Jan ścinawski
| rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
| Henryk III głogowski | Matylda (Mechtylda), córka Albrechta, księcia brunszwickiego |
| życie |
|---|
| 1296/1300 - 7 X 1361/1364 |
| małżeństwa |
|---|
- ⚭ 1322 - 1333/34: Małgorzata, córka Bogusława IV pomorskiego, wdowa po Mikołaju Dziecięciu, księciu z Rostock
|
| panowanie |
|---|
1309-1312: Głogów, Góra, Lubin, Ścinawa, Wielkopolska, Żagań (współrządy)
1312-1314: Góra, Lubin, Poznań, Ścinawa, Żagań (współrządy)
1314-1316/17: Góra, Lubin, Ścinawa, Żagań (współrządy)
1316/17-1331: Góra, Lubin, Ścinawa
1331-1336/37: Góra, Lubin, Ścinawa, Wschowa
1336/37-1341: Góra, Ścinawa, Wschowa
1341-1345: Góra, Ścinawa
1345-1358: 1/2 Góry, Ścinawa
1358-1361/64: 1/2 Góry, 1/2 Ścinawy |
1309
📖
Zatem w roku pańskim 1309 zmarł ów książę Henryk, pozostawiwszy pięciu synów, mianowicie Henryka, Konrada, Jana, Bolesława i Przemysła. Których, jako że byli młodzi i podatni na wpływy, Niemcy, zobowiązali sobie i przywiązali radami, tak że nie mogli oni uczynić niczego, co nie spodobałoby się Niemcom, i wiele od nich Niemcy ziemi i miasta wyłudzili za niewielkie sumy pieniędzy. - rocznik kapituły poznańskiej-(9 XII) Śmierć
Henryka głogowskiego.
- Jan (wraz z braćmi i matką) przejmuje władzę w Głogowie i części Wielkopolski.
1310
-(II-III) Jan (wraz z braćmi) wyjeżdża na dwór margrabiego brandenburskiego Waldemara (do Berlina).
- Uzyskanie wsparcia oraz pożyczki pod zastaw Krosna Odrzańskiego i Żagania.
- (3 III) Zrzeczenie się praw do Pomorza Gdańskiego na rzecz Brandenburgii.
-(19 III) Potwierdzenie przywilejów biskupstwa wrocławskiego.
📖
Henryk książę wielkopolski i głogowski, widząc zniechęcone ku sobie i zapalone z największą nienawiścią umysły wielkopolskich panów, z powodu pogwałcenia niektórych praw ich i zwyczajów, i usiłując przytłumić wzmagające się zarzewie buntu, wysłał do ziemi wielkopolskiej Janusza hrabiego nazwiskiem Biberstein z silnym wojskiem, nie tylko z własnych krajowców ale i z Niemców złożonym. Który gdy naprzód zamek Klecko oblegać począł, Dobrogost z Szamotuł [...] zebrawszy z Polaków dość znaczne wojsko, wyszedł przeciwko Januszowi Biberstein, i stoczywszy bitwę, w której wiele ludu z obu stron poległo, rzeczonego Janusza Biberstein poraził na głowę, i wszystek obóz jego ze znaczną zdobyczą opanował. - Kronika Jana Długosza-Wybuch buntu w Wielkopolsce (pod przywództwem rodu Nałęczów).
- Wojska głogowskie (dowodzone przez Janusza Biberstein) zostają rozbite przez buntowników pod Kłeckiem.
1312
-(2/29 II) Arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka i biskup poznański Andrzej Zaremba nakładają klątwę na Głogowczyków (zapewne wobec planowanego podziału Wielkopolski).
-(29 II) Podział ojcowizny pomiędzy synami
Henryka głogowskiego.
- Przejęcie zachodniej części księstwa głogowskiego oraz dzielnicy poznańskiej przez Henryka, Jana oraz Przemka.
- Objęcie wschodniej części księstwa głogowskiego oraz dzielnicy gnieźnieńskiej i kaliskiej przez Konrada i Bolesława.
- Głogów pozostaje oprawą wdowią księżnej Matyldy.
-Wybucha bunt Wielkopolan przeciwko rządom Głogowczyków.
1312-1317
-Walki z synami
Henryka Brzuchatego.
1313/1314
-(28 X 1313/lato 1314) Utrata Poznania na rzecz buntowników.
1314
-(VIII-IX) Zajęcie części Wielkopolski przez
Władysława Łokietka (w granicach układu krzywińskiego z 1296 roku, który
Władysław zawarł z
Henrykiem III).
1315-1317
-Walki z
Władysławem Łokietkiem o panowanie nad Wielkopolską (przy wsparciu margrabiego brandenburskiego).
- (jesień 1317) Najazd Henryka na pogranicze Wielkopolski.
1316/1317
-Przejęcie samodzielnych rządów w Ścinawie, Górze i Lubinie przez Jana.
1322
-(/29 VII) Małżeństwo z Małgorzatą, córką Bogusława IV pomorskiego, wdową po Mikołaju
Dziecięciu, księciu z Rostock.
1326
-(29 VI) Układ sukcesyjny pomiędzy
Henrykiem, Janem i Przemkiem.
- Bracia gwarantują wzajemne dziedziczenie swych księstw w przypadku bezpotomnej śmierci.
1329
📖
My, Jan, z łaski Bożej książę Śląska i pan Ścinawy, chcemy, by na mocy niniejszego pisma dotarło do wiadomości wszystkich, że my po dojrzałym namyśle i uprzednim zasięgnięciu rady, po wyrażeniu także przez wierne nam sługi i przyjaciół przychylnej opinii, biorąc pod uwagę nasz, ludzi, miast i ziem naszych niżej podpisanych, wielki przedtem i potem pożytek, same ziemie, miasta nasze wraz z grodami do nich należącymi i wszystkie dobra nasze jakie posiadamy obecnie i jakie możemy posiadać i mieć w przyszłości, dzięki zrządzeniu Pańskiemu, wraz ze wszystkimi prawami, swobodami i posiadłościami, które przeszły na nas od naszych poprzedników, z tego względu, że wiemy, iż znamienity książę, pan mój najmilszy, Jan, król Czeski i Polski i hrabia Luksemburski, poczynił szkody ludziom okręgu księstwa i tego obszaru, na ręce króla samego z własnej woli i dobrowolnie w imieniu spadkobierców i następców naszych zrzekając się tak, że żadna skarga przed sądem ani wyrok przeciwko nam w sprawie przestępstwa uprzedniego, przez króla albo przez kogo innego w jego imieniu nie będzie wniesiony, od króla wspomnianego w jego imieniu i w imieniu jego dziedziców i spadkobierców otrzymujemy jako dobro feudalne na zawsze, obiecując w imieniu naszym i wspomnianych naszych spadkobierców i dziedziców, dziedzicom i ich spadkobiercom, królom czeskim wspomnianym - a tak samo gdy chodzi o ziemie, miasta, grody i dobra nasze często wspominane - jako naszym prawdziwym panom, wierną uległość i posłuszeństwo i oddanie i okazywanie należnego im uszanowania. Dla poświadczenia tego obecne [...] Dane we Wrocławiu, roku Pańskiego tysiąc trzysta dwudziestego dziewiątego, dwudziestego dziewiątego kwietnia. - dokument Jana ścinawskiego z roku 1329-(29 IV) Jan składa (we Wrocławiu) hołd
Janowi Luksemburskiemu.
-Zawarcie antybrandenburskiego przymierza z braćmi
Henrykiem i
Konradem.
1331
-(11 I) Śmierć brata Przemka głogowskiego.
- Podział dzielnicy głogowskiej pomiędzy Henryka, Jana (ziemia wschowska) i księżnę-wdowę Konstancję (połowa Głogowa i Bytomia Odrzańskiego).
📖
Ale Jan książę ścinawski połowę miasta Głogowa na niego przypadającą, [...] Janowi królowi czeskiemu sprzedał, przez co Henrykowi bratu swemu wielkie zrządził straty. Jan bowiem król czeski, przekupiwszy datkiem starostę drugiej połowy Głogowa do Henryka należącej, przybył z wojskiem pod Głogów, i pogroziwszy mieszczanom głogowskim, którzy go do zajęcia całego miasta dopuścić nie chcieli, wszedł do miasta wydanego sobie przez starostę księcia Henryka, i niegodziwym sposobem całe miasto opanowawszy pod swoję zagarnął władzę. - Kronika Jana Długosza-(1/2 X)
Jan Luksemburski odkupuje od Jana prawo do przypadającej mu połowy Głogowa (za cenę 2000 grzywien), zbrojnie zajmuje Głogów i włącza go do Korony Czeskiej.
📖
[...] przybył pod Poznań król Czech Jan i obległ go z machinami i kopaczami, lecz rycerze i mieszkańcy dzielnie się bronili, pięciuset ludzi i wielu kopaczy stracił, machiny pozostawiwszy, z wielkim smutkiem [...] powrócił do Wrocławia. - Rocznik Traski-(1 X/) Jan bierze udział w czeskiej wyprawie wojennej przeciwko
Władysławowi Łokietkowi.
- (5-11 X) Nieudane oblężenie Poznania.
1333/1334
-(1333/25 VII 1334) Śmierć Małgorzaty.
1334
-(25 VII) Jan zobowiązuje się wobec Henryka i
Konrada do zaprzestania wyprzedaży swych ziem.
1336/1337
-Jan zastawia Lubin (wraz z okręgiem)
Bolesławowi Rozrzutnemu.
1337
-(27 VIII) Układ z
Henrykiem i
Konradem.
- Jan sprzedaje całość swego władzwa (z wyłączeniem obciążonego zastawem Lubina) braciom, którzy następnie przekazują mu ją w dożycie.
1338
-(III)
Jan Luksemburski zatwierdza wykupienie księstwa ścinawskiego przez
Henryka i
Konrada, w zamian za ich rezygnację z praw do Lubina.
1341
-(30 IV) Henryk z synem
Henrykiem przejmują dzielnicę wschowską od Jana ścinawskiego.
1343
-(lato) Wyprawa
Kazimierza Wielkiego przeciwko
Henrykowi Żelaznemu,
Konradowi i Janowi.
1345
-(12 VIII) Jan sprzedaje połowę Góry (i okręgu)
Janowi Luksemburskiemu (za cenę 1500 grzywien).
1347
-(2 IX) Udział w koronacji Karola IV na króla czeskiego w Pradze.
- (11 IX) Jan ponawia hołd lenny na rzecz króla czeskiego.
1351
-(28 X) Zjazd książąt śląskich i biskupa wrocławskiego z Karolem IV Luksemburskim we Wrocławiu.
- Zawarcie pokoju ziemskiego (landfrydu) obowiązującego na terenie Śląska.
1353
-(12 I) Sprzedaż zamku Ryczeń
Henrykowi Żelaznemu.
1358
-(15 I) Jan sprzedaje połowę Ścinawy, Chobieni oraz całość terytorium pomiędzy Odrą i Baryczą (tzw.
Międzyrzecza)
Henrykowi Żelaznemu.
1361
-Sprzedaż Polkowic i Bagna na rzecz
Henryka Żelaznego.
1361/1364
-(7 X) Śmierć Jana ścinawskiego.
