Przemysł II
Był mężem, którego polski naród przez wszystkie następne pokolenia i wieki powinien sławić i wynosić w największych pochwałach jako tego, który ten naród wyniszczony i bezsilny podniósł i uczynił panem sąsiednich krajów. Pierwszy wlał weń żywotność, która miała mu zapewnić powodzenie przez wiele wieków i dał światło za ciemnotę, wolność za niewolę, a smutek zamienił w radość.
Kronika Jana Długosza
1272
-Konflikt z
Bolesławem Pobożnym.
- Przemysł zostaje uwięziony w Gnieźnie.
- Ucieczka Przemysła z niewoli.
- Pojednanie z Bolesławem Pobożnym.
📖
Rycerze jego [Przemysła], jako dzielni i odważni [ludzie], bez żadnych narzędzi podeszli pod ten zamek [Strzelce] z gwałtownym ogniem, wkrótce go zajęli i prawie wszystkich wycięli mieczem prócz kilku, których jako jeńców wspomnianego panicza z trudem zdołali rycerze zatrzymać. A gdy wracali do domu i już byli w zamku Wleniu, doniesiono im, że niewielu jest Niemców w zamku Drzeniu, który dzierżyli zająwszy go gwałtem. Już bowiem dojście do bramy tego zamku było zajęte przez pewnych Kaszubów, którzy służąc księciu Bolesławowi [Pobożnemu] podpłynęli łodzią pod ten zamek i podpalili jedną bramę. Gdy ten panicz słyszał i rozważał takie pogłoski, [...] podstąpił pod zamek. A gdy ci rycerze i lud zaczęli przygotowywać sprzęt oblężniczy, Niemcy z tego powodu bojąc się, żeby ich nie spotkało to samo, co przydarzyło się innym w Strzelcach, poprosili o pokój i uzyskawszy go wydali ten zamek temu paniczowi [...], bez żadnej walki i przelewu krwi. - Kronika wielkopolska-(27 V) Przemysł (przy wsparciu
Kaszubów, tj. oddziałów
Barnima I szczecińskiego?) wyprawia się przeciwko Brandenburgii.
- Zdobycie zamku w Strzelcach [Krajeńskich].
- (31 V) Odzyskanie Drezdenka.
1273
📖
Roku Pańskiego 1273 szlachetny panicz Przemysł, syn zmarłego księcia Przemysła, wkroczył do Sławii, ziemi księcia Barnima, aby zobaczyć pannę, córkę pewnego księcia imieniem Henryka z Wyszomierza [Wismaru], zrodzoną z córki księcia Barnima (i dlatego książę trzymał ją u siebie ponieważ była mu bliska). A gdy ją ujrzał, spodobała mu się jej osoba. I tamże, w kraju wspomnianego księcia Barnima, w mieście Szczecinie, pojął ją za żonę. - Kronika wielkopolska-(VII) Małżeństwo z Ludgardą, córką Henryka I Pielgrzyma, księcia Meklemburgii, wnuczką
Barnima I szczecińskiego.
- Początek sojuszu z Meklemburgią i Pomorzem Zachodnim przeciwko Brandenburgii.
-(/7 VIII)
Bolesław dopuszcza Przemysła do rządów (samodzielnych?) w Poznaniu.
-(22 VIII) Wiec w Szymanowicach.
📖
Bolesław książę Krakowa i Sandomierza, Bolesław książę Polski, Konrad książę Mazowsza, Leszek książę Sieradza, wkroczywszy na ziemie Władysława księcia Opola zniszczyli ją i zupełnie łupiąc i podkładając ogień aż do Opola i do Koźla, i aż po Odrę, i wielu ludzi wytracili tamże. - Rocznik Traski-(X-XI) Prawdopodobny udział (w orszaku stryja
Bolesława) w wyprawie przeciwko
Władysławowi opolskiemu.
1273/1276
-(1 X 1273/1276) Konflikt ze stryjem
Bolesławem Pobożnym.
- (1 X 1273/28 V 1274) Przemysł zostaje uwięziony w zamku gnieźnieńskim.
- (ok. 1274/1275) Ucieczka Przemysła z Gniezna (dzięki pomocy wójta gnieźnieńskiego Piotra Winiarczyka) i objęcie samodzielnych rządów w Poznaniu.
- (ok. 1273/1276) Zawarcie sojuszu z Henrykiem IV przeciwko jakiemukolwiek człowiekowi i księciu Polski z wyjątkiem Władysława opolskiego i króla czeskiego Przemysła Ottokara II.
- Bolesław uznaje panowanie Przemysła w Poznaniu w zamian za rezygnację z przymierza z Henrykiem IV.
1274
📖
Roku pańskiego 1274 Niemcy spalili Poznań. - Spominki poznańskie-Najazd brandenburski na Wielkopolskę.
- Brandenburczycy palą Poznań.
1277
📖
[Bolesław Rogatka] upatrzywszy tedy chwilę sposobną do wykonania zamiarów, wysławszy służalców i łotrzyków, we czwartek przed niedzielą "Reminiscere" Wielkiego Postu, dnia osiemnastego lutego, nocą wyciąga z łóżka śpiącego i więzi księcia wrocławskiego Henryka Probusa, nie obawiającego się zupełnie stryjowskiej zasadzki i odpoczywającego spokojnie we dworze i swojej wsi Jelcz. Przewozi więźnia do swego zamku Wleń, wtrąca do ciężkiego więzienia w przekonaniu, że trudami uciążliwego więzienia potrafi skłonić bratanka Henryka do ustąpienia z pewnych zamków, miast i okręgów. - Kronika Jana Długosza-(18 II)
Henryk IV zostaje porwany przez
Bolesława Rogatkę i uwięziony na zamku we Wleniu.
📖
[...] książę legnicki Bolesław wsparty przez swoich synów: Henryka, Bolesława i Bernarda, pierwszy wyprowadził swoje wojska i najechawszy zbrojnie ziemię wrocławską, zaczął ją pustoszyć i gnębić grabieżami i pożarami. Wojska wrocławian, które ruszyły przeciw niemu, by zapobiec mszczeniu swoich pól, uderzają na niego na polach między Skorolcem i Procanem i w sobotę, w dzień Św. Jerzego mimo złych wróżb, staczają bitwę. Jedni i drudzy walczyli z wielką zawziętością i okazywali tak wielki zapał do walki, że starcie trwało niemal do wyniszczenia jednej i drugiej strony, gdyż żadna nie chciała ustąpić z pola walki. Toteż Bolesław legnicki, widząc wielką rzeź swoich i przewidując, że w końcu muszą ponieść klęskę, z jednym tylko towarzyszem uciekł z pola walki, żeby się nie dostać w ręce wrocławian. Na koniec jego starszy syn Henryk, pełniąc obowiązki wodza i żołnierza, podjął na nowo walkę, która w wielu miejscach ustała albo osłabła. Okazując upór i wytrwałość pobił na głowę wrocławian i ich wojska posiłkowe [...] Zginęła w tej walce tak niezliczona ilość ludzi, że [rycerze] legniccy, chociaż zwycięscy, nie mogli szydzić ze zwyciężonych, bo krwawo zapłacili za zwycięstwo. W tej bitwie dostaje się do niewoli książę poznański Przemysł oraz wielu podległych mu rycerzy. - Kronika Jana Długosza-Odwetowa wyprawa Przemysła oraz książąt głogowskich (
Henryka III,
Konrada II i
Przemka) na rzecz porwanego.
- (24 IV) Zwycięstwo wojsk legnicko-jaworskich (dowodzonych przez Henryka Brzuchatego) pod Stolcem.
-(/22 V)
Bolesław Rogatka uwalnia Przemysła (prawdopodobnie dzięki wstawiennictwu
Bolesława Pobożnego).
-Prawdopodobny udział w zjeździe z królem czeskim Przemysłem Ottokarem II w Opawie.
1278
-(13 I) Zjazd w Pobiedziskach z
Bolesławem Pobożnym.
-(24 VIII) Zjazd w Lądzie.
- (Dzięki mediacji Przemysła) Leszek Czarny restytuuje brata Siemomysła w Inowrocławiu.
- Siemomysł zobowiązuje się do odstąpienia od popierania rycerzy niemieckich i Zakonu Krzyżackiego.
1279
📖
Książę kaliski Bolesław Pobożny, władca wielkiego serca i gorący patriota, dostał gorączki i zasłabł. Kiedy poczuł, że choroba wzmaga się z dnia na dzień, wezwał swego rodzonego bratanka, księcia poznańskiego Przemysła i powierzył mu księstwo kaliskie, żonę Helenę i trzy zrodzone z niej córki: Jadwigę, Elżbietę i Annę. Przyjąwszy na koniec pobożnie wszystkie sakramenty, umiera na zamku kaliskim w piątek siódmego kwietnia. Przewieziono go do Poznania i przy zgodnym z ceremoniałem udziale bratanka, księcia Przemysła pochowano w katedrze, w grobowcu jego ojców. Po jego śmierci następcą w księstwie kaliskim został książę poznański Przemysł, który zdobywszy władzę nad całą Wielkopolską uwolnił spod opieki i wdowę po księciu kaliskim, Bolesławie Pobożnym, i jego córki obdarzywszy je pieniędzmi i dostatnim posagiem. - Kronika Jana Długosza-(6, 13 lub 14 IV) Śmierć
Bolesława Pobożnego.
- Przemysł obejmuje księstwo kalisko-gnieźnieńskie.
1280
-Lokacja Rogoźna na prawie magdeburskim.
1281
📖
1280. [...] Tegoż roku książę [wielko]polski Przemysł drugi pojmany został w Sądowlu przez Henryka księcia wrocławskiego. - Rocznik poznański
---
A książę Henryk wrocławski, choć odczuwał głęboki zawód, iż w jego pułapkę wpadło mniej książąt, niż się spodziewał, nie zaniechał jednak wykonania zbrodniczego zamysłu, lecz łamiąc prawo gościnności i prawo narodów, a także prawo boskie i ludzkie, w zbrodniczy sposób sam, osobiście i przy pomocy swoich rycerzy, których spory oddział przywiózł ze sobą, więzi wymienionych książąt wielkopolskiego, legnickiego i głogowskiego pierwszego dnia po ich przybyciu na miejsce zjazdu, i uprowadzonych do Wrocławia zamyka każdego z osobna pod ścisłą strażą i w kajdanach. [...]
Książęta zaś zatrzymani przez Henryka w więzieniu, chcąc się wydostać z długotrwałej, przykrej niewoli, zawierają z nim układ w sprawie swego uwolnienia. Od księcia Wielkopolski Przemysła - choć był jego ciotecznym bratem - wytargowuje i wymusza ziemię rudzką, zwaną teraz wieluńską, twierdząc, że ona mu podlega i do niego należy, bo została niesłusznie zabrana jego przodkom. - Kronika Jana Długosza-(II) Zjazd książąt w Sądowlu nad Baryczą.
- (9 II) Uwięzienie Przemysła przez Henryka IV.
- Przemysł zostaje zmuszony do odstąpienia Henrykowi kasztelanii rudzkiej.
- (/3 III) Odzyskanie wolności przez Przemysła.
-(VIII) Spotkanie z
Mściwojem II w Lubiniu.
1282
-Przekazanie kasztelanii kruszwickiej (z Kruszwicą i Radziejowem)
Władysławowi Łokietkowi.
📖
Mściwoja zaś [...] Bóg pozbawił prawego następcy z jego rodu, jak gdyby człeka niegodnego, chociaż w innych [rzeczach] był wystarczająco godny. Z tego powodu za swego życia wyznaczył swoim następcą pana Przemysła, księcia Polski [...] - Kronika oliwska-(15 II) Umowa w Kępnie z
Mściwojem II.
- Przemysł zapewnienia sobie sukcesję Pomorza Gdańskiego po śmierci Mściwoja II.
-(6 VI) Przemysł zezwala na powstanie pierwszego szpitala w Kaliszu.
-(11 VI) Odnowienie lokacji Kalisza na prawie średzkim.
1283
-(2 X) Przemysł ustanawia w Kaliszu sąd wyższy prawa średzkiego dla okręgu sądowego obejmującego Wielkopolskę południową.
📖
[...] zmarła na zamku poznańskim uduszona przez własnych domowników i służbę, księżna Lukerda, żona księcia Wielkopolski Przemysła i córka księcia Kaszubów Mikołaja. Chociaż jej mąż, książę Przemysł, opłakiwał ją i urządził jej uroczysty, książęcy pogrzeb, ponieważ jednak była bezpłodna, podejrzewano go, że z powodu bezpłodności i z pragnienia męskiego potomka i następcy, nasłał pewne osoby dla jej uśmiercenia. - Kronika Jana Długosza-(ok. 11/14 XII) Śmierć Ludgardy.1283-1284
-Walki z
Henrykiem IV.
- Odzyskanie ziemi rudzkiej.
1284
-(19 II) Zjazd w Sieradzu z
Leszkiem Czarnym.
-(1 VIII) Przemysł zatwierdza wszystkie przywileje Kościoła gnieźnieńskiego i zezwala arcybiskupowi na bicie własnej monety.
-(/13 IX) Wiec wielkopolsko-pomorski w Nakle.
- Szlachta pomorska składa przysięgę wierności Przemysłowi.
-(28 IX/13 X) Spisek rodu Zarembów przeciwko Przemysłowi.
- Spiskowcy wydają Kalisz i Rudę w ręce Henryka IV.
- Nieudana próba odbicia Kalisza przez Przemysła.
- Pertraktacje pokojowe z Henrykiem IV.
- Henryk IV zwraca Kalisz Przemysłowi, w zamian za grody w Ołoboku i Rudzie.
1284/1285
-(8 I 1284/2 II 1285) Przemysł przekazuje
Siemomysłowi inowrocławskiemu wschodnią część kasztelanii bydgoskiej (z Bydgoszczą) oraz Pakość.
1285
-Pojmanie wojewody poznańskiego Beniamina i Sędziwoja, pochodzących z roku Zarembów (którzy w poprzednim roku wystąpili przeciwko Przemysłowi).
-(2 II) Wiec książęcy w Poznaniu.
-(15 VIII) Zjazd z
Władysławem Łokietkiem i
Siemomysłem inowrocławskim w Sulejowie.
-(11 X) Małżeństwo
per procuram z Ryksą, córką Waldemara Birgerssona, króla Szwecji (zawarte w Nyköping przez notariusza poznańskiego Tylona).
1286
-(2 II) Wiec w Poznaniu.
1287
📖
Rycerze wielkopolscy uważając słusznie za największą i oczywistą hańbę to, że książę wrocławski Henryk IV za zwrot grodu Kalisza, który zagarnął swoimi zabiegami, pochlebstwami i obietnicami, naprawdę zaś dzięki zdradzie Sędziwoja, syna wojewody poznańskiego Jana, przejął w posiadanie zamek Ołobok z okręgiem, nie pytając o zezwolenie swego księcia wielkopolskiego Przemysła, wyruszają tam z zebranym wojskiem. Czternastego czerwca zaczynają szturmować gród Ołobok, który na mocy układu musiał na własny koszt wybudować książę Wielkopolski Przemysł i dzięki wielkiej zawziętości i uporowi zdobywają go. Kilku z nich zginęło, a kilku odniosło rany. Po wymordowaniu niektórych rycerzy śląskich, którzy stanowili załogę zamku, pozostałych zakuwają w kajdany i zarówno gród Ołobok, jak i jego okręg, który Henryk IV niesłusznie przyłączył do swego księstwa wrocławskiego, przywracają do dawnego stanu i przyłączają z powrotem do swojej ziemi i księstwa wielkopolskiego. Chociaż książę wrocławski Henryk IV bolał nad tą zdobyczą i przez wysłanych do księcia Wielkopolski Przemysła posłów domagał się oddania zamku Ołoboku z okręgiem, a ponieważ Przemysł odmawiał zwrotu, zaniechał walki w nadziei, że pomści kiedyś swą krzywdę podstępem, nie orężem. - Kronika Jana Długosza-(14 VI) Wielkopolanie odbijają gród w Ołoboku z rąk
Henryka IV.
- Nieudane zabiegi dyplomatyczne Henryka IV w sprawie odzyskania Ołoboku.
-(23 XI) Zjazd z
Mściwojem II i Bogusławem IV szczecińskim w Słupsku.
- Zawarcie antybrandenburskiego przymierza.
- Bogusław IV zostaje uznany za dziedzica Przemysła na Pomorzu Gdańskim, w przypadku jego bezpotomnej śmierci (?).
-(28 XII) Przemysł nadaje przywilej immunitetowy biskupstwu lubuskiemu.
1287/1288
-(/9 VII 1288) Odzyskanie kasztelanii rudzkiej.
1288
-(13 V) Zjazd w Wyszogrodzie z
Mściwojem II.
- Przemysł, w zamian za kasztelanię wyszogrodzką (bez Serocka), przekazuje Mściwojowi II Skrzynno k. Opoczna (w ziemi sandomierskiej), uzyskane uprzednio w drodze zamiany z biskupstwem poznańskim.
-(16 VII) Zjazd z
Leszkiem Czarnym w Krakowie.
-(24-26 VIII) Uczestnictwo w uroczystościach ślubnych
Mściwoja II z Sulisławą w Słupsku.
1289
-(23 IV) Zjazd w Brześciu Kujawskim z
Władysławem Łokietkiem.
1289/1293
-(1289/19 IV 1293) Śmierć Ryksy.
1290
-
Henryk IV zapisuje (na wypadek śmierci) ziemię krakowską Przemysłowi.
-(23 VI) Śmierć
Henryka IV Prawego.
- (ok. 25 VII) Przemysł wkracza do Krakowa.
-Lokacja Wieliczki na prawie frankońskim (potwierdzenie dokumentu lokacyjnego
Henryka IV z roku 1289).
📖
Jakim prawem śmiał sobie przywłaszczyć diadem Polski, który od niepamiętnych czasów znajdował się w Krakowie. - Kronika zbrasławska-(12 IX) Przemysł opuszcza Kraków i wywozi insygnia koronacyjne.
-(X) Zjazd międzydzielnicowy w Gnieźnie (połączony w synodem polskiej prowincji kościelnej).
-(jesień) Zapisanie
Henrykowi głogowskiemu całej Wielkopolski, na wypadek bezpotomnej śmierci.
1290/1291
-(15 XI 1290/5 I 1291) Pertrakcje z
Wacławem II w Pradze.
- Przemysł w zamian za finansową rekompensatę (?) zgadza się na odstąpienie ziemi krakowskiej Wacławowi.
1291
📖
1291. Ziemia krakowska została przekazana królowi Czech Wacławowi przez księcia Wielkopolski Przemysła i biskup Bambergu przybył do Krakowa z wojskiem króla Czech. - Rocznik Sędziwoja-(6 I/7 II) Przemysł rezygnuje z władzy w ziemi krakowskiej.
-(1/20 VIII) Zjazd z
Mściwojem II i Bogusławem IV szczecińskim w Nakle.
- Potwierdzenie ustaleń zjazdu słupskiego z 1287 roku.
- Przedstawiciele rycerstwa wschodniopomorskiego składają przysięgę wierności Przemysłowi.
1292
-(29 IX/) Przemysł udaje się na spotkanie z
Wacławem II oblegającym w Sieradzu
Władysława Łokietka i
Kazimierza II łęczyckiego.
1293
-(7-12 I) Zjazd w Kaliszu.
-(/23 IV) Małżeństwo z Małgorzatą, córką Albrechta III, margrabiego brandenburskiego.
1294
-(IV) Spotkanie z
Mściwojem II w Gnieźnie, przy okazji uroczystości ku czci Św. Wojciecha.
-Rozpoczęcie starań w Rzymie o koronę królewską (?).
-(14-15 VI) Zjazd z
Mściwojem II w Słupsku.
-(2/3 X) Przemysł przybywa na Pomorze Gdańskie, na wieść o poważnej chorobie
Mściwoja II.
-(25 XII) Śmierć
Mściwoja II.
- Przemysł przyłącza Pomorze Gdańskie.
1295
📖
Zatem w roku pańskim 1295, w dniu świętych męczenników Jana i Pawła, pan Jakub drugi, arcybiskup, króla Przemysła olejami świętymi namaścił i koronował wraz z jego małżonką w kościele metropolitalnym w Gnieźnie [...] - Rocznik kapituły poznańskiej-(26 VI) Koronacja Przemysła II w katedrze gnieźnieńskiej.
-(25-28 XII) Spotkanie z
Władysławem Łokietkiem w Gnieźnie.
1296
📖
Zatem w roku pańskim 1296, gdy ów król obchodził Zapusty w mieście Rogoźno, Niemcy kierowani zawistnym zapałem, że król ten uzyskał królewskie berło, mianowicie margrabia Otton Długi wraz z innym Ottonem i z margrabią Janem, krewnym wspomnianego króla, wysłali licznych uzbrojonych ludzi, by go potajemnie pojmali. Weszli oni do owego miasta wczesnym rankiem, w dniu Popielca i pojmali go ciężko rannego. Nie wystarczyło im tak okrutne uwięzienie króla, ponieważ nie było dla nich dogodnym prowadzenie go do swej ziemi, umęczyli go strasznie i zadali okrutną śmierć. - Rocznik kapituły poznańskiej-(8 II) Śmierć Przemysła II w Rogoźnie.