władcy dzielnicowipierwsi Piastowie śląscyHenryk III Biały

Henryk III Biały

Choćby posiadł dobra tysiąca książąt, którzy są w Rzeszy Niemieckiej, to jego łagodność rozdałaby je i uczyniłby to chętnie.
relacja Tannhäusera
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne
Henryk II PobożnyAnna, córka Przemysła Ottokara I, króla czeskiego
życie
1227/1230 - 3 XII 1266 (Wrocław)
małżeństwa
  1. 1252 - 1257/63: Judyta, córka Konrada I mazowieckiego, wdowa po Mieszku II Otyłym
  2. 1261/64 - 1266: Helena, córka Albrechta I, księcia saskiego
potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne
  1. Jadwiga (ok.1252 - przed 14 XII 1300)
    Henryk (1257/58 - 23 VI 1290)
    syn (1258/17 IX 1263 - 17 IX 1263/3 XII 1266)
    • wspomina o nim wyłącznie dokument Henryka III z 17 września 1263 roku; prawdopodobnie był młodszy od brata Henryka, na co wskazuje milczenie źródeł o nim
    dzieci (1252/4 XII 1263 - przed 3 XII 1266)
    • Genealogia Św. Jadwigi informuje, iż inni chłopcy (łac. pueri) wspomnianego Henryka III wszyscy w młodości poumierali; badacze genealogii przyjmują, iż mowa tu o dzieciach obydwu płci, a nie tylko o synach, gdyż wówczas użyto być słowa filli zamiast pueri
panowanie
1247-1248: Głogów, Jawor, Legnica, Lubusz, Wrocław (współrządy)
1248: Głogów, Jawor, Legnica, Lubusz (współrządy)
1248-1266: Brzeg, Nysa, Środa, Świdnica, Wrocław (współrządy)

1241

-Oddziały tatarskie (mongolskie) najeżdżają ziemię sandomierską (I-II), krakowską (III) i śląską (III-IV).
-Henryk wraz z braćmi Konradem i Władysławem, siostrami, matką Anną i babką Jadwigą zostają ewakuowani do Krosna Odrzańskiego, w obawie przed najeźdźcami.
📖
Henryk, syn Henryka Brodatego, książę Śląska, Krakowa i Wielkopolski, potężnie zabiega im [Tatarom] drogę z wieloma tysiącami zbrojnych na polu zamkowym w Legnicy i odważnie walczy z nimi, pokładając nadzieję i ufność w pomocy Boga. Lecz zarządzeniem Boga, który niekiedy z powodu zbrodni zezwala na biczowanie swoich, wspomniany szlachetny książę Henryk, straciwszy wiele tysięcy ludzi, sam poległ zabity. Wraz z nim podobnie został zabity pewien książę Bolesław z przydomkiem Szepiołka. - Kronika wielkopolska
-(9 IV) Śmierć ojca Henryka Pobożnego podczas bitwy pod Legnicą.

1242

-Zakończenie regencji księżnej Anny.

1247

-(/9 X) Henryk zostaje dopuszczony przez Bolesława do współrządów w księstwie śląskim.

1248

📖
[...] synowie zabitego przez Tatarów Henryka, [...] dzielą księstwo wrocławskie na dwa tylko działy, mianowicie wrocławski i legnicki, z tą nadzieją i [pod tym] warunkiem, iż młodsi, Konrad i Bolesław [raczej Władysław - przyp. wł.], poświęcą się stanowi duchownemu (już bowiem przeznaczono Konradowi, wyświęconemu na subdiakona, biskupstwo bamberskie, Władysławowi arcybiskupstwo salzburskie). Konrada włączono do działu i części, która przypadła Bolesławowi, Władysława zaś do działu Henryka, aby w razie ich [Bolesława i Henryka - przyp. wł.] śmierci lub zrzeczenia się, wspomniane działy [Konrad i Władysław - przyp. wł.] wieczyście posiedli. Gdy przeto rzucono losy, Bolesławowi przypadła część wrocławska, Henrykowi - legnicka. Po dokonaniu tego podziału i po zatwierdzeniu go w końcu dokumentem, księżna Anna, matka wymienionych książąt, z biskupem wrocławskim Tomaszem wprowadziła Bolesława do dzielnicy wrocławskiej, a Henryka do legnickiej. Ale Bolesław zwany Łysym natychmiast zaczął żałować przeprowadzonego w ten sposób podziału i uważając dział legnicki za lepszy, pewny już, że brat Konrad wspólnik jego części, jako subdiakon i wkrótce biskup bamberski, nigdy się o nią nie upomni, zamienia dział z bratem Henrykiem, a otrzymawszy dzielnicę legnicką, ustępuje wrocławską Henrykowi. Spisano o tym nowy dokument, unieważniając poprzedni. - Kronika Jana Długosza
---
[...] tenże Henryk rzeczonego brata Bolesława pojmał uprzednio i więził pod strażą w wieży w Legnicy. Skąd zdołał ów Bolesław zbiec z ziem brata swego Henryka. - Rocznik kapituły poznańskiej
-(8 VII/4 IX) Podział księstwa śląskiego między synami Henryka Pobożnego.
📖
Wezwawszy na pomoc najemne wojska saskie, kiedy książę wrocławski Henryk unikał walki, ponieważ miał małe siły do podjęcia decydującej rozprawy, najeżdża księstwo wrocławskie i pustoszy, łupiąc, paląc, dopuszczając się wszelkich okrucieństw. W Środzie też, gdzie lud - mężczyźni i kobiety - schronił się do kościoła, 500 osób spalił żywcem. Następnie podszedł pod Wrocław, miasto, które dopiero po raz pierwszy staraniem księcia Henryka zaczęli urządzać Niemcy i lokować na prawie niemieckim, gnębił oblężeniem przez trzy miesiące bez przerwy. Chociaż miasto niedawno założone, było wówczas słabo zaludnione i niedostatecznie zaopatrzone w środki obrony, to jednak nie tylko zniosło dzielnie oblężenie księcia Legnicy Bolesława Łysego, ale nawet przez częste wypady narażało jego wojsko na różne bolesne straty tak dalece, że Bolesław był zmuszony odstąpić z niczym od tego oblężenia. - Kronika Jana Długosza
-Wyprawa Bolesława Rogatki na księstwo wrocławskie.

1249

-(20 IV) Zawarcie układu o pomocy wojskowej z margrabią miśnieńskim, Henrykiem Dostojnym.

1250

-(1 II) Henryk lokuje Trzebnicę na prawie średzkim.
-Zjazd w Nysie z braćmi Bolesławem, Władysławem i biskupem praskim Brunonem z Ołomuńca.
-Lokacja Brzegu na prawie magdeburskim.
📖
[Konrad] pojmał rodzonego brata swego Henryka, księcia wrocławskiego [...] Dawszy za siebie zakładników bratu swemu Konradowi, został uwolniony przyrzekłszy Konradowi, że zażąda od Bolesława [Rogatki] części ziemi albo wyznaczy mu pewną część ze swojej. - Kronika wielkopolska
-Henryk zostaje pojmamy przez Konrada i zmuszony do wsparcia go w walce z Bolesławem Rogatką.
-Przywilej lokacyjny dla miasta Wiązowa.

1251

-(1 VI) Sprzedaż Pawłowic Namysłowskich biskupowi wrocławskiemu Tomaszowi (za kwotę 40 grzywien).
📖
Ale kiedy nawet tak długa wojna nie pomogła mu w jego kłopotach, uwikłany po uszy w długach, opuszczony i wzgardzony przez własnych żołnierzy, przez najemnych, którym nie wypłacił [żołdu], oraz innych rabusiów zajmujących coraz to nowe zamki, został całkowicie obrabowany i doprowadzony do ostatecznej nędzy tak dalece, że pozbawiony całej służby częściej podróżował pieszo niż konno, jak największy nędzarz w towarzystwie jednego tylko pachołka Surriana, żyjąc z cudzego, błąkał się tu i tam. - Kronika Jana Długosza
-Bolesław zostaje usunięty z tronu legnickiego przez zbuntowane rycerstwo.

1251/1252

-(1251/I 1252) Wizyta na dworze króla czeskiego Wacława I Jednookiego.

1251/1253

-(1 XI 1251/II 1253) Powrót Sądowla do władztwa Henryka.

1252

-(28 I/3 II) Małżeństwo z Judytą, córką Konrada mazowieckiego, wdową po Mieszku Otyłym.
-Lokacja Zawonii na prawie średzkim.
-Ponowna lokacja Wiązowa (z targiem) na prawie flamandzkim.
-(12 III) Przywilej lokacyjny dla miasta Cerekwicy.
-(V) Najazd brata Konrada (przy wsparciu Przemysła I) na księstwo wrocławskie.

1253

-(26 II) Zjazd we Wrocławiu.-(15 V) Przywilej lokacyjny dla Żmigrodu.
-(VII) Zjazd braci Bolesława, Henryka i Konrada w Środzie.
-(XII) Zjazd z Konradem w Głogowie.

1254

📖
[...] Opizo, opat z Messano, legat Stolicy Apostolskiej, ogłosił klątwę na księcia Przemysła, a ziemie jego obłożył interdyktem, i to dlatego, że podczas pobytu tego legata na ziemi śląskiej książę Przemysł wysłał [wojsko] celem złupienia miasta Oleśnicy wraz z jego okolicą, które należało do księcia wrocławskiego Henryka, a to dla 500 grzywien srebrnych, które wspomniany książę śląski Henryk zobowiązany był zapłacić księciu Przemysłowi za wzięcie jakiegoś Niemca do niewoli. - Kronika wielkopolska
-(II/III) Wyprawa Przemysła I na księstwo wrocławskie (spowodowana niewykupieniem z niewoli przez Henryka - za kwotę 500 grzywien - kasztelana ryczyńskiego Mroczka z Pogorzeli).-(4 VI) Zjazd synów Henryka Pobożnego (poza Władysławem) we Wrocławiu.
📖
[...] książęta Wielkopolski Przemysł i Bolesław [Pobożny] oraz książę Głogowa Konrad wraz ze swoimi wojskami spustoszyli ziemie wokół Trzebnicy, Widawy, a za Odrą Oleśnicę, należące do księcia wrocławskiego Henryka. Wsi kościelnych wcale nie nękali. - Kronika wielkopolska
-(IX) Ponowna wyprawa Przemysła (przy wsparciu Konrada i Bolesława) na Wrocław.-(XI) Zjazd z braćmi Bolesławem i Konradem we Wrocławiu.
-(25 XII) Spotkanie z władcą Czech, Przemysłem Ottokarem II we Wrocławiu.

1255

-(22 II) Lokacja Oleśnicy na prawie średzkim.

1256

-(zima/wiosna) Interwencja Henryka, Bolesława, Konrada i Władysława w kurii papieskiej przeciwko książętom wielkopolskim.

1256/1260

-Zawarcie sojuszu z Władysławem I opolskim.

1257/1263

-(4 XII) Śmierć Judyty.

1259

-(5 I) Spotkanie (w Brnie) z władcą czeskim Przemysłem Ottokarem II.

1260

-(8 III) Henryk (w imieniu brata Bolesława) poręcza biskupowi Tomaszowi zapłacenie 2000 grzywien srebra, gwarantuje zwrot zagrabionych dochodów i potwierdza immunitety.
-(5 V) Henryk zezwala kapitule wrocławskiej na pobór cła z przewożonego przez Wrocław drewna (na okres 10 lat).
-(8 V) Odszkodowanie dla klasztoru augustianów na Piasku.
-(VI-VII) Udzielenie wsparcia wojskowego Czechom walczącym z Węgrami.
-(22 VII) Zjazd synów Henryka Pobożnego w Głogowie.
-(13 X) Papież Urban IV nakazuje uwolnienie Bolesława od klątwy (dzięki odszkodowaniom wypłaconym instytucjom kościelnym przez Henryka).

ok. 1261

-Obwarowanie Wrocławia murami.

1261

-(22 I) Henryk lokuje Wołczyn na prawie średzkim.
-(16 XII) Przywilej lokacyjny dla Nowego Miasta (k. Wrocławia).
-(20 XII) Udział w uroczystościach pokutnych Bolesława we Wrocławiu.

1261/1264

-(27 IV 1261/23 XI 1264) Małżeństwo z Heleną, córką Albrechta I, księcia saskiego.

1262

-(7 VI) Wiec w Dankowie.

1263

-(5 X) Lokacja Nowego Miasta (k. Wrocławia) na prawie magdeburskim.

1265

-(1 VI) Sprzedaż Czernicy biskupowi wrocławskiemu Tomaszowi (za kwotę 110 grzywien).

1266

-Lokacja Bierutowa na prawie frankońskim.
-(lato/jesień) Zaburzenia wśród rycerstwa wrocławskiego (spowodowane bezwzględną książęcą akcją rewindykacji bezprawnie zagarniętych ziem).
-(10 VI/29 XI) Podział księstwa wrocławskiego z bratem Władysławem.
-(VIII-XI) Militarne wsparcie Przemysła Ottokara II podczas jego wyprawy na Bawarię.
-(3 XII) Śmierć Henryka III Białego we Wrocławiu.
źródła:literatura:ilustracje:
POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowaWydawnictwo Avalon
do góry