Konrad III Rudy
| rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
| Bolesław IV warszawski | Barbara, córka Aleksandra (Olelka) Włodzimierzowicza, księcia kijowskiego, bratanka Władysława II Jagiełły |
| życie |
|---|
| 1447/1448 - 28 X 1503 (Osieck k. Garwolina) |
| małżeństwa (konkubinaty) |
|---|
- ⚭ ok.1469 - przed 1476: Magdalena, córka Stanisława Stawrota, mieszczanina krakowskiego, żona (sic!) Szymona
- ⚭ ok.1476/77 - przed 1493 (ok. 1480?): nieznana z imienia mieszczka, córka Aleksego
- ❤1480/95: Dorota z Warszawy (późniejsza żona Jana Kozła, wójta Giełczyna)
- ❤1486 - 1496?: Anna Łoska, prawdopodobnie szlachcianka
- ⚭ 1496/97 - 1503: Anna, córka Mikołaja "Starego" Radziwiłłowicza, wojewody wileńskiego i kanclerza wielkiego litewskiego
|
| potomstwo (naturalne) ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
- Stanisław (1480/95 - po 1520)
syn (Wojciech?) (1480/95 - po 1530?) - Hieronim (Jarosz) (ok.1487 - po 1527)
córka (ok.1488 - przed 28 VI 1521) - Zofia (1497/98 - ok.1542/11 III 1543)
Anna (1498/99 - 26 I 1557/2 VIII 1566)
Stanisław (17 V 1501 - 8 VIII 1524)
Janusz (przed 27 IX 1502 - 10 III 1526)
|
| panowanie |
|---|
1454-1462: Ciechanów, Czersk, Liw, Warszawa, Wyszogród, Zakroczym (współrządy)
1462-1471: Ciechanów, Czersk, Liw, Płock, Warszawa, Wizna, Wyszogród, Zakroczym, Zawkrze (współrządy)
1471-1474: Błonie, Czersk, Liw, Piaseczno
1474-1484: Czersk, Liw, Wyszogród
1484-1488: Czersk, Liw, Wyszogród, Zakroczym
1488-1496: Czersk, Liw, Nur, Warszawa, Zakroczym
1496-1503: Ciechanów, Czersk, Liw, Łomża, Nur, Warszawa, Wyszogród, Zakroczym |
1454
📖
Książę Bolesław mazowiecki dnia dziesiątego września zmarł religijnie i pobożnie w swoim dworze Opinogóra i został pochowany w kolegiacie warszawskiej. - Kronika Jana Długosza-(10 IX) Śmierć
Bolesława IV warszawskiego.
- W imieniu małoletnich książąt Konrada, Kazimierza III, Bolesława V i Janusza II władzę regencyjną w księstwie czersko-warszawskim obejmuje ich babka, Anna Fiodorówna, wdowa po Bolesławie Januszowicu.
1458
-(25 V) Śmierć regentki Anny Fiodorówny.
- Władzę regencyjną w księstwie czersko-warszawskim i opiekę nad nieletnimi książętami obejmuje ich matka, Barbara Olelkówna, wdowa po Bolesławie IV.
1461/1462
-(31 XII 1461/1 I 1462) Śmierć Siemowita VI płockiego.
- Władzę w ziemi płockiej, bełskiej, rawskiej i wiskiej przejmuje rada regencyjna z biskupem płockim, Pawłem Giżyckim w imieniu małoletniego Władysława II, pozostającego do tej pory pod opieką Siemowita VI.
1462
-(26/27 II) Śmierć Władysława II płockiego.
- Katarzyna Siemowitówna, ciotka Władysława II, przejmuje władzę w ziemi płockiej, płońskiej, wiskiej i Zawkrzu.
- (III) Oddziały Katarzyny oblegają zamek w Rawie, broniony przez starostę Grota z Nowego Miasta (dążącego do przyłączenia miasta do Polski).
- Wycofanie się wojsk oblężniczych, wobec groźby wojny z Królestwem Polskim.
- (14 IV) Katarzyna przekazuje Konradowi, Kazimierzowi III, Bolesławowi V i Januszowi swoje prawa do ziemi płockiej, płońskiej, wiskiej i Zawkrza.
- Konrad zostaje uznany za pełnoletniego, celem przejęcia przekazanego władztwa w imieniu swoim i braci.
- (20 IV) Kazimierz Jagiellończyk zajmuje i wciela do Korony ziemię bełską.
- (11-25 XI) Sejm walny w Piotrkowie.
- (25 XI) Konrad opuszcza zjazd, sprzeciwiając się składowi osobowemu sądu.
- Kazimierz przekupuje Konrada IX Czarnego kwotą 200 czerwonych złotych i skłania do opuszczenia zjazdu.
- Sąd zatwierdza inkorporację ziemi rawskiej (7 XII) i gostynińskiej (17 XII) do Korony.
1463
-(12 III) Konrad, Kazimierz III, Bolesław V i
Janusz potwierdzają przywilej dla Płocka, nadany przez Władysława I w roku 1435.
1464
-Zaciężne oddziały krzyżackie, obozujące w Działdowie, dokonują szeregu najazdów rabunkowych na Mazowsze.
-(IX) Odbicie Działdowa z rąk krzyżackich przez wojska Konrada.
-(XI) Zaciężni krzyżaccy zajmują Czarnocin
k. Ciechanowa.
- Odbicie Czarnocina przez wojska książęce.
1465
-(VII) Porażki Mazowszan w starciach z zaciężnymi krzyżackimi pod Ciechanowem.
1466
-(26 IX) Wojska Konrada likwidują ostatni zbrojny punkt oporu zaciężnych krzyżackich na górze Nickiej na Wkrą
k. Sarnowa.
1468
-(22 X) Sąd sejmowy w Piotrkowie formalnie odsądza Konrada od posiadania ziemi płockiej, płońskiej, wiskiej, sochaczewskiej, Wiskitek i Zawkrza.
ok. 1469
📖
[...] splątawszy się nieporzadną miłością z niejaką Magdaleną z Krakowa, niewiastą niskiego stanu, żoną Szymona, a córką Stanisława Stawrota, odmówił ją mężowi, i żył z nią przez kilka lat w niesławnym połączeniu [...] - Kronika Jana Długosza-Małżeństwo z Magdaleną, córką Stanisława Stawrota, mieszczanina krakowskiego, żoną (sic!) Szymona.
1471
-(3 IV) Zjazd generalny w Zakroczymiu.
- Podział dzielnicy mazowieckiej pomiędzy braćmi.
- Konrad obejmuje samodzielne rządy w ziemi czerskiej, liwskiej i w części ziemi warszawskiej (Błonie i Piaseczno).
1474
-(28 IX) Brat Kazimierz III przekazuje Konradowi ziemię wyszogrodzką (formalnie oprawę wdowią matki Barbary), w związku z rozpoczęciem kariery w kościele płockim i wobec znacznego zadłużenia u Konrada (6000 florenów).
-(16 XI) Porozumienie (zawarte w Młodzieszynie) z matką Barbarą.
- Konrad obejmuje zamek i miasto Wyszogród w zamian za miasta Błonie i Piaseczno (wraz z okręgami) i kwotę 100 kop groszy (wypłacanych corocznie i dożywotnio).
przed 1476
-Śmierć Magdaleny.
ok. 1477
📖
[...] wziął inną znowu, takiegoż samego [niskiego] stanu i urodzenia kobietę, córkę Aleksego, i skalał się powtórnie związkiem niedorzecznym, gdy mógł wydobyć się z ohydy. - Kronika Jana Długosza-Małżeństwo z nieznaną z imienia mieszczką, córką Aleksego.
1483
-Pogromy ludności żydowskiej w Warszawie.
- Konrad nakazuje wypędzenie z miasta Żydów i konfiskatę ich majątków.
1484
-Objęcie Zakroczymia z nadania brata Bolesława V.
1488
📖
Roku Pańskiego 1488 w niedzielę po święcie św. Marka Ewangelisty [27 kwietnia] najjaśniejszy książę świętej pamięci Bolesław zakończył życie o wschodzie słońca w Łomży, którego najjaśniejszy książę Janusz z żalem sprowadził stamtąd do Warszawy we wtorek po jego śmierci przed świętem św. Filipa i Jakuba apostołów [29 kwietnia], i tego dnia jego ciało złożył w kościele św. Jerzego poza murami, które było w tymże kościele przez trzynaście dni, gdyż panowie ziemi [warszawskiej], starosta i mieszczanie nie chcieli wpuścić do miasta pana Janusza bez księcia Konrada, i wreszcie książę Konrad przybył do Warszawy w niedzielę w dzień św. Floriana [4 maja] i zatrzymał się w spichlerzu pana [Jana] Balcera poza miastem, ponieważ i jego samego nie chcieli wpuścić jak tylko z bratem księciem Januszem z powodu nieporozumień powstałych z obu stron itd. I wreszcie pertraktowali między sobą o pogrzebie i ugodzie przez cztery dni itd., piątego zaś dnia, mianowicie w czwartek w dzień św. Stanisława [8 maja] po śniadaniu, sam książę Konrad zrezygnował z pogrzebu i ugody i z własnej woli wyjechał z miasta do Czerska. Ponownie przywołany i poproszony przez rodzonego brata, panów i mieszczan, aby powrócił na pogrzeb brata i do ojcowizny w następny poniedziałek [tj. 12 maja], odmówił powrotu i panowie ziemscy jednogłośnie z mieszczanami, wprowadzili do miasta księcia Janusza z ciałem zmarłego brata i urządziwszy uroczyście pogrzeb w poniedziałek w Dni Krzyżowe [12 maja] uznali zgodnie samego księcia Janusza za pana. I w końcu Jego Wysokość potwierdził wszystkim prawa i przywileje tak duchownym jak i świeckim i spłacił dostatecznie za zmarłego brata długi i zobowiązania. - fragment księgi skarbowej Janusza II-(27 IV) Śmierć brata Bolesława V, księcia warszawskiego.
- (4 V) Patrycjat miejski Warszawy opowiada się przeciwko Konradowi i uniemożliwia mu wjazd do miasta.
- Warszawa zostaje włączona do władztwa Janusza.
-(ok. 14 VII) Porozumienie z bratem
Januszem.
- Konrad przekazuje bratu Wyszogród i kwotę 1975 florenów w zamian za władzę w ziemi warszawskiej i nurskiej.
1489
-(18 XI/) Spotkanie w Ciechanowie z Janem von Tieffen, wielkim mistrzem krzyżackim.
1490
-(I) Jan Giżycki, dworzanin królewski i dzierżawca dóbr książęcych w Wielkiej Woli (pod Warszawą), w związku z zatargiem o charakterze skarbowym, najeżdża Warkę.
- Konrad i Janusz podejmują przygotowania do zbrojnej wyprawy przeciwko Janowi Giżyckiemu.
- Konflikt zostaje zakończony z inicjatywy Kazimierza Jagiellończyka, który nakazuje królewiczowi Janowi Olbrachtowi rozsądzenie sporu pomiędzy Konradem i Janem Giżyckim.
1492
-(7 VI) Śmierć
Kazimierza Jagiellończyka.
- Prymas Zbigniew Oleśnicki młodszy popiera kandydaturę Janusza na tron polski.
- (VIII) Janusz i Konrad przybywają na zjazd elekcyjny w Piotrkowie z orszakiem 1500 zbrojnych.
- (27 VIII) Elekcja Jana Olbrachta na tron polski (dokonana m.in. dzięki energicznym działaniom Fryderyka Jagiellończyka, w zastępstwie prymasa przebywającego w obozie książąt mazowieckich).
przed 1493 (ok. 1480?)
-(/22 II 1493) Zakończenie związku małżeńskiego z nieznaną z imienia córką Aleksego (prawdopodobna zarówno jej śmierć jak i oddalenie przez męża).
1493
-(22 II) Konrad rozpoczyna starania na dworze moskiewskim Iwana III Srogiego o rękę jego córki.
1495
📖
Od starszych ludzi słyszeliśmy, że Konrad, gdy mu poseł królewski obwieścił uchwały Rady Królewskiej, poderwał się na te słowa, jako że był zapalczywy w gniewie i ścisnąwszy rękojeść szabli miał się wyrazić, że Olbracht postępuje niegodnie i niesprawiedliwie, ponieważ przywłaszczył sobie, wbrew zwyczajom i postanowieniom wszystkich pokoleń, prawa do najlegalniejszego dziedzictwa. Dlatego, jeśli chce rozstrzygnąć zatarg bez pomocy wojska, to on ufny w słuszność sprawy, której także bogowie nieśmiertelni zwykli sprzyjać, chce się zmierzyć w równej walce i w pojedynku z nim samym, ażeby spór o niewątpliwe prawo za pośrednictwem losu jako sędziego mógł zakończyć szczytnym zwycięstwem lub przynajmniej godną szlachcica śmiercią; wypowiedź poparł łzami i przekleństwami miotanymi na jego głowę, tak dalece złorzeczył imieniu Jagiellończyka. Słowa te przyjęto raczej ze śmiechem niż z oburzeniem, jak mają zwyczaj czynić ci, którzy słuchają złorzeczeń od ludzi pozostających z nimi na wojennej stopie. - Topografia, czyli opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego-(16 II) Śmierć brata
Janusza.
- Konrad wkracza zbrojnie do Płocka.
- (VII) Jan Olbracht zwołuje pospolite ruszenie województwa inowrocławskiego, brzeskiego i ziemi dobrzyńskiej.
- (VIII) Wojska mazowieckie wycofują z księstwa płockiego.
- (13 VIII) Włączenie ziemi płockiej, płońskiej, wiskiej i Zawkrza do Królestwa Polskiego.
1496
-(4 III-2 V) Sejm w Piotrkowie.
- (20 IV) Jan Olbracht przekazuje w lenno Mazowsze Konradowi.
- Ziemia warszawska, wyszogrodzka, zakroczymska, ciechanowska i łomżyńska objęte przez Konrada w dożywocie; ziemia czerska i liwska - dziedzicznymi dobrami Konrada.
- Konrad zobowiązuje się do złożenia hołdu królowi polskiemu w Lublinie.
- Król Polski - gwarantem praw i opiekunem szlachty mazowieckiej.
1496/1497
-(29 IX 1496/25 I 1497) Małżeństwo z Anną, córką Mikołaja "Starego" Radziwiłłowicza, wojewody wileńskiego i kanclerza wielkiego litewskiego.
1497
-(13 I) Konrad składa (w Lublinie) hołd lenny
Janowi Olbrachtowi.
1501
-(17 VI) Śmierć
Jana Olbrachta.
- Konrad podejmuje (nieudaną) próbę nakłonienia wielkiego mistrza krzyżackiego do wspólnego ataku na Królestwo Polskie, celem odzyskania utraconych ziem.
-(12 XII) Udział w koronacji królewskiej
Aleksandra Jagiellończyka w Krakowie.
1503
📖
W końcu Konrad czując, że zbliża się kres jego życia, wezwawszy przedniejszych panów, powierzył im swoje dzieci, zaklinając każdego z osobna, aby im na zawsze dochowali wierności, i aby nie pokusili się o szukanie władcy skądinąd, dopóki pozostanie przy życiu potomek z jego linii, której łagodnych rządów przez tyle wieków zaznawali ich przodkowie. I tak spokojny w sumieniu, zgodnie z przepisami religijnymi opatrzony po chrześcijańsku sakramentami, zakończył życie w posiadłości Osieck, dokąd chętnie przyjeżdżał na łowy, pozostawiając żonę Annę jako opiekunkę państwa i dzieci. - Topografia, czyli opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego-(28 X) Śmierć Konrada III Rudego w Osiecku
k. Garwolina.
- Władzę regencyjną w księstwie warszawskim obejmuje księżna-wdowa Anna.
heraldyka:
wybrane pieczęcie:
Sigillum Conradi Dei gracia ducis Mazovie Russie terrarum et cetera et domini Cirnensis MCCCLXXII
s conradi d g ducis mazovie russie
ciekawostka:
Po bezpotomnej śmierci brata Janusza w roku 1495, Konrad udał się do ziemi płockiej w nadziei przejęcia władztwa po zmarłym bracie. Król Jan Olbracht zwołał pospolite ruszenie z terenu Kujaw i wkroczył na Mazowsze płockie. Konrad - wobec znacznej przewagi militarnej przeciwnika - musiał ustąpić. Wkrótce też włączono ziemię płocką, płońską, wiską i Zawkrze do Królestwa Polskiego, traktując te tereny jako opuszczone lenno.
Od starszych ludzi słyszeliśmy, że Konrad, gdy mu poseł królewski obwieścił uchwały Rady Królewskiej, poderwał się na te słowa, jako że był zapalczywy w gniewie i ścisnąwszy rękojeść szabli miał się wyrazić, że Olbracht postępuje niegodnie i niesprawiedliwie, ponieważ przywłaszczył sobie, wbrew zwyczajom i postanowieniom wszystkich pokoleń, prawa do najlegalniejszego dziedzictwa. Dlatego, jeśli chce rozstrzygnąć zatarg bez pomocy wojska, to on ufny w słuszność sprawy, której także bogowie nieśmiertelni zwykli sprzyjać, chce się zmierzyć w równej walce i w pojedynku z nim samym, ażeby spór o niewątpliwe prawo za pośrednictwem losu jako sędziego mógł zakończyć szczytnym zwycięstwem lub przynajmniej godną szlachcica śmiercią; wypowiedź poparł łzami i przekleństwami miotanymi na jego głowę, tak dalece złorzeczył imieniu Jagiellończyka.
Informacja niniejsza pochodzi wprawdzie z dość późnego (1634) dzieła Topografia, czyli opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego, niemniej jednak zasługuje na zaufanie, ponieważ porywczy charakter Konrada potwierdzają również źródła z epoki.
ciekawostka:
Jędrzej Święcicki w swoim dziele Topografia, czyli opis Mazowsza w ten oto sposób opisuje najmłodszego syna Konrada, Janusza (III):
Nikt bowiem nie zdołał silniej od niego miotać ogromnej kuli, oszczepu i głazów olbrzymich rozmiarów, nikt nie zdołał rwać łatwiej grubych powrozów i łamać żelaznych podków końskich, nikt nie zdołał silniej napinać łuku. Mówią, że odznaczał się on podwójną kością pacierzową [kręgosłup - przyp. wł.], szeroką klatką piersiową i muskularną budową, przypominającą wygląd dawnych gigantów, gdyby przez złośliwy wybryk natury nie szpecił całego dostojeństwa, miłej skądinąd twarzy, spłaszczony i skrzywiony nos.
Książę Janusz zmarł w roku 1526, natomiast Topografia powstała ponad 100 lat po tym fakcie, bo w roku 1634. Tak dokładny opis osoby mógłby wydawać się wymysłem pisarza, a jednak... W roku 1953 natrafiono podczas odbudowy katedry warszawskiej na gotycką kryptę grobową, w której znaleziono dwie trumny. Badania przeprowadzone w Instytucie Medycyny Sądowej przez uznanego prof. Wiktora Grzywo-Dąbrowskiego potwierdziły, iż w trumnach były szkielety dwóch młodych mężczyzn (ok. 25-letnich), w bliskim stopniu spokrewnionych ze sobą. Odnaleziono zatem pochówek braci Janusza III i Stanisława Konradowiców. Co ważne, jeden ze zmarłych cierpiał na dość rzadkie schorzenie - rozszczepienie kręgosłupa (spina bifida). Taka przypadłość widoczna jest przez skórę i sprawia wrażenie podwójnego kręgosłupa. Zgadza się to idealnie z opisem Jędrzeja Święcickiego. Nie za zatem powodów, by negować także informację o ponadprzeciętnej sile młodego księcia.
przyczyna śmierci:
nieznana
pochówek:
