Jan Kropidło (Olit, Olith)
[...] dopóki na biskupstwo włocławskie nie wrócił po pojednaniu się z królem Jan Kropidło książę opolski, który z niego strącony, lat kilkanaście pokutował za zbrodnię przeniewierstwa, że jak utrzymywano porozumiewał się był przeciw królowi i królestwu z Krzyżakami pruskimi.
Kronika Jana Długosza
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
---|
Bolesław III strzelecki | Anna, nieznanego pochodzenia |
życie |
---|
1360/1364 - 3 III 1421 (Opole) |
panowanie |
---|
1382-1383: Strzelce (formalne współrządy) 1383-1396: Niemodlin, Strzelce (formalne współrządy) 1396-1400: Niemodlin, Opole, Strzelce (formalne współrządy) 1400-1421: Opole (formalne współrządy) |
godności kościelne |
---|
1379-1382: prepozyt i proboszcz kościoła Św. Marcina w Spiskiej Kapitule 1382-1383, 1394:♗biskup poznański 1384-1389, 1402-1421:♗biskup włocławski (kujawski) 1389-1394: nominat na arcybiskupstwo gnieźnieńskie 1394-1395: administrator biskupstwa poznańskiego 1394-1398:♗biskup kamieński 1398-1402:♗biskup chełmiński 1402-1421: kanonik kolegiaty Św. Krzyża w Opolu /1401 - ?: opat-gubernator klasztoru benedyktyńskiego w Szekszárd 1408-1421: opat-gubernator klasztoru benedyktyńskiego Św. Marcina w Pannohalma |
1379
-Jan zostaje prepozytem i proboszczem kościoła Św. Marcina w Spiskiej Kapitule (na Węgrzech).
ok. 1379-ok. 1382
-Edukacja na uniwersytetach w Pradze i Bolonii.
1382
-(9 VI) Objęcie biskupstwa poznańskiego (dzięki zabiegom stryja
Władysława Opolczyka i poparciu
Ludwika Andegaweńskiego).
📖
Dnia dwudziestego pierwszego września Bolesław III książę opolski zmarł w mieście Strzelcach i w Opolu w klasztorze braci mniejszych Św. Franciszka pochowany został. - Kronika Jana Długosza-(21 IX) Śmierć ojca
Bolesława III strzeleckiego.
1383
-Wacław IV Luksemburski rezygnuje z przejęcia księstwa niemodlińskiego, jako opróżnionego lenna po
Henryku niemodlińskim.
-(XII) Jan opuszcza biskupstwo poznańskie.
1384
📖
Roku 1384, Jan Olit, syn Bolesława, księcia opolskiego, biskup włocławski, został przeniesiony, jak powiedziano wyżej, z kościoła poznańskiego do kościoła włocławskiego i 11 dnia miesiąca lutego był przez prepozyta i elekta włocławskiego Teodoryka, oraz przez kapitułę, jako biskup włocławski przyjęty. Tegoż dnia i na trzeci dzień potem były mu oddane zamki Włocławek i Raciąż. - Kronika Janka z Czarnkowa-(11 II) Objęcie biskupstwa włocławskiego (kujawskiego).
-(18 IV)
Władysław Opolczyk zobowiązuje się do zbycia ziemi sośnicowickiej bratankom (za cenę ustaloną przez komisję złożoną z 6 mężów zaufania).
-(15 X) Jan bierze udział w koronacji królewskiej
Jadwigi Andegaweńskiej w katedrze wawelskiej.
1385
-Zakończenie regencji
Władysława Opolczyka w księstwie strzelecko-niemodlińskim.
1388
-(14 IV) Jan gości na swym zamku w Raciążu
Władysława Jagiełłę,
Władysława Opolczyka i
Siemowita IV, oczekujących na wynik negocjacji polsko-krzyżackich.
-(26 XII) Śmierć Bodzęty, arcybiskupa gnieźnieńskiego.
- (26 XII 1388/28 I 1389) Władysław Opolczyk (dzięki wsparciu węgierskiemu) uzyskuje u papieża Urbana VI nominację Jana Kropidły na tron arcybiskupi.
1390
📖
Wacław król rzymski i czeski srogim zapalony gniewem przeciwko Władysławowi i innym opolskim książętom, wysłał zbrojno Prokopa margrabiego morawskiego, tudzież Mikołaja i Wilhelma książąt opawskich, na splądrowanie opolskiej ziemi. Ci wpadłszy do niej pod jesień ze swoimi i od Wacława króla przydanymi wojskami, a nie doznawszy oporu ze strony książąt opolskich, nie śmiejących do walki wystąpić, zniszczyli kraj wszystek ogniem, rzeziami i łupiestwami, i obciążeni zdobyczą powrócili z wyprawy. - Kronika Jana Długosza-(jesień) Niszczycielski najazd margrabiego morawskiego Prokopa i książąt opawskich na księstwo opolskie (przeprowadzony z inicjatywy króla czeskiego Wacława IV Luksemburskiego).
1393
-(VIII/XI) Wyprawa wojsk polskich (dowodzonych przez Spytka z Melsztyna i Jana z Tęczyna) na Strzelce.
- (26 X) Władysław Opolczyk nadaje - na wypadek swojej śmierci - bratankom (Janowi, Bolesławowi IV i Bernardowi) Opole, Głogówek, Chrzelice, Bolesławiec n. Prosną, Wieluń, Krzepice, Kłobuck, Olsztyn, Brzeźnicę, Ostrzeszów, Prudnik i Gryżów.
- (4/11 XI) Bratankowie Opolczyka zawierają rozejm (do 25 XII) z Władysławem Jagiełłą (w Niepołomicach?) i zobowiązują się nie popierać stryja.
1394
-(26 I) Jan rezygnuje ze starań o arcybiskupstwo gnieźnieńskie (w związku nieprzejednanym stanowiskiem
Władysława Jagiełły) i obejmuje stanowisko biskupa poznańskiego.
📖
Jednocześnie przeznaczył rzeczony Bonifacy [IX] papież Jana Kropidło, złożonego z dwóch stolic, gnieźnieńskiej i włocławskiej, na biskupstwo kamieńskie w ziemi słupskiej, dość szczupłe i ubogie. - Kronika Jana Długosza-(31 VII) Objęcie biskupstwa kamieńskiego i rezygnacja ze stanowiska biskupa poznańskiego (spowodowana wrogą postawą
Władysława Jagiełły).
- Jan przejmuje stanowisko administratora biskupstwa poznańskiego (z prawem do czerpania dochodów z dóbr).
1396
-Spytko z Melsztyna (wspierany przez oddziały
Ludwika brzeskiego) uderza na księstwo opolskie.
- (6 VIII) Kapitulacja Bolesława IV i Bernarda (pod Opolem).
- Utrata Gorzowa Śląskiego, Olesna, Lublińca i Bolesławca (VIII/IX).
- Bolesław IV i Bernard (działając również w imieniu Jana Kropidły) zobowiązują się do odebrania wszystkich ziem Władysławowi oraz że nie pozwolą mu do końca życia na wojowanie z królem Polski.
1396-1399
-Spór Jana, Bolesława IV i
Bernarda ze stryjem
Władysławem o nowy zamek ("zamek na Górce") w Opolu i zamek w Domaradzu.
- (23 I 1399) Ugoda w Głogówku.
- Władysław potwierdza prawa bratanków do dziedziczenia po jego śmierci (z zastrzeżeniem dożywocia na Głogówku dla żony Eufemii), w zamian odzyskując Opole.
1397
-(12 VI) Zjazd książąt śląskich z
Władysławem Jagiełłą w Łubnicach.
- Zawarcie układu w sprawie zwalczania rozbójnictwa na pograniczu Królestwa Polskiego i księstw śląskich.
1398
-(III/1 IV) Janowi udaje się uzyskać od papieża Bonifacego IX zgodę na przeniesienie na biskupstwo chełmińskie (leżące w całości na terytorium Państwa Zakonnego).
- (13 IV) Wielki mistrz krzyżacki, Konrad V von Jungingen wnosi pisemny protest do papieża w sprawie objęcia przez Jana biskustwa chełmińskiego.
1399
-(III) Jan, w czasie podróży z Opola do Chełmna (w przebraniu kupieckim), zostaje pojmany w Kaliszu przez Polaków.
- Odzyskanie wolności dzięki wstawiennictwu książąt śląskich (za cenę złożenia przysięgi lojalności Władysławowi Jagielle).
1400
-(/6 V) Podział księstwa opolskiego pomiędzy braćmi.
- Bolesław IV obejmuje Opole, natomiast Bernard zostaje władcą Niemodlina i Strzelec.
- Jan pozostaje formalnym księciem opolskim.
-Pobyt w Italii, w charakterze wysłannika Zygmunta Luksemburskiego.
1401
-(8 lub 18 V) Śmierć stryja
Władysława Opolczyka.
- Normalizacja stosunków Jana Kropidły z Królestwem Polskim.
przed 1401
-(/16 V 1401) Jan obejmuje zarząd nad benedyktyńskim opactwem w Szekszárd (na Węgrzech), dzięki protekcji króla Węgier, Zygmunta Luksemburskiego.
1402
📖
[...] dopóki na biskupstwo włocławskie nie wrócił po pojednaniu się z królem Jan Kropidło książę opolski, który z niego strącony, lat kilkanaście pokutował za zbrodnię przeniewierstwa, że jak utrzymywano porozumiewał się był przeciw królowi i królestwu z Krzyżakami pruskimi. - Kronika Jana Długosza-(23/27 I) Powrót na stanowisko biskupa kujawskiego (włocławskiego).
-(20 IV) Jan zostaje kanonikiem kolegiaty Św. Krzyża w Opolu.
-(16 VII) Rezygnacja ze stanowiska biskupa chełmińskiego.
1408
-Zygmunt Luksemburski przekazuje Janowi w zarząd benedyktyńskie opactwo Św. Marcina w Pannohalma (na Węgrzech).
1409-1411
-Podczas tzw.
Wielkiej wojny polsko-krzyżackiej Jan opowiada się do stronie polskiej.
- (VIII 1410) Jan gości pełnomocnika Gdańska, Konrada Letzkau i negocjuje warunki poddania się miasta Władysławowi Jagielle.
1411-1412
📖
Dnia szóstego grudnia, gdy Jan Kropidło, biskup włocławski i książę opolski, wszedłszy do wietnicy wrocławskiej, użył słów zelżywych i nieprzystojnych, rajcy wrocławscy, Leonard Reyharth, Mikołaj Lamberg, Jakób Sworc i inni, pojmali go i uwięzili. Z powodu tego uwięzienia, Wacław biskup wrocławski rzucił klątwę na rajców, miasto zaś Wrocław obłożył interdyktem, co oboje, trwało aż do środy Wielkiego Tygodnia. Na koniec za wstawieniem się pośredników nastąpiło pojednanie, a to pod tym warunkiem: aby rajcy wrocławscy po wieczne czasy w kościele katedralnym wrocławskim przed Najśw. Sakramentem palili świecę ważącą cztery kamienie (talenty) wosku. Uwięzienia zaś biskupa Jana ten był główny powód, że bracia, jego Bolesław i Bernard książęta opolscy zabrali byli mieszczanom wrocławskim kilka wozów wyładowanych towarami i różnymi bogactwami. Ale Jan Kropidło biskup włocławski bynajmniej do tej sprawy nie należał, niesłusznie przeto był więziony. - Kronika Jana Długosza-(6 XII 1411) Jan zostaje pojmany i uwięziony przez mieszczan wrocławskich (prawdopodobnie z powodu łupieżczych napadów jego braci Bolesława IV i
Bernarda).
- (17 IV 1412) Odzyskanie wolności (wskutek zabiegów króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego i biskupa wrocławskiego, Wacława II legnickiego).
1415-1417
-Jan bierze udział w Soborze w Konstancji, którego głównym celem jest zakończenie wielkiej schizmy zachodniej.
- (29 IX 1417) Ugoda z Zakonem Krzyżackim, kończąca wieloletni konflikt.
- Krzyżacy zobowiązują się do opieki nad dobrami biskupstwa włocławskiego leżącymi na terenie ich państwa, a także uznają jurysdykcję Jana Kropidły na Pomorzu Gdańskim.
1421
📖
Jan biskup włocławski, zwany Kropidło, książę opolski, przesiedziawszy na stolicy włocławskiej lat dwadzieścia jeden, umarł w mieście swoim Opolu w poniedziałek po niedzieli czwartej postu i w klasztorze opolskim zakonu kaznodziejskiego pochowany został. - Kronika Jana Długosza-(3 III) Śmierć Jana Kropidły w Opolu.