| data | miejsce | główne postanowienia |
|---|
| 14 VIII 1385 | Krewo | Dokument wystawiony został przez wielkiego księcia litewskiego Jogaiłę i adresowany był do królowej węgierskiej Elżbiety Bośniaczki; opisuje uzgodnienia poselstw polskich i litewskich:- wielki książę litewski Jogaiła poślubi Jadwigę Andegaweńską oraz obejmie tron polski;
- wielki książę Jagiełło ze wszystkimi swoimi braćmi, jeszcze nie ochrzczonymi, tudzież z krewnymi, ze szlachtą, ziemianami większymi i mniejszymi, w ziemiach jego zamieszkałymi, chce, życzy i pragnie przyjąć wiarę katolicką świętego Rzymskiego Kościoła;
- wielki książę Jagiełło obiecuje i zaręcza własnym kosztem i staraniem przywrócić królestwu polskiemu wszystkie kraje, przez kogokolwiek oderwane od niego i zabrane;
- wielki książę Jagiełło obiecuje ziemie swoje litewskie i ruskie na wieczne czasy do korony Królestwa Polskiego przyłączyć;
- wielki książę Jagiełło obiecuje wrócić pierwotną wolność wszystkim chrześcijanom, zwłaszcza ludziom obojga płci, z ziemi polskiej, obyczajem wojennym zabranym i przesiedlonym, a to tak, że każdy lub każda będzie się mógł udać tam, gdzie będzie chciał;
- wielki książę Jagiełło obiecuje sumę, zaręczoną między królową węgierską a księciem Austrii, mianowicie dwakroć sto tysięcy florenów, złożyć i wypłacić.
|
| 11 I 1386 | Wołkowysk | Dokument (zawiadomienie) wystawiony został przez posłów polskich i adresowany był do wielkiego księcia litewskiego Jogaiły:- wielki książę litewski Jogaiła został wybrany na króla polskiego i została mu przeznaczona na małżonkę Jadwiga Andegaweńska;
- zapewnienie bezpieczeństwa Jogaile i jego posłom na terenie Królestwa Polskiego.
|
| 18 I 1401 | Wilno | - Władysław Jagiełło dopuszcza Witolda Kiejstutowicza dożywotnio do udziału w rządach Wielkiego Księstwa Litewskiego;
- Witold Kiejstutowicz przyrzeka wierność Władysławowi Jagielle i Koronie polskiej, zapewniając, iż po jego śmierci Wielkie Księstwo Litewskie powróci do króla, jego potomków i Korony (za wyjątkiem ziem, które przeznaczył swemu bratu Zygmuntowi i żonie Annie, a które mają powrócić do króla, jego potomków i Korony po śmierci tychże osób)
|
| 11 III 1401 | Radom | Rada koronna przyrzeka przestrzegać ustaleń układu wileńskiego pomiędzy Władysławem Jagiełłą i Witoldem Kiejstutowiczem. |
| 2 X 1413 | Horodło | Akt unii obejmuje 3 akty (wydane przez Władysława Jagiełłę wraz z Witoldem, panów polskich oraz panów litewskich):- największe katolickie rodziny bojarskie zostają przyjęte do herbów polskich;
- Polacy i Litwini zobowiązują się do wzajemnego zasięgania opinii przed podjęciem działań wojennych;
- panowie, szlachta i bojarzy litewscy mają korzystać, na równi z panami i szlachtą Królestwa Polskiego, ze wszystkich udzielonych im nadań i przywilejów, o ile są wyznania katolickiego i mają nadane klejnoty herbowe;
- ustanowione będą w Litwie takie same jak w Polsce dygnitarstwa, krzesła i urzędy, tj. w Wilnie i w Trokach wojewodowie i kasztelanowie, i w innych miejscowościach [...];
- po śmierci księcia Witolda nikogo innego na pana i wielkiego księcia sobie nie wybiorą, tylko tego, kogo król polski z radą panów polskich i litewskich wybierze i postanowi;
- miejsce dla wspólnych sejmów i obrad Polaków i Litwinów wyznacza się w Lublinie albo w Parczewie, albo też w innych miejscowościach, podług uznania [...].
|
| 15 X 1432 | Grodno | - potwierdzenie związku Polski i Litwy oraz udziału panów polskich i litewskich w powoływaniu wielkiego księcia litewskiego;
- Zygmunt Kiejstutowicz otrzymuje dożywotnio od króla Władysława Jagieły godność wielkiego księcia litewskiego, pod warunkiem, aby ziem podolskiej, łuckiej, Wetlina, Oleska, Horodła, Łopacina, do Królestwa Polskiego należących, Litwie nie przywłaszczył.
|
| 6 V 1499 | Kraków | Akt unii obejmuje 2 akty (wydane przez Jana Olbrachta oraz panów polskich):- potwierdzenie dotychczasowych aktów unii Polski i Litwy (w szczególności unii horodelskiej).
|
| 24 VII 1499 | Wilno | Dokument wystawiony przez panów litewskich, nawiązujący do dokumentów wystawionych przez króla i szlachtę polską w Krakowie:- po śmierci wielkiego księcia litewskiego, bez wiedzy panów Rady i szlachty Królestwa Polskiego, Litwini do elekcji nowego pana nie mają przystępować, lecz tylko pospołu z nimi, jeśli, wezwani czasu stosownego, będą chcieli przybyć, wielkiego księcia wybiorą. Również i Polacy zobowiązują się do wyboru króla polskiego bez wiedzy Litwinów nie przystępować, lecz pospołu z nimi, jeśli, wezwani czasu stosownego, będą chcieli przybyć, króla wybiorą;
- potwierdzenie dotychczasowych aktów unii Polski i Litwy.
|
| 3 X 1501 | Piotrków | Akt unii obejmuje 2 akty (wydane przez panów polskich oraz panów litewskich):- Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie łączą się i spajają w jedno nierozdzielne i nieróżne ciało, aby był jeden lud, jeden naród, który ma mieć wspólne obrady; a jako jedno ciało, ma mieć zawsze jedną głowę, jednego króla, jednego pana, wspólnymi głosy w czasie i miejscu oznaczonym obranego;
- ujednolicenie monet, poprzez nadanie im jednakowej formy i wagi;
- wycofanie z obrotu prawnego zawartych przez państwa w poprzednich latach przymierzy i układów, obróconych przeciwko drugiej stronie;
- zobowiązanie litewskich dygnitarzy do złożenia koronowanemu królowi polskiemu przysięgi na wierność i dochowanie aktu unii;
- każdorazowo podczas koronacji nowego króla, przy zatwierdzaniu praw Królestwa Polskiego, jednocześnie, w jednym akcie zatwierdzane będą prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego.
|
| 23 X 1501 | Mielnik | Aleksander Jagiellończyk pochwala, zatwierdza i ratyfikuje ustalenia przyjęte przez delegacje polskie i litewskie na sejmie piotrkowskim. |
| 28 VI 1569 | Lublin | Akt unii obejmuje 3 akty (wydane przez posłów ziemskich koronnych i posłów litewskich - 1 VII - oraz przez Zygmunta II Augusta - 4 VII):- połączenie Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego w jedno państwo: Rzeczpospolitą Obojga Narodów;
- wspólny i wspólnie wybierany władca, wspólny sejm (obradujący w Warszawie), wspólna polityka zagraniczna i moneta (jednak bita osobno w każdym państwie);
- odrębne wojsko, urzędy centralne, skarb, prawo sądowe oraz języki urzędowe (na Litwie język ruski);
- prawo swobodnego osiedlania się i nabywania dóbr ziemskich przez szlachtę na terenie całego państwa.
|
| 20 X 1791 | Warszawa | Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów - przepisy wykonawcze do Ustawy Rządowej z dnia 3 maja:- [...] wszystkie magistratury, któreby Rzeczpospolita w późniejszym czasie inne a obu narodom wspólne, stanowić miała, w tych wszystkich liczba równa osób, tak z Korony, jako i Wielkiego Księstwa Litewskiego, mieszczona być ma;
- Wielkie Księstwo litewskie mieć będzie takąż samą listę ministrów i urzędników narodowych, oraz z temiż tytuły i obowiązkami, jak Korona kiedykolwiek mieć będzie;
- W komissjach wojskowej i skarbowej prezydencja koleją będzie raz przy Litwie, drugi raz przy Koronie z równym wymiarem czasu;
- kasa skarbowa z publicznych Rzeczypospolitej litewskich dochodów w Wielkim Księstwie Litewskim ma zostawać;
- sprawy komissji skarbowej sądowi powierzone, co się tycze Litwy, mieć będą sąd swój z osób w komissją nie wchodzących ustanowiony w Wielkim Księstwie Litewskim, podług osobnego na to prawa;
- faktyczne utrzymanie roli Grodna jako jednej z dwu stolic sejmowych Rzeczypospolitej.
|
