posłali na tył grodu i inne pułki. Gród była otaczała woda i mocna łozina i wierzby i nie wiedzieli sami, gdzie są [inne oddziały] i gdzie kto bił się. [...]
Zawarł Konrad pokój z nimi i wziął u nich zakładników. Ruś bowiem wzięła w niewolę wiele czeladzi i bojarzynie. [...] Potem zaś wrócili obaj od Konrada ze sławą w ziemię swoją. - Kronika halicko-wołyńska
-(lato) Najazd Konrada (wraz z Danielem i Wasylkiem, książętami włodzimierskimi) na Wielkopolskę.
📖
Ten [Odonic] wyszedłszy z niewoli, w następnym roku [tj. 1229 - przyp. wł.] całkiem wypędził z ziemi Polski swego stryja Władysława Starego, czyli Laskonogiego. - Kronika wielkopolska
-Władzę w Wielkopolsce przejmuje Władysław Odonic.

1231

-(23 III) Zjazd z Konradem mazowieckim w Zgierzu.
📖
[...] książę Władysław Stary przybywszy z Raciborza otoczył gród Gniezno. Lecz zatrzymawszy się jakiś czas nad zdobywaniem go i nie mogąc dokonać tego, smutny odstąpił. - Kronika wielkopolska
-(wiosna) Wyprawa Władysława Laskonogiego i Henryka Brodatego na Wielkopolskę.

1232

📖
[Władysław] przyznał temu kościołowi [poznańskiemu] książęce przywileje zwalniając wszystkie posiadłości wspomnianego kościoła, które dotąd były własnością biskupa i kapituły poznańskiej i te, które w przyszłości mogłaby ona nabyć prawnym sposobem, oraz mieszkańców tychże od wszelkich ciężarów i służebności. - Kronika wielkopolska
-Wielki przywilej immunitetowy dla biskupstwa poznańskiego.

1233

📖
Ale książę Mazowsza Konrad bolejąc ciężko, że bratanek wyrywa się spod jego opieki i że pozbawia go dochodów, do których przywykł, zaprasza tak księżnę Grzymisławę, jak i bratanka Bolesława Wstydliwego na przyjacielską rozmowę, jakoby dla omówienia spraw publicznych swoich księstw. Więzi ich i sprowadziwszy na Mazowsze zamyka najpierw w swoim warownym zamku w Czersku, wyrzucając zarówno matce, jak synowi, że zbyt szybko i za wcześnie dążyli do przejęcia władzy książęcej. Następnie przenosi ich do zamku w Sieciechowie, położonego nad Wisłą w diecezji krakowskiej, i oddaje pod ścisłą straż. Zabiera bratankowi cały skarbiec i bardzo wytrwale dąży do zagarnięcia jego księstw i do pozbawienia go życia. Toteż zamyka go w Czersku pod ścisłą strażą i poleca zagarnąć jego księstwo. Tymczasem książę gnieźnieński Władysław na prośbę i za radą wojewody krakowskiego Marka nakłania księcia Konrada, żeby traktował bratanka łagodnie i nie przedsiębrał żadnych knowań na życie jego lub jego bliskich. Ten, jako człowiek łatwo ulegający radom, odsyła ich do klasztoru w Sieciechowie, by ich tam trzymano pod ścisłą strażą, dopóki się nie namyśli, jak zakończyć tę sprawę. - Kronika Jana Długosza
-(zima/wiosna) Władysław wstawia się u Konrada mazowieckiego za pojmanym przez niego bratankiem Bolesławem i bratową Grzymisławą.
📖
Zatem 1233 rycerze [wielko]polscy chcieli zabić pana swego Władysława, syna Odona, sprowadzając księcia Henryka [Brodatego] wraz z synem [Henrykiem Pobożnym] do [Wielko]polski. - Rocznik kapituły gnieźnieńskiej
-Bunt rycerstwa przeciwnego nadmiernemu uprzywilejowaniu kościoła poznańskiego.

1234

📖
[Henryk] za zgodą i wezwaniem Wielkopolan wkroczył na ziemię poznańską, kaliską, pyzdrską, średzką i do grodu Biechowa, a grody Bnin i Śrem odbudował i należycie umocnił, nie szczędząc wydatków i ludzi. - Kronika wielkopolska
-(lato) Wyprawa Henryka Brodatego na Wielkopolskę.

ok. 1234

-Lokacja Śródki k. Poznania na prawie niemieckim.

1234/1235

-(zima) Zjazd w Nakle ze Świętopełkiem gdańskim.

1235

📖
Kiedy burgrabia magdeburski przebywał w Chełmnie, gdyż jeszcze nie wypełnił obietnicy złożonego ślubu, przybywali tam liczni książęta z Polski: książę Konrad, książę kujawski, książę krakowski i książę wrocławski Henryk, którego zabili potem Tatarzy, następnie Odonic książę gnieźnieński i liczni inni szlachetni mężowie i możni [...] dalej Świętopełk książę pomorski ze swoim bratem Samborem. Ci z wielką liczbą rycerstwa i zbrojnych, jakiej nigdy dotąd w Prusach nie widziano, wkroczyli do Prus i budując miasto Wyspy Przenajświętszej Marii [Kwidzyn - przyp. wł.] umocnili wzniesiony wcześniej zamek.
Po tych wydarzeniach brat i mistrz Herman i inni bracia w porze zimy, kiedy wszystko skuł gruby lód, zebrali wspomnianych krzyżowców, w których rozgorzało pragnienie powstrzymania bezczelności Prusów i wkroczyli na terytorium Rezji. Gdy tam zabili i pojmali wielu ludzi, posunęli się do rzeki Dzierzgoni, gdzie doświadczyli tego, na co tak długo czekali. Natknęli się bowiem na wielkie wojsko Prusów, które stało pod bronią i było już gotowe do bitwy. Kiedy mężnie na nich natarli, ci rzucili się do ucieczki. Lecz książę pomorski i jego brat Sambor, bardziej doświadczeni w wojnie z Prusami, obsadzili swoimi zbrojnymi drogi w pobliżu zasieków, ażeby nikt nie mógł się wymknąć, i wówczas w gniewie swoim uderzyli na grzeszników. [...] I doszło do wielkiego przelewu krwi ludu pruskiego, gdyż padło owego dnia ponad 5000 zabitych. Po tym wydarzeniu wszyscy krzyżowcy powrócili do swoich siedzib w radosnym nastroju chwaląc łaskę Zbawiciela. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga
-(23 I/26 II) Udział w wyprawie krzyżowej do Prus.-(26 VI) Papież Grzegorz IX zatwierdza układ pokojowy.
📖
[...] Wielkopolanie potajemnie wkroczywszy do grodu śremskiego zabili go [Dypolda]. - Kronika wielkopolska
---
Rycerz wielkopolski Borzywoj, poróżniony od dawna z biskupem poznańskim Pawłem o granice wsi i inne krzywdy, wyrządzone katedrze poznańskiej, gdy dla zawarcia ugody w spornych sprawach za pośrednictwem wspólnych przyjaciół przybył do miasta Śremu, po daniu ze swej strony i otrzymaniu [nawzajem] zapewnienia bezpieczeństwa - więzi podstępnie Pawła, biskupa poznańskiego, nie spodziewającego się niczego takiego. Ale wymieniony Paweł uszedłszy z więzienia rzuca na niego klątwę. Cały Kościół uznał wspomnianego Borzywoja za wyklętego i ogłoszono to publicznie we wszystkich świątyniach. Kiedy z zawziętym uporem znosząc klątwę, ociągał się z daniem zadośćuczynienia znieważonemu przez siebie podstępnie biskupowi, ujęty w Śremiu i zabity, zapłacił za swoje zuchwalstwo. Książę bowiem Wielkopolski Władysław zdobywszy zamek Śrem, podpalił go i zarówno Borzywoja, jak i jego pomocnika Sędziwoja śmiercią ukarał. [...]
[Odonic] między innymi zajął, wdarłszy się nocą po przekupieniu straży, zamek Śrem, który dzierżył Borzywoj, syn margrabiego Moraw Dypolda, a siostrzeniec Henryka, i stawiających mu opór margrabiego Borzywoja i rycerza Sędziwoja zabił, gdy inni wpadłszy w popłoch rozpierzchli się. - Kronika Jana Długosza
-Odzyskanie Śremu z rąk książąt śląskich (wskutek zdrady części załogi).
📖
[Henryk] urządza ponownie wyprawę przeciw księciu Wielkopolski Władysławowi, synowi Ottona, i mocnym oblężeniem opasuje zamek gnieźnieński [...] Tymczasem, kiedy na próżno stracono wiele czasu na obleganie wymienionego zamku, a sam zamek ubezpieczony silną załogą żołnierzy [...] wydawał się nie do zdobycia, nowe jeszcze nieszczęście spotkało Henryka Brodatego, albowiem trzy wielkie machiny, które uchodziły za silniejsze, od gwałtownego i ciągłego wyrzucania pocisków połamały się i uległy zniszczeniu. [...] Toteż książę Henryk Brodaty zwątpiwszy w poddanie się i zdobycie [zamku] zaniechał oblężenia, a doznawszy wielu strat, powrócił na Śląsk. - Kronika Jana Długosza
-Odparcie najazdu Henryka Brodatego i Henryka Pobożnego na Gniezno.

1237

-(wiosna) Wojna z Henrykiem Brodatym i Henrykiem Pobożnym.-(3 VII) Wielki przywilej immunitetowy dla biskupstwa poznańskiego.

1238

-Zawarcie ugody z Henrykiem Pobożnym.

przed 1239

-(/25 IV 1239) Lokacja Gniezna na prawie niemieckim.

1239

-(5 VI) Śmierć Władysława Odonica Plwacza w Poznaniu.
źródła:literatura:ilustracje:
POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowaWydawnictwo Avalon
do góry